सरस्वती
| सरस्वती | |
 ज्ञान, संगीत, कला, भाषण, ज्ञान आणि शिक्षणाची देवी - इत्यादींची अधिपती देवता | |
| मराठी | सरस्वती |
| संस्कृत | सरस्वती देवी |
| कन्नड | ಸರಸ್ವತಿ |
| तमिळ | சரசுவதி |
| निवासस्थान | ब्रह्मलोक |
| लोक | ब्रह्मलोक |
| वाहन | मोर, हंस |
| पती | ब्रह्म |
| अन्य नावे/ नामांतरे | शारदा, शतरूपा, वीणावादिनी, वीणापाणि, वाग्देवी, वागेश्वरी, भारती |
| मंत्र | श्री सरस्वत्यै नमः |
| नामोल्लेख | महाभारत शान्ती पर्व, देवी भागवत,ऋग्वेद |
| तीर्थक्षेत्रे | शृंगेरी शारदा पीठम |
सरस्वती (Sanskrit: सरस्वती देवी, IAST: 'Sarasvatī') ही ज्ञान, संगीत, कला, विद्या आणि शिक्षणाची हिंदू देवी आहे ; ती सरस्वती, लक्ष्मी आणि पार्वती या त्रिदेवीपैकी एक आहे.
चित्रात सरस्वती शुभ्र वस्त्रे नेसलेली आणि अनेकदा कमळावर बसलेली दाखवतात आणि मोर तिच्या बाजूला असतो. हातात वीणा असते. सरस्वतीचे वाहन हंस आहे ; पण जैन पुराणांमधून आणि लोककथांमधून सरस्वती वाहन मोर असल्याचे सांगितले जाते. (कार्तिकस्वामीचे वाहनही मोर आहे.)
हिंदू पुराणांनुसार सरस्वती ही विद्येची देवता मानली जाते. माघ महिन्यातल्या शुद्ध पंचमीला वसंत पंचमी वा श्रीपंचमी [१] म्हणतात. या दिवशी सरस्वतीचा जन्म झाल्याने हा दिवस सरस्वती जयंती म्हणून साजरा केला जातो.
सरस्वतीचे वर्णन करणार सुप्रसिद्ध श्लोक[संपादन]
सरस्वती वंदना[संपादन]
या कुन्देन्दुतुषारहारधवला
या शुभ्रवस्त्रावृता
या वीणावरदण्डमण्डितकरा
या श्वेतपद्मासना।
या ब्रह्माच्युतशंकरप्रभृतिभिर्देवैः सदा वन्दिता
सा माम पातु सरस्वती भगवती निःशेषजाड्याऽपहा ॥[२]
शुक्लां ब्रह्मविचार सार परमामाद्यां जगद्व्यापिनीं,
वीणा-पुस्तक-धारिणीमभयदां जाड्यान्धकारापहाम्‌।
हस्ते स्फटिकमालिकां विदधतीं पद्मासने संस्थिताम्‌,
वन्दे तां परमेश्वरीं भगवतीं बुद्धिप्रदां शारदाम्‌॥२॥[३]
संदर्भ यादी[संपादन]
- ^ "वसंत पंचमी". विकिपीडिया. 2019-05-07.
- ^ "सरस्वती वंदना या कुन्देन्दुतुषारहारधवला या शुभ्रवस्त्रावृता। या वींणावरदण्डमण्डितकरा या श्वेतपदमासना॥ या ब्रह्माच्युतशङ्करप्रभृतिभिर्देवैः … | संस्कृत | Vedic mantras, Hindu mantras, Yoga mantras". Pinterest (इंग्रजी भाषेत). 2019-09-16 रोजी पाहिले.
- ^ "आरती: माँ सरस्वती वंदना - Aarti Maa Saraswati Vandana". BhaktiBharat.com (हिंदी भाषेत). 2019-09-16 रोजी पाहिले.
बाह्य दुवे[संपादन]
सरस्वती माता की आरती इन हिन्दी - Saraswati Mata Ki Aarti in Hindi. BhaktiSansar.in.