बनास डेरी
24°08′09″N 72°26′27″E / 24.135827°N 72.440929°E
 | |
 बनास डेरी | |
| प्रकार | सहकारी |
|---|---|
| उद्योग क्षेत्र | दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ |
| स्थापना | १९६९ |
| मुख्यालय | पालनपूर, गुजरात, भारत |
| महत्त्वाच्या व्यक्ती |
शंकर चौधरी (अध्यक्ष) [१] मावजी देसाई (उपाध्यक्ष) श्री कामराजभाई आर. चौधरी (एम डी) |
| महसूली उत्पन्न |
 ₹ ९८०८ करोड (२०१८ - १९) |
| कर्मचारी | ५००० |
| संकेतस्थळ |
banasdairy |
बनास डेरी ( गुजराती: બનાસ ડેરી) ही भारत, गुजरात, बनसकांठा जिल्ह्यातील एक डेरी आहे.[२] ही बनसकांठा जिल्हा सहकारी दूध महासंघ, पालनपूर याचा हिस्सा आहे. हे आशियातील सर्वात मोठे दूध उत्पादक आहे.[३] ऑपरेशन फ्लड अंतर्गत राष्ट्रीय दुग्धविकास मंडळाच्या १९६१ च्या नियमांनुसार १९६९ मध्ये याची स्थापना केली गेली. दुग्धशाळेच्या पायाभरणीत गालभाभाई नानजीभाई पटेल यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. या डेरीचे मुख्यालय पालनपूर येथे आहे.
बनास डेरी दररोज सरासरी [४] ५० लाख लिटर दूधाचे संकलन करते. हिवाळ्यात, दुध संकलन ६५ लाख लिटर दुधापर्यंत वाढते, हा आशियातील सर्वाधिक संग्रह दर आहे.
या कंपनीच्या उत्पादनांची विक्री गुजरात सहकारी दूध विपणन महासंघ, आनंद यातर्फे केली जाते .[५]
बनास डेरीचे १.८ लाख भागधारक आहेत, जे १,२०० सहकारी संस्थांमध्ये पसरलेले आहेत.
प्लान्टस्
[संपादन]- बनास डेरीकडे सध्या चार कार्यरत डेरी प्लांट आहेत ( एलएलपीडी प्रति दिन लाख लिटर दर्शवितो, एमटीपीडी प्रति दिन मेट्रिक टन दर्शवितो )
- पालनपूर
- बनास - १ प्लान्ट क्षमता - ७ एलएलपीडी
- बनास - २ प्लान्ट क्षमता - २४ एलएलपीडी
- बनास - ३ प्लान्ट क्षमता - १८ एलएलपीडी
- चीज प्लांट क्षमता - ९०० एमटीपीडी
- हरियाणा
- फरीदाबाद प्लांट क्षमता - १० एलएलपीडी
- लखनौ
- लखनऊ प्लांट क्षमता - ५ ते १० एलएलपीडी
- कानपूर
- कानपूर प्लांट क्षमता - ५ ते १० एलएलपीडी
- बनास डेरीकडे सध्या दोन पशुपालक प्लांट कार्यरत आहेत
- कटारवा
- कटारवा प्लांट हा आशियातील सर्वात मोठा पशुखाद्य वनस्पती आहे. याची क्षमता १००० एमटीपीडी आहे
- पालनपूर
- पालनपूर प्लांटची क्षमता ६०० एमटीपीडी आहे
टाइमलाइन
[संपादन]- ३ ऑक्टोबर १९६६ - वडगाम व पालनपूर तालुक्यात ८ ग्रामस्तरीय सहकारी संस्था नोंदणीकृत असून त्याशिवाय दूधसागर डेरी मेहसाणा येथे दूध पाठविणे सुरू केले.
- ३१ जानेवारी १९६९ - बनसकांठा जिल्हा सहकारी दूध उत्पादक युनियन लिमिटेडचा सहकारी कायद्यांतर्गत प्रतिकार झाला.
- १ नोव्हेंबर १९६९ - दूध संघमार्फत दूधसागर डेरी मेहसाणा येथे दूध संकलन व पाठविणे सुरू.
- १४ जानेवारी १९७१ - जगणा गावाजवळ १२२ एकर जागेवर संस्थापक अध्यक्ष दिवंगत गलभाभाई एन. पटेल यांनी फीडर बॅलेंसिंग डेरीसाठी पायाभरणी केली.
