जागतिक नावीन्यता निर्देशांक
जागतिक नावीन्यता निर्देशांक हे देशांचे त्यांच्या क्षमतेनुसार आणि नवकल्पनातील (नावीन्यता) यशानुसार वार्षिक क्रमांक आहे. २००७ मध्ये इनसीड आणि वल्ड बिजनेस द्वारे याची सुरुवात झाली होती.[१] वल्ड बिजनेस हे एक ब्रिटिश मासिक आहे. २०२१ पर्यंत कॉर्नेल युनिव्हर्सिटी, इनसीड आणि इतर संस्था आणि संस्थांच्या भागीदारीत जागतिक बौद्धिक संपदा संघटनेने प्रकाशित केले होते.[२] हा क्रमांक इंटरनॅशनल टेलिकम्युनिकेशन युनियन, वर्ल्ड बँक आणि वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमसह अनेक स्त्रोतांकडून मिळवलेल्या व्यक्तिनिष्ठ आणि वस्तुनिष्ठ डेटावर आधारित असतो.[३]
इतिहास[संपादन]
२००७ मध्ये इनसीड आणि वल्ड बिजनेस द्वारे हा निर्देशांक सुरू करण्यात आला होता. वल्ड बिजनेस हे एक ब्रिटिश मासिक आहे जे सौमित्र दत्ता यांनी ते तयार केले होते.[४]
कार्यपद्धती[संपादन]
अनुक्रमे पाच आणि दोन स्तंभांनी बनलेल्या इनोव्हेशन इनपुट इंडेक्स आणि इनोव्हेशन आउटपुट इंडेक्स या दोन उप-निर्देशांकांमधील स्कोअरची साधी सरासरी घेऊन निर्देशांकाची गणना केली जाते. यातील प्रत्येक खांब नावीन्यपूर्णतेच्या गुणधर्माचे वर्णन करतो आणि त्यात पाच सूचकांचा समावेश असतो आणि त्यांचे गुण भारित सरासरी पद्धतीने मोजले जातात.[५]
इ.स. २००७ मध्ये त्याची स्थापना झाल्यापासून, सरकारांची वाढती संख्या पद्धतशीरपणे त्यांच्या वार्षिक जीआयआय परिणामांचे विश्लेषण करतात आणि त्यांची कामगिरी सुधारण्यासाठी धोरण प्रतिसादांची रचना करतात.[६][७][८][९][१०] १९ डिसेंबर २०१९ रोजी युनायटेड नेशन्सच्या जनरल असेंब्लीने स्वीकारलेल्या शाश्वत विकासासाठी विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि नवकल्पना यावरील ठरावात निर्देशांकाचा उल्लेख करण्यात आला आहे.[११]
नवोन्मेषाचा अविभाज्य घटक नसलेल्या घटकांना जास्त महत्त्व दिल्याबद्दल निर्देशांकावर टीका करण्यात आली आहे. उदाहरणार्थ, “ कर भरण्याची सुलभता ”, “ विद्युत उत्पादन ” (अर्ध-वेटेज) आणि “अल्पसंख्याक गुंतवणूकदारांचे संरक्षण करण्याची सुलभता” हे “ क्रेडिट मिळविण्याची सुलभता ” आणि “ व्हेंचर कॅपिटल डील्स ” सोबत घटक आहेत.[१२]
थीम[संपादन]
दर दोन वर्षांनी जीआयआय नावीन्यतेशी संबंधित थीम कव्हर करते जी नाविन्यपूर्ण क्रमवारीच्या पलीकडे जाते. २०२० मध्ये, "नवीनतेला वित्तपुरवठा कोण करेल?" ही थीम होती. विद्यमान यंत्रणांच्या उत्क्रांतीचा तपास करून आणि प्रगती आणि उर्वरित आव्हाने यांच्याकडे लक्ष वेधून नाविन्यपूर्ण वित्तपुरवठा स्थितीवर प्रकाश टाकणे. मागील जीआयआय थीममध्ये आरोग्य नवकल्पना, पर्यावरणीय नवकल्पना, कृषी आणि अन्न नवकल्पना आणि इतरांचा समावेश होता.[१३]
