जी-२०

जी-२० समूहातील देश दर्शवणारा नकाशा

जी-२० हा जगातील २० प्रमुख देशांच्या अर्थमंत्री व मध्यवर्ती बँकेच्या गव्हर्नरांचा एक गट आहे. वास्तविकपणे ह्या गटात १९ देश व युरोपियन संघाचा सहभाग आहे. युरोपीय परिषदेचे अध्यक्ष व युरोपीय मध्यवर्ती बँकेचे अध्यक्ष युरोपियन संघाचे जी-२० मध्ये प्रतिनिधित्व करतात. जी-२० सदस्य देशांचा एकत्रित जीडीपी जगाच्या ८५ टक्के आहे व हे २० देश एकूण जागतिक व्यापाराच्या ७५ टक्के व्यापारासाठी कारणीभूत आहेत. 2008च्या सुरुवातीच्या बैठकीपासून जी -20 देशांच्या प्रमुखानी ठराविक कालावधीत परिषदेत वेळोवेळी सह्भाग घेतला आहे आणि अलिकडच्या वर्षांत आपल्या कार्यसूचीच्या विस्तारामुळे या गटामध्ये वित्त मंत्री आणि परराष्ट्र मंत्र्यांची स्वतंत्र सभा देखील आयोजित केली जातात.

जी - २० च्या सदस्यतेमध्ये १९ वैयक्तिक देश आणि युरोपियन संघ (ईयू) यांचा समावेश आहे. युरोपियन युनियनचे प्रतिनिधित्व युरोपियन कमिशन आणि युरोपियन सेंट्रल बँक याने केले आहे. एकत्रितपणे, जी २० देशांमध्ये एकूण जागतिक उत्पादनापैकी ८५% जागतिक जीडीपी , जागतिक व्यापाराच्या ८०% किंवा (ईयूच्या अन्तर्गत व्यापाराचा समावेश नाही तर ७५%) आणि जगाच्या लोकसंख्येच्या दोन-तृतीयांश व्यापाराचा वाटा आहे.

२००९ आणि २०१० च्या दरम्यान झालेल्या जी २० शिखर परिषदेचे संमेलन अर्ध वार्षिक होती. नोव्हेंबर २०११ च्य कान्स् संमेलना पासून सर्व जी-२० परिषदेचे आयोजन दरवर्षी झाले.

जी-२० सदस्यांमध्ये भारतासह अनेक विकसनशील देशांचा समावेश आहे.

सदस्य

खंड	सदस्य	सकल वार्षिक उत्पन्न (किरकोळ · पीपीपी) दशलक्ष अमेरिकन डॉलर		दरडोई उत्पन्न अमेरिकन डॉलर	लोकसंख्या
आफ्रिका	दक्षिण आफ्रिका	287,219	492,684	5,700	49,320,500
उत्तर अमेरिका	कॅनडा	1,336,427	1,281,064	39,600	34,088,000
	मेक्सिको	874,903	1,465,726	9,100	111,211,789
	अमेरिका	14,256,275	14,256,275	46,400	309,173,000
दक्षिण अमेरिका	आर्जेन्टिना	310,065	584,392	7,500	40,134,425
	ब्राझील	1,574,039	2,013,186	8,000	193,088,765
पूर्व आशिया	चीन	4,908,982	8,765,240	3,700	1,338,612,968
	जपान	5,068,059	4,159,432	39,800	127,390,000
	दक्षिण कोरिया	832,512	1,364,148	17,100	48,875,000
दक्षिण आशिया	भारत	1,310,171	3,526,124	1,000	1,180,251,000
आग्नेय आशिया	इंडोनेशिया	539,337	962,471	2,200	231,369,500
मध्यपूर्व	सौदी अरेबिया	369,671	593,385	14,400	25,721,000
युरेशिया	रशिया	1,229,227	2,109,551	8,800	141,927,297
	तुर्कस्तान	615,329	880,061	7,900	72,561,312
युरोप	युरोपियन संघ	16,447,259	14,793,979	32,900	501,259,840
	फ्रान्स	2,675,951	2,108,228	41,600	65,447,374
	जर्मनी	3,352,742	2,806,226	40,800	81,757,600
	इटली	2,118,264	1,740,123	36,400	60,325,805
	युनायटेड किंग्डम	2,183,607	2,139,400	35,000	62,041,708
ओशनिया	ऑस्ट्रेलिया	997,201	851,170	46,300	22,328,632

जी-२० चे आयोजक पद

कोणता सदस्य देश जी-२० नेत्यांच्या एका विशिष्ट वर्षासाठी बैठक बोलावतो, कोणता देश या बैठकीचे अयोजन करनार हे ठरवण्यासाठी सर्व २० सार्वभौम देश पाच वेगवेगळ्या गटांत एकाला विभागले जातात. प्रत्येक समूहात जास्तीतजास्त चार राष्ट्रे आहेत. ही प्रणाली २०१० पासून अस्तित्वात आली आहे, जेव्हा दक्षिण कोरिया जो गट 5 मध्ये आहे, जी -२० बैठक आयोजित केली होती. खालील तक्त्यामध्ये राष्ट्राच्या गटांची सूची दिलेली आहे.

गट १	गट २	गट ३	गट ४	गट ५
ऑस्ट्रेलिया	भारत	अर्जेंटिना	फ्रान्स	चीन
कॅनडा	रशिया	ब्राझिल	जर्मनी	इंडोनेशिया
सौदी अरेबिया	दक्षिण आफ्रिका	मेक्सिको	इटली	जपान
संयुक्त राष्ट्र	तुर्की		युनायटेड किंग्डम	दक्षिण कोरिया

बाह्य दुवे

विकिमीडिया कॉमन्सवर

जी-२०

संबंधित संचिका आहेत

• "अधिकृत संकेतस्थळ" (स्पॅनिश भाषेत).