- ७ मे १९७१ - बनास डेरीने (पायलट चिलिंग प्लांट) काम सुरू केले.
- १७ जून १९७२ - खिमाना दूध शीतकरण केंद्राचे कामकाज सुरू झाले.
- १७ ऑक्टोबर १९७२ - धनेरा दूध शीतकरण केंद्राचे कामकाज सुरू झाले.
- १४ एप्रिल १९७४ - पशुसंवर्धन सेवा सुरू झाली
- २६ जानेवारी १९७५ - स्किम मिल्क पावडर उत्पादनाची सुरुवात
- ५ जुलै १९७७ - फीड मिलिंग प्लांटमध्ये उत्पादन सुरू झाले (१०० एम टी दर दिवशी)
- ४ फेब्रुवारी १९७९ - जीसीएमएमएफ लि.चे अध्यक्ष वर्गीज कुरियन यांनी डेरी प्लांटच्या विस्तारासाठी पायाभरणी केली . आनंद, अध्यक्ष राष्ट्रीय दुग्धव्यवसाय विकास मंडळ आणि आयडीसी
- ४ फेब्रुवारी १९७९ - फीड मिलिंग प्लांटचे उद्घाटन कृषी व पाटबंधारे मंत्री (जीओआय) श्री सुरजितसिंग बरनाला यांच्या हस्ते झाले
- ४ फेब्रुवारी १९७९ - गुजरातचे मुख्यमंत्री बाबुभाई जे. पटेल यांच्या हस्ते संस्थापक अध्यक्ष श्री.गलाभाभाई एन . पटेल यांच्या पुतळ्याचे अनावरण.
- १४ मार्च १९७९ - थाराड दूध शीतकरण केंद्राचे कामकाज सुरू झाले
- १७ मार्च १९८० - रेल्वेच्या दुधाच्या टँकरद्वारे मदर डेरी दिल्लीला दूध पाठविण्याची सुरुवात.
- १ नोव्हेंबर १९८३ - दांता दुधाचे शीतकरण केंद्र चालू झाले.
- ८ ऑक्टोबर १९८४ - गालभाभाई दुग्ध सहकारी प्रशिक्षण केंद्र कार्यरत.
- १ नोव्हेंबर १९८४ - राधानपूर दूध शीतकरण केंद्राने काम सुरू केले.
- १४ सप्टेंबर १९८६ - क्रॉस ब्रीड गायीसाठी उत्कृष्ट पुरस्कार २१ आयडीए परिषदेत प्राप्त झाला.
- ९ डिसेंबर १९८६ - अमूल्य दूध भुकटी उत्पादन सुरू झाले.
- १ जुलै १९८९ - सहकारी विकास कार्यक्रम सुरू.
- १ ऑक्टोबर १९९३ - ३० टीपीडीच्या नवीन पावडर उत्पादनाचे उत्पादन सुरू झाले.
- ७ मे १९९४ - रौप्यमहोत्सवी सोहळ्याचे आयोजन करण्यात आले आणि मा. मा. यांच्या हस्ते झालेल्या ३० टीपीडी पावडर प्रकल्पाचे उद्घाटन करण्यात आले. कृषी मंत्री श्री बलराम जाखड़ . भारत सरकार
- २ ऑक्टोबर १९९८ - बनास -२ या प्रकल्पाची पायाभरणी राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळाचे माजी अध्यक्ष व जीसीएमएमएफ लिमिटेडचे अध्यक्ष पदमा विभूषण वर्गीज कुरियन यांनी केली .
- १५ जून १९९९ - बनास डेरीला आयएसओ 9002 आणि एचएसीसीपी प्रमाणपत्र देण्यात आले.
- १३ फेब्रुवारी २००१ - संपूर्ण दूध पावडरची प्रथम माल ओमानमध्ये निर्यात केली जाते
- २० सप्टेंबर २००१ - बनास -२ मधील ६० टीपीडी पावडर प्लांटची चाचणी
- १० मे २००३ - आईस्क्रीम उत्पादन सुरू झाले
- १ सप्टेंबर २००३ - जीसीएमएमएफ लि.चे श्री बी.एम. व्यास एमडी यांच्या हस्ते टेट्रा पॅक दुध पॅकिंगचे उद्घाटन
- २३ सप्टेंबर २००४ - एएच संकुलासाठी दामा येथे भूमिपूजन
- २४ सप्टेंबर २००४ - जीसीएमएमएफ लिमिटेडचे एमडी श्री बी.एम. व्यास यांनी दांता येथे एएमयूएल पार्लरचे उद्घाटन केले .