क्रमवारी[संपादन]
इ.स. २०२१ साठीचे ५० क्रमांक:[१४]
| देश/ प्रदेश | उत्पन्न गट
क्रमांक |
खंड | प्रादेशिक क्रमांक | |
|---|---|---|---|---|
| १ | स्वित्झर्लंड | १ | युरोप | १ |
| २ | स्वीडन | २ | युरोप | २ |
| ३ | अमेरिका | ३ | उत्तर अमेरिका | १ |
| ४ | युनायटेड किंग्डम | ४ | युरोप | ३ |
| ५ | दक्षिण कोरिया | ५ | उत्तर आशिया | १ |
| ६ | नेदरलँड | ६ | युरोप | ४ |
| ७ | फिनलॅंड | ७ | युरोप | ५ |
| ८ | सिंगापूर | ८ | आग्नेय आशिया | १ |
| ९ | डेन्मार्क | ९ | युरोप | ६ |
| १० | जर्मनी | १० | युरोप | ७ |
| ११ | फ्रान्स | ११ | युरोप | ८ |
| १२ | चीन | १२ | पुर्व आशिया | २ |
| १३ | जपान | १३ | पुर्व आशिया | ३ |
| १४ | हाँग काँग | १४ | पुर्व आशिया | ४ |
| १५ | इस्रायल | १५ | पश्चिम आशिया | १ |
| १६ | कॅनडा | १६ | उत्तर अमेरिका | २ |
| १७ | आइसलँड | १७ | युरोप | ९ |
| १८ | ऑस्ट्रिया | १८ | युरोप | १० |
| १९ | आयर्लंड | १९ | युरोप | ११ |
| २० | नॉर्वे | २० | युरोप | १२ |
| २१ | एस्टोनिया | २१ | युरोप | १३ |
| २२ | बेल्जियम | २२ | युरोप | १४ |
| २३ | लक्झेंबर्ग | २३ | युरोप | १५ |
| २४ | झेक प्रजासत्ताक | २४ | युरोप | १६ |
| २५ | ऑस्ट्रेलिया | २५ | ओशनिया | १ |
| २६ | न्युझीलँड | २६ | ओशनिया | २ |
| २७ | माल्टा | २७ | युरोप | १७ |
| २८ | सायप्रस | २८ | पश्चिम आशिया | २ |
| २९ | इटली | २९ | युरोप | १८ |
| ३० | स्पेन | ३० | युरोप | १९ |
| ३१ | पोर्तुगाल | ३१ | युरोप | २० |
| ३२ | स्लोव्हेनिया | ३२ | युरोप | २१ |
| ३३ | संयुक्त अरब अमिराती | ३३ | पश्चिम आशिया | ३ |
| ३४ | हंगेरी | ३४ | युरोप | २२ |
| ३५ | बल्गेरिया | ३५ | युरोप | २३ |
| ३६ | मलेशिया | ३६ | आग्नेय आशिया | २ |
| ३७ | स्लोव्हाकिया | ३७ | युरोप | २४ |
| ३८ | लॅटव्हिया | ३८ | युरोप | २५ |
| ३९ | लिथुआनिया | ३९ | युरोप | २६ |
| ४० | पोलंड | ४० | युरोप | २७ |
| ४१ | तुर्की | ४१ | पश्चिम आशिया | ४ |
| ४२ | क्रोएशिया | ४२ | युरोप | २८ |
| ४३ | थायलंड | ४३ | आग्नेय आशिया | ३ |
| ४४ | व्हिएतनाम | ४४ | आग्नेय आशिया | ४ |
| ४५ | रशिया | ४५ | युरोप | २९ |
| ४६ | भारत | ४६ | दक्षिण आशिया | १ |
| ४७ | ग्रीस | ४७ | युरोप | ३० |
| ४८ | रोमानिया | ४८ | युरोप | ३१ |
| ४९ | युक्रेन | ४९ | युरोप | ३२ |
| ५० | माँटेनिग्रो | ५० | युरोप | ३३ |
हे देखील पहा[संपादन]
- आंतरराष्ट्रीय नावीन्यता इंडेक्स
संदर्भ[संपादन]
- ^ Jean-Eric Aubert (editor) (2010). Innovation Policy: A Guide for Developing Countries. Washington, DC: World Bank. आयएसबीएन 9780821382691.
