एल्फिन्स्टन महाविद्यालय

एल्फिन्स्टन महाविद्यालय

ब्रीदवाक्य	श्वासही प्रबंध होआवे
Type	कनिष्ठ व पदवी
स्थापना	इ.स. १८५६
Principal	माधुरी कागलकर
संकेतस्थळ	www.elphinstone.ac.in

एल्फिन्स्टन महाविद्यालय हे मुंबई विद्यापीठाशी संलग्न व मुंबईतील सर्वात जुन्या महाविद्यालयांपैकी एक आहे. याची स्थापना इ.स. १८३४ साली झाली. हे ब्रिटिश काळातील हे एक प्रतिष्ठित महाविद्यालय होते. या महाविद्यालयाच्या माजी विद्यार्थ्यांत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, लोकमान्य टिळक, वीरचंद गांधी, बद्रुद्दीन तय्यबजी, जमशेद टाटा, फिरोजशाह मेहता, काशिनाथ त्र्यंबक तेलंग, महादेव गोविंद रानडे आणि दादाभाई नौरोजी यांसारख्या नामांकित प्राध्यापकांचा समावेश होता. 

इतिहास

माउंटस्टुअर्ट एल्फिन्सटन

१९व्या शतकाच्या शेवटी एल्फिन्सटन कॉलेजचे छायाचित्र

या महाविद्यालयाला मुंबई इलाख्याच्या गव्हर्नर माउंटस्टुअर्ट एल्फिन्स्टनचे नाव देण्यात आले आहे.

१९ व्या शतकाच्या सुरुवातीपर्यंत मुंबई हे सागरी व्यापार आणि उद्योगातील समृद्ध केंद्र म्हणून उदयास आले होते. इ.स. १८२४ मध्ये बॉम्बे नेटिव्ह एज्युकेशन सोसायटीने भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी एक इंग्रजी शाळा सुरू केली.

बॉम्बे नेटिव्ह एज्युकेशन सोसायटी अंतर्गत मुंबई इलाख्यात शिक्षणाचा प्रसार करण्यासाठी एक संस्था स्थापन केली जावी जी शाळेपासून वेगळी असेल. यासाठी इ.स. १८२७ मध्ये ठराव मंजूर करण्यात आला आणि तिचे नाव एल्फिन्स्टन महाविद्यालय असावे असे ठरले. मुंबईमध्ये उच्च शिक्षण सुरू करण्यासाठी पुढाकार घेणाऱ्या मुंबई इलाख्याचे माजी गव्हर्नर माऊंटस्टुअर्ट एल्फिन्स्टन यांचे नाव महाविद्यालयाला देण्यात आले.

शैक्षणिक

Elphinstone College, मुंबई

अभ्यासक्रम

वरिष्ठ महाविद्यालय

• B. Sc मध्ये मूलभूत विज्ञान, माहिती तंत्रज्ञान, बायोटेक्नॉलॉजी, मायक्रोबायोलॉजी
• बी.ए. प्राचीन भारतीय संस्कृती, अर्थशास्त्र, मराठी, भूगोल, संस्कृत, इतिहास, मराठी, गणित, सांख्यिकी, समाजशास्त्र
• B.Com
• B. B. एक हॉटेल आणि पर्यटन व्यवस्थापन

कनिष्ठ महाविद्यालय

• बारावी मध्ये कला, वाणिज्य आणि विज्ञान

सुविधा

• वसतिगृहे: सरकारी महाविद्यालये, वसतीगृहे , मुंबई मुले; तेलंग स्मारक वसतिगृहात आणि सावित्रीबाई  फुले वसतिगृहात मुली.
• जिमखाना 
• संगणकीय सुविधा
• ग्रंथालय (९०००० पेक्षा जास्त पुस्तके)

