बृहन्महाराष्ट्र मंडळ

बृहन्महाराष्ट्र मंडळ या लेखांत महाराष्ट्राबाहेरच्या व भारताबाहेरील मराठीभाषकांच्या भाषिक संघटनांची माहिती दिली आहे. महाराष्ट्राबाहेर जाणाऱ्या मराठी लोकांनी ठिकठिकाणी महाराष्ट्र मंडळांची स्थापना केली आहे. ’अमृतातेही पैजा जिंके’ अशा मराठी भाषेला व संस्कृतीला परप्रदेशात जपण्याचा प्रयत्न होत असतो. महाराष्ट्राबाहेरची व परदेशातली काही महत्त्वाची महाराष्ट्र मंडळे पुढील प्रमाणे-

• महाराष्ट्र मंडळ अबुधाबी
• महाराष्ट्र मंडळ अ‍ॅटलांटा
• उत्तर अमेरिकन बृहन्‍महाराष्ट्र मंडळ
• ओरेगॉन मराठी मंडळ
• महाराष्ट्र मंडळ दुबई
• महाराष्ट्र मंडळ कोलंबस
• महाराष्ट्र मंडळ जॅक्सनव्हिले फ्लोरिडा
• मराठी मंडळ टॅम्पाबे
• टोकियो मराठी मंडळ
• मराठी भाषिक मंडळ टोरोन्टो
• डलास-फोर्ट वर्थ महाराष्ट्र मंडळ
• महाराष्ट्र मंडळ डेट्रॉइट
• महाराष्ट्र मंडळ, दार ए सलाम, टांझानिया
• याहु ग्रूप,महाराष्ट्र मंडळ, दार ए सलाम, टांझानिया
• न्यू इंग्लंड मराठी मंडळ
• महाराष्ट्र मंडळ न्यूयॉर्क
• महाराष्ट्र मंडळ पिट्सबर्ग
• महाराष्ट्र मंडळ बंगलोर
• महाराष्ट्र मंडळ बे एरिया
• ब्लुमिंगटन-नॉर्मल बृहन्महाराष्ट्र मंडळ, इलिनॉइस राज्य, अमेरिका
• महाराष्ट्र मंडळ मिलवॉकी
• महाराष्ट्र मंडळ मेलबर्न - व्हिक्टोरिया
• महाराष्ट्र मंडळ लंडन
• महाराष्ट्र मंडळ लॉस एंजेलीस
• महाराष्ट्र मंडळ वॉशिंग्टन डी.सी.
• महाराष्ट्र मंडळ, विशाखापट्टणम
• महाराष्ट्र मंडळ शिकागो
• महाराष्ट्र मंडळ सिअ‍ॅटल
• महाराष्ट्र मंडळ सिंगापूर
• मराठी मंडळ सिडनी
• मराठी किस्वाहिली शब्दसंहिता, किस्वहिली ही टांझानिया देशाची राष्ट्रभाषा आहे
• हैदराबादचे महाराष्ट्र मंडळ
• महाराष्ट्र मंडळ ह्यूस्टन

भारतातील महाराष्ट्र मंडळांचे पत्ते

• अलाहाबाद :

महाराष्ट्र लोकसेवा मंडळ, टिळक स्मारक भवन, ऑफ जी. टी. रोड, अलोपीबाग, अलाहाबाद, उत्तर प्रदेश 211006 दूरध्वनी - (0532) 2667411 - निवास सुविधा

• अलाहाबाद -२ :

अखिल भारतीय महाराष्ट्र तीर्थपुरोहित संघ, प्रयाग महाराष्ट्र भवन, गोपाळ मंदिर, 112, मीरागल्ली, दारागंज रेल्वे स्टेशनसमोर, दारागंज, अलाहाबाद, उत्तर प्रदेश 211006

• कानपूर :

महाराष्ट्र मंडळ, 10/428, खलासी लेन, कानपूर, उत्तर प्रदेश 208001 दूरध्वनी - (0512) 2525700 - ७० जणांसाठी निवास सुविधा

• गुणा :

महाराष्ट्र समाज, गोपाळ मंदिर, नयापुरा, गुणा, मध्य प्रदेश 473001 फोन - (07542) 220471 - निवास सुविधा

• ग्वाल्हेर :

मराठा हितकारिणी सभा, शिवाजी भवन, जवाहर कॉलनी, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001

• ग्वाल्हेर-२ :

डॉ. हरि रामचंद्र दिवेकर स्मारक समिती, द्वारा - पं. काशीनाथ जोशी, बक्षी की गोठ, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001. फोन (0751) 2328083

• ग्वाल्हेर- ३ :

शारदोपासक मंडळ, द्वारा - डॉ. केशव र. कान्हेरे, सातभाई की गोठ, लक्ष्मीगंज, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001

• ग्वाल्हेर-४ :

महाराष्ट्र समाज, जयेंद्रगंज, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474009

• ग्वाल्हेर-५ :

महाराष्ट्र क्षत्रिय हितचिंतक सभा, श्री जयाजी मराठा बेर्डिंग हाऊस, जयेंद्रगंज, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474009

• ग्वाल्हेर-६ :

सरस्वती संघ, जयेंद्रगंज, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474009. फोन - (0751) 2420551

• ग्वाल्हेर-७  :

महाराष्ट्र सांस्कृतिक मंडळ, 5 बी, हरिओम् कॉलनी, मुरार, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474006

• ग्वाल्हेर-८ :

