हिलरी क्लिंटन
| हिलरी रॉडहॅम क्लिंटन | |
| |
अमेरिका देशाची ६७वी परराष्ट्रसचिव
| |
| कार्यकाळ २१ जानेवारी २००९ – १ फेब्रुवारी २०१३ | |
| राष्ट्राध्यक्ष | बराक ओबामा |
|---|---|
| मागील | काँडोलीझ्झा राईस |
| पुढील | जॉन केरी |
| कार्यकाळ ३ जानेवारी २००१ – २१ जानेवारी २००९ | |
| मागील | डॅनियेल पॅट्रिक मॉयनिहॅन |
| पुढील | कर्स्टन जिलिब्रँड |
अमेरिकेची प्रथम महिला
| |
| कार्यकाळ २० जानेवारी १९९३ – २० जानेवारी २००१ | |
| मागील | बार्बारा बुश |
| पुढील | लॉरा बुश |
| जन्म | २६ ऑक्टोबर, १९४७ शिकागो, इलिनॉय |
| राष्ट्रीयत्व | अमेरिकन |
| राजकीय पक्ष | डेमोक्रॅटिक पक्ष |
| पती | बिल क्लिंटन |
| अपत्ये | चेल्सी क्लिंटन |
| गुरुकुल | वेलेस्ली महाविद्यालय येल विद्यापीठ |
| व्यवसाय | वकील, राजकारणी |
| धर्म | युनायटेड मेथॉडिस्ट |
| सही | 
|
| संकेतस्थळ | http://www.hillaryclinton.com |
हिलरी रॉडहॅम क्लिंटन (Hillary Rodham Clinton; जन्मनाव: हिलरी मरी रॉडहॅम; २६ ऑक्टोबर १९४७) ही अमेरिका देशामधील एक राजकारणी, २००९-१३ दरम्यान बराक ओबामाच्या मंत्रीमंडळामध्ये देशाची ६७वी परराष्ट्रसचिव, २००१-०९ दरम्यान न्यू यॉर्क राज्याची सेनेटर व १९९३-२००१ दरम्यान बिल क्लिंटनची पत्नी ह्या नात्याने अमेरिकेची प्रथम महिला राहिली आहे.
जन्म
[संपादन]हिलरी क्लिंटनचा जन्म २६ ऑक्टोबर १९४७ रोजी शिकागो येथे झाला. त्यांच्या आईचे नाव डोरोथी हॉवेल रॉडहॅम होते. त्यांच्या वडिलांचे नाव ह्यूज इ. रॉडहॅम असे होते.
बालपण
[संपादन]हिलरी यांच्या वडिलांचा व्यवसाय होता. हिलरी यांच्या बालपणी त्यांच्या आईला तुरुंगवास झाला.त्यांनतर त्यांच्या आईचा व वडिलांचा घटस्फोट झाला. हिलरी यांना त्यांच्या आजीकडे दुर्लक्षित वाढावे लागले.हिलरी यांनी त्याच्या लिव्हिंग हिस्टरी या पुस्तकात त्यांच्या लहानपणीच्या आठवणी लिहिल्या आहेत.
विवाह
[संपादन]त्यांनी आर्कान्सा राज्यात वास्तव्य हलवले व १९७५ साली बिल क्लिंटनसोबत त्यांचा विवाह झाला.
