संतोष शेणई

गणेश सूर्यकांत तथा संतोष शेणई (जन्म: १९६६) पत्रकार, कवी, अनुवादक, लेखक, प्राध्यापक, संपादक

संतोष शेणई

शिक्षण

एम. ए. (मराठी). पुणे विद्यापीठ, १९८९

भाषा-अभ्यास

शेणई यांचा लोकभाषा व लोकसाहित्य यांचा विशेष अभ्यास आहे. विशेषतः सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील मालवणी व रायगड जिल्ह्यातील नॉलिंग या लोकभाषांचा अभ्यास त्यांनी केला आहे.

पत्रकारिता आणि अध्यापन

वेंगुर्ला (जि. सिंधुदुर्ग) येथून केसरी या दैनिकासाठी तालुका वार्ताहर म्हणून पत्रकारितेस सुरुवात झाली. पुढे ते सकाळ येथे वार्ताहर म्हणून कार्यरत होते. सकाळमध्ये रविवार पुरवणीचे संपादन, `फॅमिली डॉक्टर` पुरवणीचे संपादन , `सकाळ` पुस्तक प्रकाशन विभाग प्रमुख (संपादन, निर्मिती, वितरण), `तनिष्का` (स्त्रियांसाठीचे मासिक, संपादन, दिवाळी २०१९ ते जून २०२०), `साम टिव्ही`साठी डॉक्युमेंटरी लेखन इत्यादी विविध स्वरूपाच्या जबाबदाऱ्या सांभाळल्या.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ छ. संभाजीनगर (औरंगाबाद), टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठ (पुणे), यशवंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठ (नाशिक) येथे पत्रकारिता या विषयाचे त्यांनी अध्यापन केले आहे.

मराठवाडा मित्रमंडळ वाणिज्य महाविद्यालय, पुणे येथील पत्रकारिता पदव्युत्तर विभाग संचालक म्हणून कार्यरत आहेत.

संस्थात्मक कार्य   

• महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक निर्मिती व अभ्यासक्रम संशोधन मंडळ येथे मराठी युवकभारत इयत्ता अकरावी - संपादक मंडळाचे सदस्य (२०११ ते १९) म्हणून कार्यरत होते.     
• सेंट झेव्हियर महाविद्यालय (मुंबई), बेडेकर महाविद्यालय (ठाणे), रुईया महाविद्यालय (मुंबई), फर्ग्युसन महाविद्यालय, येथे वृत्तविद्या विभागाच्या अभ्यास मंडळाचे सदस्य म्हणून कार्यरत होते.   
• त्यांनी NICMAR विद्यापीठातील अमराठी विद्यार्थ्यांसाठी मराठीचे अध्यापन केले होते.
• २००७ ते २०१७ या कालावधीत ते श्रीशारदा सहकारी बँक, पुणे येथे संचालक म्हणून कार्यरत होते.
• पुणे श्रमिक पत्रकार संघ, महाराष्ट्र साहित्य परिषद, अखिल भारतीय मराठी साहित्य महामंडळ या संस्थांमध्ये त्यांनी आजवर विविध पदांवर कार्यभार सांभाळलेला होता.
• ते जानेवारी २०२२ पासून पद्मगंधा प्रकाशन येथे संपादक म्हणून कार्यरत आहेत.

लेखन आणि संपादन

लेखन

• घटकापळाने (कवितासंग्रह) - हिंदी, पंजाबी, राजस्थानी, मल्याळम आणि इंग्रजी या भाषांमध्ये या कवितासंग्रहातील काही कवितांचे अनुवाद झाले आहेत.
• ओबेसिटी मंत्रा (सहलेखक)

अनुवाद

• ’सुशीलकुमार शिंदे - एका संघर्षाची वाटचाल’ (चरित्रग्रंथ) अनुवादक: संतोष शेणई, प्रकाशक: अमेय प्रकाशन. (मूळ इंग्रजी पुस्तक-हू रोट माय डेस्टिनी, लेखक: डॉ.पी.आर.सुबास चंद्रन)
• `माझे आरोग्यस्वास्थ्याचे प्रयोग` (महात्मा गांधीजींच्या आरोग्यविषयक लेखांचा अनुवाद)
• `रेडिएन्ट डेस्टिनी` (डॉ. अरुण किनरे यांच्या पुस्तकाचा अनुवाद)

संपादन

• शिक्षण आणि चारित्र्यसंवर्धन
• माणूस घडवण्यासाठी शिक्षण
• मराठी भाषा : संचित आणि नव्या दिशा (सहसंपादन)
• उपयोजित मराठी - संपादक - डॉ.केतकी मोडक, संतोष शेणई, सुजाता शेणई
• बहुतांचे हितचिंतक ( प्राचार्य भाऊसाहेब जाधव गौरवग्रंथाचे संपादन)
• सर्वात्मका सर्वोदया ( बाळासाहेब सरोदे स्मृतिग्रंथाचे संपादन)

मालिका व लघुपट

• त्यांनी दूरदर्शनसाठी `संस्कृती एक्स्प्रेस` या मालिकेचे लेखन केले आहे.
• साम टीव्हीसाठी आयुर्वेद, संस्कृती व ग्रामीण जीवनासंबंधीच्या सात लघुपटांचे लेखन त्यांनी केले आहे.

अभ्यासवृत्ती

• विद्यापीठ अनुदान आयोग : नरहर कुरुंदकर यांचा समीक्षाविचार (१९९३)
• केंद्रीय भाषा आयोग: मालवणी बोलीतील शब्दरचना (२०००)
• `साहित्य अकादमी`ची खलिस्तानवादानंतरच्या पंजाबी कवितेच्या अभ्यासासाठी प्रवासीवृत्ती (२००२).

पुरस्कार

• राजस्थान संस्कृती अकादमी, जयपूर, कवीसन्मान पुरस्कार (२००८)
• दमाणी पुरस्कार, सोलापूर (२०१०)
• घटकापळाने (कवितासंग्रह) यास राज्य सरकारचा बहिणाबाई चौधरी काव्य पुरस्कार (२०११)
• महाराष्ट्र साहित्य परिषदेचा शिरोळे पुरस्कार (२०१८)