प्राचार्यांची यादी

एल्फिन्स्टन महाविद्यालयाच्या प्राचार्यांची यादी

प्राचार्य	वर्ष
जॉन हार्कनेस	१८४५
सर अलेक्झांडर ग्रॅंट	१८६२
किर्ल मिटफोर्ड, चॅटफिल्ड	१८६६
विल्यम वर्ड्सवर्थ	१८७४
आर.जी. ऑक्सनहॅम	१८९०
जे.टी. हॅथर्नवाइट	१८९४
मायकेल मॅकमिलन	१९००
डब्ल्यू.एच. शार्प	१९०७
ए.एल. कन्व्हर्टन	१९०९
एच.हमिल	१९२६
जी.व्ही. जठार	१९३७
बी.एन. सिल	१९४२
के.आर. गुंजीकर	१९४७
आर.एन. वेलिंगकर	१९४९
एस.एस. भांडारकर	१९४९
एन.एल. अहमद	१९४९
जी.सी. बॅनर्जी	१९५७
पुरुषोत्तम शिवराम रेगे	१९६२
श्रीमती के. वूड	१९६९
डी.के. बनकर	१९७१
एन.एम. डोंगरे	१९७६
कु.एच.जे श्रॉफ	१९८०
एन.एम. डोंगरे	१९८५
एम.आर. मोहोळकर	१९८५
एस.आर. मेहता	१९८६
एस.व्ही. घोळकर	१९८८
डॉ.पी.एल. मिश्रा	१९८९
डॉ.एस.के. मोडक	१९९०
डॉ. एस. मॅस्करेन्हस	१९९१
डॉ. एन.डी. पंडित	१९९७
सौ. एन.पी. चर्ना	२००३
डॉ. लक्ष्मी व्यास	२००४
डॉ. प्रतिमा शरद जाधव	२००८
डॉ. माधुरी वसंत कागलकर	२०१४ ते आजतागायत

उल्लेखनीय विद्यार्थी व प्राध्यापक 

डॉ. आंबेडकर

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर – भारतीय विधीतज्ञ, अर्थशास्त्रज्ञ, आणि भारतीय घटनेचे शिल्पकार 
• Arjun Appadurai, postcolonial scholar of global media and culture.
• दिलीप अबरू, अर्थशास्त्र प्राध्यापक, गेम थिऑरिस्ट, प्रिन्स्टन युनिव्हर्सिटी.

१९२० मध्ये एमए कादरी, [[चित्रा: एम.ए.केडीआरआय.जीजी | इव्हलेसे | एमए कादरी १९२० मध्ये जन्मलेल्या१८९७ मध्ये गावरी घारि वडारे अब्दुल हकीम रातोदरे सिंध व १९८० लारकानाचा मृत्यू झाला. १९२२ मध्ये सिंधमधील प्रथम मुस्लिम सिंधीने थेट डिप्टल कलेक्टरची स्थापना केली; १८९७ साली गांव घोरी अब्दुल हकीम रातोदरे सिंध आणि त्यांचा जन्म १९८० लारकाना या एल्फिन्स्टन महाविद्यालयाचा होता. १९२२ मध्ये सिंधमधील प्रथम मुस्लिम सिंधीने थेट डिप्टल कलेक्टरची स्थापना केली; ते एल्फिन्स्टन कॉलेज बॉम्बेचे जुने विद्यार्थी होते

• माधव आपटे, क्रिकेट खेळाडू

सिंधहून लेखक, कवी, विद्वान, मिर्झा कलच बेग. ब्रिटिश सरकारने 'शाम उल उलमा' हे नाव दिले.

• होमी जे. भाभा, आण्विक भौतिकशास्त्रज्ञ ज्या भारतीय आण्विक ऊर्जा कार्यक्रमाच्या विकासात प्रमुख भूमिका होती.
• होमी के. भाभा, ॲनी एफ. रोथेनबर्ग प्रोफेसर ऑफ इंग्लिश ॲण्ड अमेरिकन लिटरेचर अँड लॅंग्वेज आणि डायरेक्टर ऑफ द ह्युमिनिटी सेंटर, हार्वर्ड युनिव्हर्सिटी
• पी. एन. भगवती, भारताचे मुख्य न्यायाधीश
• आर जी. भांडारकर, विद्वान आणि समाजसुधारक.
• देवदट्टा दाभोळकर, शिक्षणतज्ज्ञ, गांधीवादी आणि समाजवादी
• अमित चौधरी, भारतीय इंग्रजी लेखक, साहित्य अकादमी पुरस्कार विजेता
• भुलाभाई देसाई, भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ मध्ये सामील वकील.