कार्य
[संपादन]१९७३ साली हिलरी यांनी येल विद्यापीठाच्या विधी विभागामधून वकीलाची पदवी मिळवली. वकील पेशामध्ये चांगले यश मिळवल्यानंतर हिलरी अमेरिकेमधील एक यशस्वी वकील मानली जाऊ लागल्या. १९९२ सालच्या अध्यक्षीय निवडणुकीत विजय मिळवून बिल क्लिंटन राष्ट्राध्यक्षपदावर आल्यानंतर हिलरी क्लिंटन १९९३ ते २००० दरम्यान वॉशिंग्टन, डी.सी.च्या व्हाईट हाउसमध्ये वास्तव्यास होत्या. २००० साली हिलरी क्लिंटनने न्यू यॉर्क राज्यामधून सेनेटरपदाची निवडणुक लढवली व विजय मिळवला. पुढील ८ वर्षे ती ह्या सेनेटरपदावर राहिल्या.डेमोक्रॅटिक पक्षामधील एक आघाडीची नेता असलेल्या क्लिंटनने २००८ सालच्या अध्यक्षीय निवडणुकीसाठी डेमोक्रॅटिक पक्षाचे नामांकन मिळवण्याचे प्रयत्न केले होते परंतु बराक ओबामा यांना हे नामांकन मिळाले. न्यू यॉर्क शहरील वर्ल्ड ट्रेड सेंटरवर झालेल्या सप्टेंबर ११, २००१ च्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर हिलरीने,अमेरिकेच्या अफगाणिस्तानसोबतच्या युद्धाला तसेच २००२ सालच्या इराकवरील हल्ल्याला पाठिंबा दिला होता. २००६ साली सेनेटरपदावर पुन्हा निवडून आल्यानंतर २००८ सालच्या अध्यक्षीय निवडणुकीसाठी डेमोक्रॅटिक पक्षाचे नामांकन मिळवण्यात हिलरीला अपयश आले.अध्यक्षीय निवडणुकीमध्ये विजय मिळवल्यानंतर बराक ओबामाने हिलरीला आपल्या मंत्रीमंडळामध्ये सहभागी होण्याचे आमंत्रण दिले. हे आमंत्रण स्वीकारून हिलरी क्लिंटनने २१ जानेवारी २००९ रोजी अमेरिकेच्या परराष्ट्रसचिव पदाची शपथ घेतली. ४ वर्षे ह्या पदावर राहिल्यानंतर १ फेब्रुवारी २०१३ रोजी हिलरी क्लिंटनने राजीनामा दिला. २०१६ अमेरिकन अध्यक्षीय निवडणूकीसाठी घेण्यात येणाऱ्या डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या प्राथमिक निवडणुकीमध्ये हिलरीने व्हरमाँटचा सेनेटर बर्नी सँडर्स ह्याचा पराभव करून पक्षाचे नामांकन मिळवले. नोव्हेंबर २०१६ मधील अध्यक्षीय निवडणुकीत तिचा सामना थेट रिपब्लिकन पक्षाच्या डॉनल्ड ट्रम्पसोबत झाला. तिने उपराष्ट्राध्यक्षपदाच्या उमेदवारीसाठी व्हर्जिनियाचा सेनेटर टिम केन ह्याची निवड केली आहे. जुलै २०१६ मधील डेमोक्रॅटिक पक्ष अधिवेशनादरम्यान तिच्या उमेदवारीवर शिक्कामोर्तब झाले. या निवडणुकीत क्लिंटनने ट्रम्पविरुद्ध संपूर्ण मताधिक्य मिळवले परंतु इलेक्टोरल कॉलेजमधील मतविभागणीत तिचा पराभव झाला व त्याद्वारे ट्रम्प अमेरिकेचा ४५वा राष्ट्राध्यक्ष झाला.
सुरुवातीचे जीवन
[संपादन]रोडहॅम इन मेन साउथ हायस्कूलचे १९६५ चे वार्षिक पुस्तक
हिलरी डायन रोडहॅम [१] यांचा जन्म २६ ऑक्टोबर १९४७ रोजी शिकागो, इलिनॉय येथील एजवॉटर हॉस्पिटलमध्ये झाला. [२][३] तिचे संगोपन एका मेथोडिस्ट कुटुंबात झाले जे पहिल्यांदा शिकागोमध्ये राहत होते. ती तीन वर्षांची असताना, तिचे कुटुंब पार्क रिजच्या शिकागो उपनगरात गेले. [४] तिचे वडील, ह्यू रोडहॅम, इंग्रजी आणि वेल्श वंशाचे होते, [५] आणि त्यांनी एक लहान पण यशस्वी कापड व्यवसाय सुरू केला. [६] तिची आई, डोरोथी हॉवेल, डच, इंग्रजी, फ्रेंच कॅनेडियन (क्यूबेकमधील), स्कॉटिश आणि वेल्श वंशाची गृहिणी होती. [५][७][८] ती दोन लहान भाऊ, ह्यू आणि टोनी यांच्यासोबत वाढली.