वनिता समाज, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001

• ग्वाल्हेर-९ :

मराठी महिला मंडळ, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001

• ग्वाल्हेर-१० :

अभिनव अभ्यास मंडळ द्वारा - अनिल कुंटे, इ - 10, तानसेन मार्ग, गांधीनगर - 1, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001

• ग्वाल्हेर-१२ :

महाराष्ट्र ब्राह्मण सभा, सभा भवन, लाला का बाजार, लष्कर, ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 474001 फोन 233044

• ग्वाल्हेर=१३ :

महाराष्ट्र समाज, डॉ. केतकर भवन, स्टेशन रोड, डबरा जि. ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश 475110

• दमोह :

महाराष्ट्र मंडळ श्री गणेश चिकित्सा भवन परिसर, दमोह, मध्य प्रदेश 470661. फोन - (07812) 225057

• दिल्ली :

महाराष्ट्रीय स्नेह-संवर्धक समाज, बृहन्महाराष्ट्र भवन, पहाडगंज पोलिस स्टेशनसमोर, नवी दिल्ली 110055, दूरध्वनी - (011) 23682414

• दिल्ली -२

महाराष्ट्रीय समाज बिल्डिंग ट्रस्ट बृहन्महाराष्ट्र भवन, पहाडगंज पोलिस स्टेशनसमोर, नवी दिल्ली 110055, दूरध्वनी - (011) 23679008, 23670520

• दिल्ली - ३

दिल्ली महाराष्ट्रीय शैक्षणिक व सांस्कृतिक संस्था, नूतन मराठी स्कूल कंपाउंड, वालचंद प्लेस, आराम बाग, पहाडगंज, नवी दिल्ली 110055. दूरध्वनी - (011) 23674165, 23528919

• दिल्ली - ४

पूर्वांचल महाराष्ट्र मंडळ, बी-80, आनंद विहार, आय.पी. एक्स्टेंशन - 2, दिल्ली 110092 दूरध्वनी - (011) 22151228

• नवी दिल्ली - ५

महाराष्ट्र मित्रमंडळ, श्री दत्त विनायक मंदिर संस्थान, सी-2/ए, जनकपुरी, नवी दिल्ली 110058

• नवी दिल्ली - ६

महाराष्ट्र परिचय केंद्र, ए-8 स्टेट एम्पोरिया बिल्डिंग, बाबा खडकसिंग मार्ग, नवी दिल्ली 110001

• देवास :

महाराष्ट्र समाज 2/1, मुक्ती मार्ग, आनंदपुरा, देवास, मध्य प्रदेश 455001 फोन - (07272) 223144

• देवास -२ :

मराठी सांस्कृतिक मंडळ 30 एम. आय. जी., जवाहरनगर, देवास, मध्य प्रदेश 455001

• हरदा :

महाराष्ट्र मंडळ, हरदा, मध्य प्रदेश 461331, फोन (07577) 223100

बृहन्महाराष्ट्रातील 'अनिवासी' साहित्य

१९७८ मध्ये कॅनडातील श्री. विनायक गोखले व श्री. अशोक पांगारकर यांच्या प्रयत्नांतून 'एकता' हे त्रैमासिक सुरू झाले. त्या काळी कॉम्यूटर नसल्यामुळे त्रैमासिकातला मजकूर हस्तलिखित होता. कॅनडातून प्रसिद्ध झालेल्या या त्रैमासिकाच्या उपक्रमाने मराठी लोकांना अनुभवांच्या अभिव्यक्तीची दारे खुली केली. १९८१च्या सुमारास 'बृहन्महाराष्ट्र वृत्त' हे मासिक वृत्तपत्र सुरू झाले. त्याच सुमारास वॉशिंग्टन डी. सी. येथील श्री. दिलीप चित्रे आणि मौजेचे (कै.) श्री. पु. भागवत यांच्या संयुक्त प्रयत्‍नांतून 'कुंपणापलीकडले शेत' हा भारताबाहेरील मराठी लोकांच्या कथांचा संग्रह प्रसिद्ध झाला. २००७ मध्ये ’एकता’बरोबरच ’सावली’ (मराठी मित्र मंडळ, टेक्सास), ’रंगदीप’ (न्यूजर्सी), ’अभिरुची’ (टॅम्पाबे, फ्लॉरिडा), असे काही दिवाळी अंक आणि 'मायबोली अंतराळ’ हा ई-दिवाळी अंक प्रसिद्ध झाला.

अधिवेशन

बृहन्महाराष्ट्र मंडळ दर दोन वर्षांतून एकदा जागतिक अधिवेशन भरवते. विषम आकडी वर्षात होणाऱ्या या संमेलनास सशुल्क उपस्थित राहण्याची कोणासही मुभा असते. २०१३चे अधिवेशन जुलै ५-७ दरम्यान न्यू इंग्लंड महाराष्ट्र मंडळाने अमेरिकेतील प्रॉव्हिडन्स, ऱ्होड आयलंड या शहरात आयोजित केले. २०१५चे अधिवेशन लॉस एंजेलस शहरात जुलै ३-५, इ.स. २०१५ दरम्यान भरविले जाईल.

हे सुद्धा पहा

• मराठी साहित्य संमेलने
• अखिल ऑस्ट्रेलिया मराठी संमेलन
• महाराष्ट्र राज्य सांस्कृतिक धोरण
• बृहन्महाराष्ट्र मंडळ अधिवेशन