चर्चा:वृत्तपत्र

इतरत्र सापडलेला मजकूर योग्य संपादने करुन या लेखात समाविष्ट करावा. -- अभय नातू (चर्चा) २१:००, १९ मार्च २०१८ (IST)[reply]

वर्तमानपत्रांबद्दल लिखित माहिती असलेल्या वृत्तपत्रात एक नियतकालिक प्रकाशित आहे.

वर्तमानपत्रांमध्ये राजकारण, व्यवसाय, क्रीडा आणि कला यासारख्या अनेक क्षेत्रांचा समावेश केला जाऊ शकतो. सहसा मत स्तंभ, हवामानाचा अंदाज, स्थानिक सेवांचा आढावा, मृत्यूपत्रे, जन्मतारीख, क्रॉसवर्ड, संपादकीय व्यंगचित्रे, कॉमिक स्ट्रिप्स आणि सल्ला स्तंभ यासारखी सामग्री समाविष्ट होते.

बऱ्याच वृत्तपत्रात व्यवसाय असतात आणि त्यांनी सबस्क्रिप्शन कमाई, न्यूजस्टँड विक्री आणि जाहिरात महसूल यांच्या मिश्रणासह त्यांचे खर्च भागवतात. वृत्तपत्र प्रकाशित करणाऱ्या पत्रकारितेच्या संस्था स्वतःच वारंवार चोखपणे वृत्तपत्र म्हणत असतात.

पूर्वी वर्तमानपत्रे पारंपरिकरित्या प्रकाशित करण्यात आली आहेत (सहसा स्वस्त, कमी ग्रेड कागद न्यूजप्रिंट). तथापि, आजकाल बर्याच वृत्तपत्रांना वेबसाइट्सवर ऑनलाइन वर्तमानपत्र म्हणून प्रकाशित केले जातात, आणि काहींनी अगदी त्यांच्या प्रिंट आवृत्त्या पूर्णपणे वगळल्या आहेत.

१७ व्या शतकात विकसित झालेली वर्तमानपत्रे, व्यवसायींसाठी माहिती पत्रके. १९ व्या शतकाच्या सुरुवातीस, युरोपमधील अनेक शहरांमध्ये तसेच उत्तर व दक्षिण अमेरिकेने वृत्तपत्रे प्रकाशित केली.

उच्च संपादकीय स्वातंत्र्य, उच्च पत्रकारिता गुणवत्ता आणि मोठ्या प्रमाणातील वृत्तपत्राची काही वर्तमानपत्रे रेकॉर्डच्या वृत्तपत्र म्हणून पाहिली जातात.

आढावा[संपादन]

वर्तमानपत्रे विशेषतः दररोज किंवा दर आठवड्याला प्रकाशित होतात. वृत्तपत्रे देखील साप्ताहिक असतात, परंतु त्यांच्याजवळ एक मासिक स्वरूप असते. सामान्य व्याज पत्रिका विशेषतः राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय बातम्या तसेच स्थानिक बातम्यावर लेख आणि लेख प्रकाशित करते. या बातम्यांमध्ये राजकीय कार्यक्रम आणि व्यक्तिमत्वे, व्यवसाय आणि अर्थ, गुन्हेगारी, हवामान आणि नैसर्गिक आपत्ती यांचा समावेश आहे; आरोग्य आणि औषध, विज्ञान, आणि संगणक आणि तंत्रज्ञान; खेळ; आणि मनोरंजन, समाज, अन्न आणि स्वयंपाक, कपडे आणि घरगुती फॅशन आणि कला.

सामान्यत: पेपर प्रत्येक प्रमुख गटांसाठी विभागात विभागले जाते (लेबल A, B, C, आणि याप्रमाणे, पृष्ठ क्रमांक A१-A२०, B१-B20, C1-C२० आणि अशाच प्रकारच्या पृष्ठांकनाची पूर्तता असलेल्या पृष्ठांवर). बर्याच पारंपारिक कागदपत्रांमध्ये संपादकीय पानावर एक संपादक (किंवा कागदीच्या संपादकीय मंडळाद्वारे) लिहिलेले संपादकीय पृष्ठ आहे आणि सार्वजनिक विषयावर मत व्यक्त करणे, अभ्यासाच्या लेखांना "लेखक-लेख" असे म्हटले जाते जे अतिथी लेखकांनी लिहिलेले आहेत (जे सामान्यत: समान असतात संपादकीय म्हणून विभागात), आणि स्तंभलेखक जे स्तंभलेखकांची वैयक्तिक मते व्यक्त करतात, सहसा विश्लेषण आणि संश्लेषण देतात जे बातम्यामधील कच्चा डेटाचा अनुवादित माहिती वाचकांना "हे काय सर्व अर्थ सांगते" आणि त्यांना एकत्रित करण्यासाठी सांगत आहे. पेपर्समध्ये अशा लेखांचाही समावेश आहे ज्याला कोणतेही बायलाइन नाही; हे लेख कर्मचारी लेखकाद्वारे लिहिलेले आहेत.

