रुकडी (हातकणंगले)

?रुकडी महाराष्ट्र • भारत
—  गाव  —
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	१६.६ चौ. किमी • ५५७ मी
जवळचे शहर	इचलकरंजी
विभाग	पुणे
जिल्हा	कोल्हापूर
तालुका/के	हातकणंगले
लोकसंख्या • घनता लिंग गुणोत्तर	१७,२३४ (२०११) • १,०३६/किमी२ ९६० ♂/♀
भाषा	मराठी

रुकडी हे कोल्हापूर जिल्ह्यातल्या हातकणंगले तालुक्यातील गाव आहे. हे गाव पंचगंगा नदीच्या काठावर वसले असून रुकडीस सर्वात जवळचे शहर इचलकरंजी १० किलोमीटर अंतरावर आहे

वस्तीविभागणी

२०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात ३६४७ कुटुंबे व एकूण १७३२४ लोकसंख्या आहे. ह्याच्या सर्वात जवळचे शहर इचलकरंजी १० किलोमीटर अंतरावर आहे. यामध्ये ८८३८ पुरुष आणि ८४८६ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक ४६७९ असून अनुसूचित जमातीचे ४५३ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणना स्थल निर्देशांक ५६७२९४ आहे. या गावाचे क्षेत्रफळ १,६६३ हेक्टर आहे.

साक्षरता

• एकूण साक्षर लोकसंख्या: १३३९९
• साक्षर पुरुष लोकसंख्या: ७२६२ (८२%)
• साक्षर स्त्री लोकसंख्या: ६१३७ (७२%)

शैक्षणिक सुविधा

गावात १४ शासकीय पूर्व-प्राथमिक शाळा आहेत.गावात १ खाजगी पूर्व-प्राथमिक शाळा आहे. गावात ८ शासकीय प्राथमिक शाळा आहेत.गावात १ खाजगी प्राथमिक शाळा आहे. गावात ७ शासकीय कनिष्ठ माध्यमिक शाळा आहेत.गावात १ खाजगी कनिष्ठ माध्यमिक शाळा आहे. गावात ३ शासकीय माध्यमिक शाळा आहेत. गावात २ शासकीय उच्च माध्यमिक शाळा आहेत. गावात २ शासकीय पदवी महाविद्यालय आहेत. सर्वात जवळील अभियांत्रिकी महाविद्यालय (इचलकरंजी) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील वैद्यकीय महाविद्यालय (इचलकरंजी) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील व्यवस्थापन संस्था (इचलकरंजी) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील पॉलिटेक्निक (इचलकरंजी) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा (कोल्हापूर) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अनौपचारिक प्रशिक्षणकेंद्र (कोल्हापूर) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अपंगांसाठी खास शाळा (पेठ वडगाव) १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे.

वैद्यकीय सुविधा (शासकीय)

सर्वात जवळील सामूहिक आरोग्य केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील प्राथमिक आरोग्य केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात २ प्राथमिक आरोग्य उपकेंद्र आहेत. सर्वात जवळील प्रसूति व बालकल्याण केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळचे क्षयरोग उपचार केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील ॲलोपॅथी रुग्णालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील पर्यायी औषधोपचार रुग्णालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील दवाखाने १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात १ पशुवैद्यकीय रुग्णालय आहे. सर्वात जवळील फिरते दवाखाने १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील कुटुंबकल्याण केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे.

वैद्यकीय सुविधा (अशासकीय)

गावात ८ बाह्यरुग्ण वैद्यकीय सुविधा, २ निवासी व बाह्यरुग्ण वैद्यकीय सुविधा, १ खाजगी धर्मादाय रुग्णालय आहे. गावात १ एमबीबीएस पदवीधर वैद्यक व्यवसायी व ८ इतर पदवीधर वैद्यक व्यवसायी आहेत. गावात ५ औषधाची दुकाने आहेत.

पिण्याचे पाणी

गावात शुद्धीकरण केलेल्या व शुद्धीकरण न केलेल्या नळाच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात न झाकलेल्या विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात हॅन्डपंपच्या, ट्यूबवेलच्या/बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात नदी / कालव्याच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात तलाव /तळे/सरोवर यातील पाण्याचा पुरवठा आहे.

स्वच्छता

गावात बंद गटारे व उघडी गटारे आहेत. सांडपाणी थेट जलस्रोतांमध्ये सोडले जाते. या क्षेत्राचा संपूर्ण स्वच्छता अभियानात समावेश आहे. गावात न्हाणीघरासह व न्हाणीघर नसलेले सार्वजनिक स्वच्छता गृह उपलब्ध आहे. गावात ग्रामीण उत्पादक केंद्रे किंवा सॅनिटरी हार्डवेरचे दुकान उपलब्ध आहे.

संपर्क व दळणवळण

गावात पोस्ट व तार ऑफिस उपलब्ध आहे. सर्वात जवळील उपपोस्ट ऑफिस १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावाचा पिन कोड ४१६११८ आहे. गावात सार्वजनिक दूरध्वनी केंद्र उपलब्ध आहे. गावात मोबाईल फोन सुविधा ; इंटरनेट सुविधा उपलब्ध आहे ; खाजगी कूरियर उपलब्ध आहे. गावात शासकीय बस सेवा ; खाजगी बस सेवा उपलब्ध आहे. गावात रेल्वे स्थानक आहे. गावात ऑटोरिक्षा ; टमटम; टॅक्सी व व्हॅन उपलब्ध आहे. गावात ट्रॅक्टर उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील ट्रॅक्टर ५ ते १० किलोमीटर अंतरावर आहे.