टायटन वॉचेस (टायटन कंपनी)चे व्यवस्थापकीय संचालक एक्सरेक्सस देसाई

• सी. डी. देशमुख, अर्थशास्त्री आणि माजी भारताचे वित्त मंत्री.
• पु.ल. पुरुषोत्तम लक्ष्मण देशपांडे, मराठी लेखक, नाटककार, कलाकार, दिग्दर्शक आणि संगीत दिग्दर्शक सादर करीत आहेत.
• संजय दत्त, फिल्मफेर विजेता बॉलीवूड अभिनेता.
• इंग्लिश मध्ये विकार होण्यासाठी पहिले दक्षिण आशियाई समजणारे, शपूरजी एडलजी. रॉजर ओल्डफील्ड - बलात्कार: द एडलजी फूट अँड दी शॅडो ऑफ शेरलॉक होम्स, व्हॅंगार्ड प्रेस.
• रीना फोन्सेका, कार्यकारी शिक्षण आणि आंतरराष्ट्रीय कार्यक्रमांचे संचालक, हार्वर्ड ग्रेजुएट स्कूल ऑफ डिझाइन
• १८९३ मध्ये शिकागो येथे झालेल्या पहिल्या जागतिक संसदेत विंचंद गांधी, जैन धर्माचे प्रतिनिधित्व केले.
• कुणाल गंजवाला, गायक
• भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाच्या केंद्रीय समितीचे सदस्य आणि अनुराधा गांधी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)
• संजय घोष, ग्रामीण व्यवस्थापन, सामुदायिक आरोग्य, विकास माध्यम.

गोपाळ कृष्ण गोखले, भारतीय स्वातंत्र्य चळवळच्या स्थापनेचे सदस्य, समाज सुधारक

• रणजित हॉस्कोट, कवी, कला समीक्षक, सांस्कृतिक सिद्धांतकार आणि क्यूरेटर.
• सय्यदा बिल्ग्राममी इमाम, लेखक, कार्यकर्ते आणि अल्पसंख्याक आयोगाचे सदस्य (एनसीएम)
• राघवन एन अय्यर, तत्त्वज्ञ आणि शैक्षणिक.
• सुरेश जोशी, प्रमुख गुजराती लेखक, टीकाकार आणि संपादक जे गुजराती भाषेत आधुनिकता सिद्ध करतात.
• मुकेश खन्ना, दूरचित्रवाणी अभिनेता
• आनंद कुरिअन, लेखक, कार्यकर्ते, विपणन सिद्धांतकार.
• मनिष मल्होत्रा, फॅशन डिझायनर.
• महेश मांजरेकर, अभिनेता, दिग्दर्शक, निर्माता

सुजाता मनोहर, भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाचे माजी न्यायाधीश

• सोनल मानसिंह, पद्मविभूषण, ओडिसी नृत्यांगना
• फेरोझेश मेहता, एक राजकीय नेते, कार्यकर्ते आणि प्रमुख वकील, ज्यांना ब्रिटिश सरकारने कायद्याची सेवा दिल्याबद्दल नाइट वॉर आहे.
• विजय मर्चंट, क्रिकेट खेळाडू
• इस्कंदिर मिर्जा, पाकिस्तानातील शेवटचे गव्हर्नर-जनरल आणि पाकिस्तानचे पहिले राष्ट्रपती.
• लिंकनच्या इनाममधील बॅरिस्टर आणि केंब्रिजमधून पदवीधर असलेले वेंकन्ना एच. नायक.

ब्रिटिश हाउस ऑफ कॉमन्समध्ये बसून प्रथम आशियाई असणारी बौद्धिक, शिक्षणतज्ज्ञ, कापसाचे व्यापारी आणि प्रारंभिक भारतीय राजकीय नेता. दादाभाई नौरोजी

• चेरनाज पटेल, थिएटर आणि चित्रपट अभिनेता.
• स्मिता पाटील, सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीसाठी राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार, १९७७ आणि १९८०.
• दत्ता फडकर, क्रिकेट खेळाडू
• एम.व्ही. राजाध्यक्ष, मराठी लेखक आणि समीक्षक.
• महादेव गोविंद रानडे, न्यायाधीश, लेखक, आणि समाजसुधारक.
• सोनी रझादान बॉलीवूड अभिनेत्री आणि चित्रपट दिग्दर्शक
• भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाच्या केंद्रीय समितीचे सदस्य आणि श्रीधर श्रीनिवासन, (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)