इतिहास[संपादन]

राजपत्र आणि बुलेटिन प्राचीन रोम, अॅक्टा दिर्णा, किंवा सरकारी घोषणा बुलेटिन, निर्मिती झाली. ते धातू किंवा दगडात कोरलेले होते आणि सार्वजनिक ठिकाणी पोस्ट केले जातात चीनमध्ये, सुरुवातीच्या शासनाने प्रसिद्ध वृत्तपत्रे, दिबाओ, हन राजवंश (दुसर्या व तिसऱ्या शतकातील एडी) दरम्यान कोर्ट अधिका-यांमध्ये परिचालित केली होती. ७१३ आणि ७३४ च्या दरम्यान, चीनी तांग राजवंशच्या कयियुआन झा बाओ ("न्यायालयाचे बुलेटिन") ने सरकारी बातम्या प्रकाशित केल्या; ते रेशीम वर हस्ताक्षर होते आणि सरकारी अधिकार्यांनी वाचले १५८९ मध्ये, बीजिंगमध्ये मिंग राजघराण्याच्या मृत्यूनंतर, खाजगीरित्या प्रकाशित केलेल्या वृत्तपत्रांचा पहिला संदर्भ होता.

ऑनलाइन[संपादन]

मुख्य लेख: ऑनलाइन वृत्तपत्र २००७ नुसार, सर्व प्रमुख छापील वृत्तपत्रांच्या ऑनलाइन आवृत्तीत इंटरनेटवर वितरित केले गेले आहे, ज्यावर आधारित यूकेमध्ये प्रेस कमिशन कमिशन सारख्या पत्रकारितेच्या संघटनांनी देश नियंत्रित केला जाऊ शकतो.पण काही प्रकाशकांना त्यांचे प्रिंट-आधारित मॉडेल अधिक वाढलेले आढळतात, [उद्धरण वतंतासाठी] वेबवर आधारित "वृत्तपत्रे" देखील दिसून येत आहेत, जसे की यूके मधील साउथपोर्ट रिपोर्टर आणि सिएटल पोस्ट-इंटेलिजेंसर, ज्या नंतर मुद्रण प्रकाशित करणे थांबले मार्च २००९ मध्ये १४९ वर्षे आणि ऑनलाइन पेपर बनले.

वृत्तपत्राच्या प्रकाशन मध्ये एक नवीन कल ऑन-डिमांड प्रिंटींग तंत्रज्ञानाद्वारे किंवा गुगल बातम्या सारख्या ऑनलाइन वृत्त समूह वेबसाइट्सद्वारे वैयक्तिकरणाची ओळख आहे. सानुकूलित वृत्तपत्र वाचकांना एकाधिक प्रकाशनांमधील वैयक्तिक पृष्ठांच्या निवडीद्वारे त्यांचे स्वतंत्र वृत्तपत्र तयार करण्याची अनुमती देते. या "सर्वोत्तम" दृष्टिकोणातून प्रिंट आधारित मॉडेलची पुनरुज्जीवन करण्याची परवानगी मिळते आणि वितरणच्या सामान्य सीमारेखालील कव्हरेज वाढवण्यासाठी नवीन वितरण चॅनेल उघडते. म्यावाईहू, आय-गुगल, सीआरएयनन, आयसीआरआरआर डॉट कॉम, किब्बोको डॉट कॉम, ट्विटर. टाईम आणि इतर बर्याच कंपन्यांनी ऑनलाइन कस्टमाइझ केलेल्या वर्तमानपत्राची ऑफर दिली आहे. या ऑनलाइन वृत्तपत्रांसह वाचक प्रत्येक वृत्त (राजकारण, खेळ, कला इत्यादी) किती ते त्यांच्या बातम्या बघू इच्छितो ते निवडू शकतात.