राष्ट्रीय महामार्ग गावाला जोडलेला नाही.सर्वात जवळील राष्ट्रीय महामार्ग ५ किलोमीटरहून कमी अंतरावर आहे. राज्य महामार्ग गावाला जोडलेला नाही.सर्वात जवळील राज्य महामार्ग५ ते १० किलोमीटर अंतरावर आहे. जिल्यातील मुख्य रस्ता गावाला जोडलेला नाही.सर्वात जवळील जिल्यातील मुख्य रस्ता ५ ते १० किलोमीटर अंतरावर आहे. जिल्ह्यातील दुय्यम रस्ता गावाला जोडलेला आहे.

बाजार व पतव्यवस्था

गावात एटीएम उपलब्ध आहे. गावात व्यापारी बँका; सहकारी बँका; शेतकी कर्ज संस्था उपलब्ध आहे. गावात स्वयंसहाय्य गट आहेत. गावात रेशन दुकान आहे. गावात मंडया/कायमचा बाजार व आठवड्याचा बाजार आहे. गावात कृषी उत्पन्न बाजार समिती आहे.

आरोग्य

गावात एकात्मिक बाल विकास योजना (पोषण आहार केंद्र); अंगणवाडी (पोषण आहार केंद्र) तसेच इतर पोषण आहार केंद्रे उपलब्ध आहेत. गावात 'आशा ' आरोग्य कर्मचारी उपलब्ध आहे. गावात समाज भवन (टीव्ही सह/शिवाय) उपलब्ध आहे. गावात क्रीडांगण उपलब्ध आहे. गावात खेळ/करमणूक केंद्र उपलब्ध आहे. सर्वात जवळील चित्रपटगृह / व्हिडिओ केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात सार्वजनिक ग्रंथालय व सार्वजनिक वाचनालय उपलब्ध आहे. गावात वृत्तपत्र पुरवठा आहे. गावात विधानसभा मतदान केंद्र उपलब्ध आहे. गावात जन्म-मृत्यू नोंदणी केंद्र आहे.

वीज

घरगुती, शेती व व्यापारी उपयोगासाठी प्रतिदिवस ९ तासांचा वीजपुरवठा उन्हाळ्यात (एप्रिल-सप्टेंबर) व १२ तासांचा वीजपुरवठा हिवाळ्यात (ऑक्टोबर-मार्च) प्रतिदिवस वापरासाठी उपलब्ध आहे.

जमिनीचा वापर

रुकडी ह्या गावात एकूण १६६३ हेक्टर क्षेत्रापैकी जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• वन : नाही
• बिगरशेती वापरात असलेली जमीन: ५३
• ओसाड व लागवडीला अयोग्य जमीन: नाही
• कुरणे व इतर चराऊ जमीन: नाही
• फुटकळ झाडीखालची जमीन: नाही
• लागवडीयोग्य पडीक जमीन: १७५
• कायमस्वरूपी पडीक जमीन: नाही
• सद्यस्थितीतील पडीक जमीन: नाही
• पिकांखालची जमीन: १४३५
• एकूण कोरडवाहू जमीन: ५४२
• एकूण बागायती जमीन: ८९३

कृषी व्यवसाय

हे गाव पंचगंगा नदीकाठावर असल्याने शेतजमिनी अत्यंत सुपीक आहेत. पुराने जमिनी पाण्याखाली जातात तरीही येथील शेतकरी विविध पद्धती वापरून प्रयोग करीत असतात. ८० वय असलेले अल्पभूधारक शेतकरी पांडुरंग गायकवाड हे सेवानिवृत्त जवान आहेत.त्यांनी शाश्वत व स्वयंपूर्ण शेतीचे एक आदर्श मॉडेल उभे केले आहे. उसाचे विक्रमी उत्पादन घेणारे ढवळे कुटुंबीय हे एक आदर्श आहेत.त्यांनी सातत्याने एकरी १०० टनांवर उत्पादन घेऊन नवीन विक्रम केले आहेत.

सिंचन सुविधा

सिंचनाचे स्रोत खालीलप्रमाणे आहेत (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• कालवे: नाहीत
• विहिरी / कूप नलिका: ९२
• तलाव / तळी:नाहीत
• ओढे: नाहीत
• इतर: ४५०

उत्पादन

• कृषी अवजारे

नदी प्रदूषण

रुकडी हे गाव पंचगंगा नदीच्या काठावर वसले आहे. गावाचे सांडपाणी थेट नदीत मिसळत असल्याने तसेच वरच्या भागातील कोल्हापूर शहराचा मैला, साखर उद्योग इ. मुळे दुषित पाणी पुरवठा होवून विविध आजारांना जनतेला सतत तोंड द्यावे लागते. पंचगंगा प्रदूषण नियंत्रणासाठी जिल्हा परिषदेने उपाययोजना बनविण्यात आली असून त्यात या गावाचा समावेश केला आहे.