लहानपणी, रोडहॅम पार्क रिजमधील सार्वजनिक शाळांमध्ये तिच्या शिक्षकांमध्ये एक आवडती विद्यार्थिनी होती.तिने पोहणे आणि सॉफ्टबॉलमध्ये भाग घेतला आणि ब्राउनी आणि गर्ल स्काउट म्हणून असंख्य बॅज मिळवले. [१०] अंतराळ शर्यतीतील अमेरिकेच्या प्रयत्नांनी तिला प्रेरणा मिळाली आणि तिने १९६१ च्या सुमारास नासाला एक पत्र पाठवले ज्यामध्ये अंतराळवीर होण्यासाठी ती काय करू शकते हे विचारले गेले, परंतु तिला माहिती मिळाली की महिलांना या कार्यक्रमात स्वीकारले जात नाही. [११] तिने मेन साउथ हायस्कूलमध्ये शिक्षण घेतले, [१२][१३] जिथे तिने विद्यार्थी परिषद आणि शालेय वृत्तपत्रात भाग घेतला आणि नॅशनल ऑनर सोसायटीसाठी तिची निवड झाली. [२][१४] तिला तिच्या ज्युनियर वर्षासाठी वर्ग उपाध्यक्ष म्हणून निवडण्यात आले परंतु नंतर तिच्या वरिष्ठ वर्षासाठी वर्ग अध्यक्षपदाच्या निवडणुकीत दोन मुलांविरुद्ध पराभव पत्करावा लागला, त्यापैकी एकाने तिला सांगितले की "जर तुम्हाला वाटत असेल की मुलगी अध्यक्ष म्हणून निवडली जाऊ शकते तर तुम्ही खरोखर मूर्ख आहात". [१५] तिच्या वरिष्ठ वर्षासाठी, तिला आणि इतर विद्यार्थ्यांना तत्कालीन नवीन मेन साउथ हायस्कूलमध्ये स्थानांतरित करण्यात आले. तिथे ती राष्ट्रीय गुणवत्ता अंतिम फेरीत होती आणि तिला "यशस्वी होण्याची शक्यता जास्त" असे मत देण्यात आले. तिने १९६५ मध्ये तिच्या वर्गातील पहिल्या पाच टक्के क्रमांकांमध्ये पदवी प्राप्त केली.
रॉडमच्या आईला तिने स्वतंत्र, व्यावसायिक कारकीर्द करावी असे वाटत होते.[8] तिचे वडील, जे अन्यथा पारंपारिक होते, त्यांना असे वाटत होते की त्यांच्या मुलीच्या क्षमता आणि संधी लिंगानुसार मर्यादित नसाव्यात.[17] ती राजकीयदृष्ट्या रूढीवादी कुटुंबात वाढली,[8] आणि १९६० च्या अगदी जवळच्या अमेरिकन अध्यक्षीय निवडणुकीनंतर तिने वयाच्या १३ व्या वर्षी शिकागोच्या साउथ साइडचा प्रचार करण्यास मदत केली. तिने सांगितले की, निवडणुकीनंतर लगेचच एका सहकारी किशोरवयीन मैत्रिणीसोबत चौकशी करताना, तिला रिपब्लिकन उमेदवार रिचर्ड निक्सन यांच्याविरुद्ध निवडणूक फसवणुकीचे पुरावे (मतदान यादीतील नोंद ज्यामध्ये डझनभर पत्ते रिकामे होते) दिसले; [18] नंतर तिने १९६४ च्या निवडणुकीत रिपब्लिकन उमेदवार बॅरी गोल्डवॉटरसाठी प्रचार करण्यासाठी स्वयंसेवा केली.[19]
रॉडमच्या सुरुवातीच्या राजकीय विकासाला प्रामुख्याने दोन लोकांचा हात होता. तिचे हायस्कूल इतिहासाचे शिक्षक, पॉल कार्लसन, एक होते. तिच्या वडिलांप्रमाणेच, कार्लसन एक कट्टर कम्युनिस्ट विरोधी होते, ज्यांनी तिला गोल्डवॉटरच्या द कॉन्सायन्स ऑफ अ कंझर्व्हेटिव्हशी ओळख करून दिली. दुसरे होते डोनाल्ड जोन्स, त्यांचे मेथोडिस्ट युवा मंत्री, ज्यांना त्यांच्या आईप्रमाणेच सामाजिक न्यायाच्या मुद्द्यांबद्दल काळजी होती. १९६२ मध्ये शिकागोच्या ऑर्केस्ट्रा हॉलमध्ये नागरी हक्क नेते मार्टिन लूथर किंग ज्युनियर यांनी भाषण दिले तेव्हा ती जोन्सच्या युवा गटात होती आणि नंतर त्यांना थोडक्यात भेटली.[ब] पार्क रिजमध्ये कार्लसन आणि जोन्स यांच्यात संघर्ष झाला; क्लिंटन नंतर ते "[पुढील] चाळीस वर्षांत संपूर्ण अमेरिकेत विकसित झालेल्या सांस्कृतिक, राजकीय आणि धार्मिक दोषरेषांचे प्रारंभिक संकेत" म्हणून पाहतील.[१]