वृत्तपत्र अनेक शतके आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक भाग आहे. जगभरात होणार्या महत्त्वपूर्ण घटनांबद्दल जनतेला माहिती देण्याचे ते एक मार्ग आहेत. इतिहासाच्या पार्श्वभूमीवर वृत्तपत्रांत नाट्यमय बदल झाले आहेत. काही जुने वृत्तपत्रे प्राचीन रोममध्ये परत जातात जेथे महत्वाची घोषणा दगडांच्या गोळ्यात कोरलेली होती आणि मोठ्या लोकसंख्येच्या भागात ठेवण्यात आली जेथे नागरिकांना या घोषणेची माहिती दिली जाऊ शकते.

जाहिरात[संपादन]

एक वृत्तपत्र विशेषत: जाहिरातीतून ७०-८० टक्के महसुली उत्पन्न देते आणि उर्वरित विक्री आणि सदस्यता घेते. जाहिरात नसलेल्या वर्तमानपत्राचा भाग म्हणजे संपादकीय सामग्री, संपादकीय विषय किंवा फक्त संपादकीय असे म्हणतात, परंतु अंतिम मुद्यांचा उपयोग त्या लेखांना विशेषतः संदर्भ देण्यासाठी केला जातो ज्यात वृत्तपत्र आणि त्यांचे अतिथी लेखके त्यांचे मत व्यक्त करतात. (हा फरक, तथापि, वेळोवेळी विकसित झाला - गिरारदिन (फ्रान्स) आणि झांग (ऑस्ट्रिया) सारख्या लवकर प्रकाशकांनी नेहमीच संपादकीय सामग्रीमधून पेमेंट केलेले आयटम वेगळे केले नाही.) जाहिरातीचा व्यवसाय मॉडेल सब्सक्राइबर्सना पूर्ण खर्च भरून घेण्याऐवजी प्रिंटिंग आणि वितरण वितरणाचा खर्च (आणि, नेहमी नफा कमविण्याचा प्रयत्न केला जातो) खर्च करण्यास सबसिडी देतात, असे दिसते, सन १८३३ मध्ये द सन, ए दैनिक पेपर जे न्यूयॉर्क शहरामध्ये प्रकाशित झाले. प्रत प्रति प्रत ६ रुपये शुल्क आकारण्याऐवजी, त्या वेळी दररोज न्यू यॉर्कच्या किमतीची किंमत १-टक्के होती आणि ते फरक सुधारण्यासाठी जाहिरातवर अवलंबून होते.

बर्याच पारंपारिक जाहिरातदारांच्या संख्येत घट झाल्यामुळे वेबवरील सुलभ प्रवेशासह देशांतील वर्तमानपत्रे दुखापत झाली आहेत. अलिकडील काळात वृत्तपत्रांच्या जाहिराती विकत घेण्याकरिता डिपार्टमेंट स्टोर्स आणि सुपरमार्केट्सवर विश्वास ठेवता येत असे परंतु उद्योग एकत्रीकरणामुळे आता असे करणे फारच कमी असते. याव्यतिरिक्त, वृत्तपत्रे पाहत आहेत पारंपरिक जाहिरातदार नवीन मीडिया प्लॅटफॉर्मवर जातात वर्गीकृत श्रेणी , रोजगार वेबसाइट आणि ऑटो साइटसह साइटवर सरकते आहे. राष्ट्रीय जाहिरातदार वेबसाइट्स, रिच मीडिया प्लॅटफॉर्म आणि मोबाईलसह अनेक प्रकारच्या डिजिटल सामग्रीवर सरकत आहेत.

अलिकडच्या वर्षांत, जाहिरात महामार्गावर उदयास. अॅडव्हर्टोरियल सर्वसाधारणपणे एक उलट-संपादकीय म्हणून ओळखले जातात जे तिसऱ्या पक्षाने पेपरमध्ये समाविष्ट करण्यासाठी फी भरली आहे.सामान्यतः नवीन उत्पादने किंवा तंत्रज्ञानाचा जाहिरात करतात, जसे की गोल्फ उपकरणे यासाठी एक नवीन डिझाइन, लेसर शस्त्रक्रिया एक नवीन प्रकार, किंवा वजन कमी होणारी औषधे. टोन हे सामान्यत: बातम्यांचे वृत्तापेक्षा एक वृत्तपत्रांच्या जवळ असते. अशा लेखांना संपादकीय साहित्यापासून पृष्ठाचे डिझाईन किंवा लेआउट किंवा लेख जाहिरात म्हणून जाहिर केले जात असलेल्या लेबलसह स्पष्टपणे ओळखले जाते. तथापि, संपादकीय आणि जाहिरातविषयक सामग्रीमधील ओळीच्या अस्पष्टतेबद्दल चिंता वाढत आहे.

संदर्भ[संपादन]

https://en.wikipedia.org/wiki/Newspaper