- २४ ऑगस्ट २००५ - अमूल कूल लिक्विड निर्जंतुकीकृत दूध सुरू केले
- २३ ऑगस्ट २००६ - कानपूर दुधाचे पॅकिंग व विपणन प्रारंभ
- ९ फेब्रुवारी २००७ - गुजरातचे मुख्यमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांनी लोकांना समर्पित केलेली संजीवनी योजना.
- २४ मार्च २००७ - बनास २ दुग्धशाळा कॉम्पलेक्सचे उद्घाटन. मंत्री श्री शरद पावर .
- २४ नोव्हेंबर २००७ - गुजरातचे मुख्यमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते बनास डेरीचे संस्थापक अध्यक्ष कै. गालभाभाई एन. पटेल यांच्या पुतळ्याचे अनावरण.
- १ ऑगस्ट २००७ - वीर्य संकलन स्टेशनवर (दामा) वीर्य गोठणे सुरू झाले
- २४ नोव्हेंबर २००७ - जयपुर येथे दुधाचे पॅकेजिंग व विक्री सुरू झाली
- ७ ऑगस्ट २०१० - बनास ३ डेरी कॉम्प्लेक्सचा शिलान्यास व गुजरातचे मुख्यमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते पशुखाद्य केंद्राचे उद्घाटन.
- २१ फेब्रुवारी २००९ - राष्ट्रीय दुग्धव्यवसाय विकास मंडळाचे अध्यक्ष डॉ. अमृता पटेल यांच्या हस्ते कटारवा येथे वीर्य संकलन स्टेशन दामा आणि १००० मे.टन पशुखाद्य प्लांटचे उद्घाटन.
- ९ जून २००९ - पनीर उत्पादनाचा पायलट प्रकल्प सुरू झाला
- १५ ऑगस्ट २०१० - जीसीएमएमएफ लिमिटेडच्या संयुक्त विद्यमाने जिल्ह्यातील खेड्यापाड्यात १६.३७ लाख झाडे लावून मोठ्या प्रमाणात वृक्षारोपण मोहिम राबवली
- ११ फेब्रुवारी २०११ - ऐतिहासिक दुधाची गाडी पालनपूर ते कानपूर येथे दूध व दुधाचे पदार्थ घेऊन निघाली
- १ एप्रिल २०११ - बनास डेरी एज्युकेशन रिसर्च अँड डेव्हलपमेंट या बनास डेरीच्या ट्रस्टने काम सुरू केले
- १ एप्रिल २०११ - स्वावलंबन-राष्ट्रीय पेन्शन योजनेचे उद्घाटन. हा देशातील पहिला उपक्रम होता.
- १८ मे २०११ - चीज उत्पादनावर पायलट प्रकल्प सुरू झाला
- २८ जून २०११ - बनास ३ डेरी कॉम्प्लेक्सचे उद्घाटन व गुजरातचे मुख्यमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते १०० मे.टन दुधाच्या पावडर प्रकल्पाच्या शिलान्यास.
- २८ डिसेंबर २०११ - हाय स्पीड टेट्रा पॅक मिल्क पॅकिंग लाइन सुरू झाली.
- २५ एप्रिल २०१६ - पालनपूर येथील नवीन चीज प्लांटची सुरुवात महिन्याला ९०० मेट्रिक टन क्षमतेने झाली.[६]
- जुलै २०१७ मध्ये, अशी माहिती मिळाली होती की, बनास डेरी उत्तर प्रदेशातील गुजरात दूध सहकारी मॉडेलची प्रत तयार करेल [७]
पुरस्कार
[संपादन]- १९९२ - १९९३ - उत्पादनात सर्वोत्कृष्ट कामगिरीचे वर्ष - नवी दिल्ली येथील केंद्रीय कृषिमंत्री डॉ. बलराम जाखड यांचे सहकारी क्षेत्रातील दुग्ध विकास व उत्पादन (उत्पादन प्लांट).
- १९९३ - १९९४ - उत्पादनक्षमतेत उत्तम कामगिरी - दुग्ध प्रक्रिया उद्योग - नवी दिल्ली येथे भारताचे अध्यक्ष डॉ.शंकर दयाल शर्मा यांनी.