वेलेस्ली कॉलेज वर्षे
[संपादन]रोधम एका पॅनेलवर बसले होते, त्यांच्यासोबत दोन इतर उमेदवार होते
रोधम आणि फ्रान्सिल रुसन (उजवीकडे) १९६८ मध्ये वेलेस्ली कॉलेजच्या सरकारी अध्यक्षपदासाठी प्रचार करत होते, ही निवडणूक नंतर रोडमने जिंकली. १९६५ मध्ये, रोडमने वेलेस्ली कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला, जिथे तिने राजकीय शास्त्रात पदवी घेतली. [२३][२४] तिच्या पहिल्या वर्षात, ती वेलेस्ली यंग रिपब्लिकन्सची अध्यक्ष होती. [२५][२६] या "रॉकफेलर रिपब्लिकन"-केंद्रित गटाच्या नेत्या म्हणून, [२७] तिने न्यू यॉर्क शहराच्या महापौरपदी मध्यमवर्गीय रिपब्लिकन जॉन लिंडसे आणि युनायटेड स्टेट्स सिनेटमध्ये मॅसॅच्युसेट्स अॅटर्नी जनरल एडवर्ड ब्रुक यांच्या निवडणुकीला पाठिंबा दिला. [२८] नंतर तिने या पदावरून पायउतार झाला. २००३ मध्ये, क्लिंटन लिहित असत की तिच्या सुरुवातीच्या कॉलेज वर्षांमध्ये नागरी हक्क चळवळ आणि व्हिएतनाम युद्धाबद्दलचे तिचे विचार बदलत होते. [२५] त्या वेळी तिच्या युवा मंत्र्यांना लिहिलेल्या पत्रात, तिने स्वतःचे वर्णन "मनाची रूढीवादी आणि हृदयाची उदारमतवादी" असे केले. १९६० च्या दशकातील राजकीय व्यवस्थेविरुद्ध कट्टरपंथी कृतींचे समर्थन करणाऱ्या गटांच्या विपरीत, तिने तिच्यात बदल घडवून आणण्यासाठी काम करण्याचा प्रयत्न केला.
तिच्या कनिष्ठ वर्षापर्यंत, रॉडम डेमोक्रॅट युजीन मॅकार्थी यांच्या युद्धविरोधी राष्ट्रपती पदाच्या नामांकन मोहिमेचे समर्थक बनले.१९६८ च्या सुरुवातीला, ती वेलेस्ली कॉलेज गव्हर्नमेंट असोसिएशनच्या अध्यक्षपदी निवडून आली, १९६९ च्या सुरुवातीपर्यंत ती या पदावर होती.मार्टिन लूथर किंग ज्युनियर यांच्या हत्येनंतर, रॉडमने दोन दिवसांचा विद्यार्थी संप आयोजित केला आणि अधिक कृष्णवर्णीय विद्यार्थी आणि प्राध्यापकांची भरती करण्यासाठी वेलेस्लीच्या कृष्णवर्णीय विद्यार्थ्यांसोबत काम केले. [32] तिच्या विद्यार्थी सरकारच्या भूमिकेत, तिने वेलेस्लीला इतर महाविद्यालयांमध्ये सामान्य असलेल्या विद्यार्थी अडथळ्यांमध्ये अडकण्यापासून रोखण्यात भूमिका बजावली. [30][34] तिच्या अनेक सहकारी विद्यार्थ्यांना वाटले की ती कदाचित कधीतरी युनायटेड स्टेट्सची पहिली महिला अध्यक्ष होईल.[२]
बाह्य दुवे
[संपादन]
- ^ "Hillary Clinton". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2025-07-26.
- ^ "Hillary Clinton". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2025-07-26.