- ^ Charles H. Matthews, Ralph Brueggemann (2015). Innovation and Entrepreneurship: A Competency Framework. London; New York: Routledge. आयएसबीएन 9780415742528.
- ^ "UK ranked as world-leader in innovation". Department for Business, Innovation & Skills. 17 September 2015. 15 July 2016 रोजी पाहिले.
- ^ "2021-2022 Academic Partners for the Global Innovation Index". Portulans Institute (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 2021-07-29. 2021-07-29 रोजी पाहिले.
- ^ Soumitra Dutta, Bruno Lanvin, Sacha Wunsch-Vincent (editors) (2015). Global Innovation Index Report 2015. Fontainebleau; Ithaca; Geneva: INSEAD, Cornell and WIPO. साचा:Isbn. Archived 18 February 2016.
- ^ The Philippine Innovation Act declares the GII as a measure of innovation: https://neda.gov.ph/wp-content/uploads/2019/12/RA-11293-or-the-Philippine-Innovation-Act.pdf[permanent dead link].
- ^ In July 2021, the Intellectual Property Strategy Headquarters under the Prime Minister's Office in Japan decided on the Intellectual Property Promotion Plan 2021, setting forth a plan of annual action related to intellectual property for all ministries and agencies.
- ^ The GII is also cited throughout the official Malaysian Government report, the Twelfth Malaysia Plan (RMK12): https://rmke12.epu.gov.my/en Archived 2023-06-04 at the Wayback Machine..
- ^ The Vietnamese Government makes reference to the GII in its resolution No. 01/NQ-CP dated January 2021 on solutions for implementation of socio economic development plan in 2021: https://english.luatvietnam.vn/resolution-no-01-nq-cp-dated-january-01-2021-of-the-government-on-major-tasks-and-solutions-guiding-the-realization-of-the-socio-economic-developmen-196535-Doc1.html
- ^ "UK ranked as world-leader in innovation". Department for Business, Innovation & Skills. 17 September 2015. 15 July 2016 रोजी पाहिले.
- ^ A/RES/74/229: Seventy-fourth session: Agenda item 20 (b): Globalization and interdependence: science, technology and innovation for sustainable development: Resolution adopted by the General Assembly on 19 December 2019 Archived 2023-06-24 at the Wayback Machine.. Accessed December 2021.
- ^ Dašić, Predrag; Dašić, Jovan; Antanasković, Dejan; Pavićević, Nina (2020). Karabegović, Isak (ed.). "Statistical Analysis and Modeling of Global Innovation Index (GII) of Serbia". New Technologies, Development and Application III. Lecture Notes in Networks and Systems (इंग्रजी भाषेत). Cham: Springer International Publishing. 128: 515–521. doi:10.1007/978-3-030-46817-0_59. ISBN 978-3-030-46817-0.
- ^ "Publications: Global Innovation Index". Wipo.int. 2022-05-08 रोजी पाहिले.
- ^ Soumitra Dutta, Bruno Lanvin, Lorena Rivera León, Sacha Wunsch-Vincent (editors) (2021). Global Innovation Index 2021. Geneva: World Intellectual Property Organization. साचा:Isbn.