- १९९३ - १९९४ - उत्पादकतेतील दुसऱ्या सर्वोत्कृष्ट कामगिरी - दुग्ध विकास आणि सहकारी व सार्वजनिक क्षेत्रातील उत्पादन (उत्पादन प्लांट) डॉ.शंकर दयाल शर्मा यांनी नवी दिल्ली येथे भारताचे अध्यक्ष.
- १९९६ - १९९७ - सर्वोत्कृष्ट उत्पादकता कामगिरी-दुग्ध प्रक्रिया उद्योग - नवी दिल्ली येथील उद्योग मंत्री सिकंदर बखत यांच्यामार्फत .
- १९९७ - १९९८ - उत्पादनात दुसऱ्या सर्वोत्कृष्ट कामगिरी - दुग्ध प्रक्रिया उद्योग नवी दिल्ली येथे भारताचे उपाध्यक्ष कृष्ण कांत यांच्यामार्फत.
- १९९९ - २००० - नवी दिल्ली येथील वाणिज्य व उद्योग मंत्री श्री अरुण जेटली यांचे दुसरे सर्वोत्कृष्ट उत्पादकता कामगिरी-दुग्ध प्रक्रिया उद्योग.
- २००० - २००१ - सर्वोत्कृष्ट उत्पादकता कामगिरी - श्री अरुण जेटली यांचे दुग्ध प्रक्रिया उद्योग.
- २००१ - २००२ - श्री अरुण जेटली यांचा दुसरा सर्वोत्कृष्ट उत्पादकता कामगिरी-दुग्ध प्रक्रिया उद्योग.
- २००३ - २००४ - सर्वोत्कृष्ट उत्पादकता कामगिरी - दुग्ध प्रक्रिया उद्योग (मोठा युनिट) - २६ ऑगस्ट २००५ रोजी अन्न प्रक्रिया उद्योग राज्यमंत्री सुबोधकांत सहाय यांच्यामार्फत
- २००४ - २००५ - १९ मार्च २००८ रोजी अन्न प्रक्रिया उद्योग राज्यमंत्री सुबोधकांत सहाय यांच्यामार्फत उत्पादकता कामगिरी-दुग्ध प्रक्रिया उद्योग (मोठे युनिट).
- २००९ - २००८ सालातील मोठ्या उत्पादक प्रवर्गातील प्रतिष्ठित राजीव गांधी राष्ट्रीय गुणवत्ता पुरस्कार (आरजीएनक्यूए)चे प्रशस्तिपत्र प्रमाणपत्र प्रा. थॉमस, राज्यमंत्री यांच्यामार्फत.
- २०१० - क्वालिटी कौन्सिल ऑफ इंडिया, नवी दिल्ली यांनी डीएल शाह गुणवत्ता, बनास डेरीला पुरस्कार प्रदान केला.
- २०११ - गुजरातचे मुख्यमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांनी १५ ऑगस्ट २०१० रोजी जिल्हा प्रशासनाच्या सहकार्याने ६ लाख वृक्ष लागवडीसाठी डेरीला पुरस्कार प्रदान केला.
गॅलरी
[संपादन]-
बनास प्लान्ट क्रमांक १
पालनपूर येथे -
बनास प्लान्ट क्रमांक २
पालनपूर येथे -
बनास प्लान्ट क्रमांक ३
पालनपूर येथे -
बनास डेरी प्लान्ट
फरीदाबाद येथे
संदर्भ
[संपादन]- ^ "History made; Bhatol ousted from Banas dairy". 28 December 2015. 3 March 2016 रोजी पाहिले.
- ^ "India's largest dairy company plans to double its output in ten years | IUF UITA IUL". cms.iuf.org. 21 July 2015 रोजी पाहिले.
- ^ "Gujarat's Banas Dairy is Asia's No.1 in milk production".
- ^ Shankar Chaudhary (15 January 2018). "National Geographic Super Factories: Banas Dairy (Hindi)" – YouTube द्वारे.
- ^ "About Us (BanasDairy (Amul))". banasdairy.coop. 2015-07-07 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 21 July 2015 रोजी पाहिले.
- ^ http://timesofindia.indiatimes.com/city/rajkot/Banas-Dairy-starts-cheese-manufacturing-plant/articleshow/51987377.cms "new cheese Plant)". timesofindia.com. 26 April 2016 रोजी पाहिले.
- ^ Vora, Rutam (2017-06-21). "Banas Dairy to replicate Gujarat milk cooperative model in UP". The Hindu Business Line (इंग्रजी भाषेत). 2017-10-11 रोजी पाहिले.