Jump to content

दक्षिणी महासागर

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
(दक्षिणी समुद्र या पानावरून पुनर्निर्देशित)
दक्षिण महासागर

दक्षिण. महासागर किंवा दक्षिण ध्रुवीय महासागर किंवा ॲंटार्क्टिक महासागर किंवा अँटार्क्टिक वर्तुळ हा पृथ्वीवरील सर्वांत दक्षिणेकडील महासागर आहे. दक्षिणी महासागराने अंटार्क्टिका खंडाला चारही बाजूंनी पुर्णपणे वेढले आहे. दक्षिणी महासागर अंटार्क्टिक ह्या भौगोलिक प्रदेशात गणला जातो.

हा भाग विश्व महासागराच्या दक्षिणेकडील भागात समाविष्ट आहे. सामान्यत: ६०° एस अक्षांश दक्षिणेस आणि अंटार्कटिका घेरते. म्हणूनच, हे पाच महासागरीय विभागांचे चौथे-मोठे मानले जाते: प्रशांत, अटलांटिक आणि भारतीय महासागरापेक्षा लहान पण आर्कटिक महासागरापेक्षा मोठे. या महासागर क्षेत्रामध्ये अंटार्कटिक मिश्रणाने थंड, उत्तर दिशेने वाहणारे पाणी उबदार पाण्याचे आहे.

इ.स. १७७० च्या सुमारास कॅप्टन जेम्स कुकने आपल्या प्रवासाच्या माध्यमातून जगाच्या दक्षिणेकडील अक्षांशांना व्यापून टाकल्याचे सिद्ध केले. तेव्हापासून, प्रादेशिक, अटलांटिक आणि भारतीय महासागराच्या विविध भागांसारख्या पाण्याचे विचार करून, भूगोलशास्त्रज्ञांनी दक्षिणेकडील महासागराच्या उत्तरी सीमा किंवा अस्तित्वावरही असहमती दर्शवली आहे. तथापि, इंटरनॅशनल हायड्रोग्राफिक ऑर्गनायझेशन (आयएचओ)च्या कमांडर जॉन लीकने नुकतेच महासागरीय संशोधनाने दक्षिणेच्या परिसंवादाचे महत्त्व शोधून काढले आहे. दक्षिणी महासागराच्या शब्दाचा वापर नदीच्या शरीरास परिभाषित करण्यासाठी केला आहे जो उत्तरेच्या दक्षिणेला आहे. परिसंचरण. आयएचओची सध्याची अधिकृत धोरणे अद्यापही आहे, कारण २००० च्या ६० व्या समांतरच्या दक्षिणेस असलेल्या दक् आपल्या परिभाषांचा पुनरावृत्ती अद्याप स्वीकारला गेला नाही. इतर मौसमी-चढत्या अंटार्क्टिक अभिसरणला (कन्व्हर्जन्स) नैसर्गिक सीमा म्हणून मानतात.