नॅशनल हॅराल्ड

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

द नॅशनल हॅराल्ड हे द असोसिएटेड जर्नल्स लिमिटेड द्वारे प्रकाशित केलेले एक भारतीय वृत्तपत्र आहे आणि राहुल गांधी आणि सोनिया गांधी यांच्या यंग इंडिया लिमिटेड कंपनीच्या मालकीचे आहे. भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी १९३८ मध्ये स्वातंत्र्य मिळवण्याच्या हेतूने या वृत्तपत्राची स्थापना केली होती.[१] १९४२ मध्ये भारत छोडो आंदोलनादरम्यान ब्रिटिश सरकारने यावर बंदी घातली होती. ब्रिटीश राजवटीच्या समाप्तीनंतर हे भारतातील प्रमुख इंग्रजी भाषेतील वृत्तपत्रांपैकी एक आणि नेहरूंनी लिहिलेले अधूनमधून प्रकाशित केले गेलेले वृत्तपत्र होते.[२] २००८ मध्ये आर्थिक कारणास्तव या वृत्तपत्राचे कामकाज बंद झाले. २०१६ मध्ये, ते डिजिटल प्रकाशन म्हणून पुन्हा लाँच करण्यात आले.[३] हे वृत्तपत्र भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस राजकीय पक्षाच्या सदस्यांशी जोडलेले आणि नियंत्रित केले गेले आहे.

सोनिया गांधी आणि त्यांचे पुत्र राहुल गांधी यांच्यासह नॅशनल हेराल्ड भ्रष्टाचार प्रकरणात हे वृत्तपत्र आरोपी आहे.[४][५]

इतिहास[संपादन]

नॅशनल हेराल्डची स्थापना ९ सप्टेंबर १९३८ रोजी जवाहरलाल नेहरूंनी लखनौ येथे केली.[६][७] इंदिरा गांधींनी नेहरूंना पाठवलेल्या ब्रेंटफोर्ड, मिडलसेक्स येथील गॅब्रिएलच्या व्यंगचित्रातून घेतलेल्या 'फ्रीडम इज इन पेरिल, डिफेंड इट विथ ऑल युवर माइट' असे शब्द त्याच्या मथळवर लिहिलेले होते. [८] जवाहरलाल नेहरू हे वृत्तपत्राचे सुरुवातीचे संपादक होते आणि पंतप्रधानपदी त्यांची नियुक्ती होईपर्यंत हेराल्डच्या संचालक मंडळाचे अध्यक्ष देखील होते.[९][१०] १९३८ मध्ये, के. रामाराव यांना पेपरचे पहिले संपादक म्हणून नियुक्त करण्यात आले. ऑगस्ट १९४२ च्या भारत छोडो ठरावानंतर, ब्रिटीश राजने भारतीय वृत्तपत्रांवर ताबा मिळवला आणि १९४२ ते १९४५ दरम्यान हे वृत्तपत्र बंद झाले होते.[११] हेराल्ड १९४५ मध्ये पुन्हा उघडले आणि १९४६ ते १९५० पर्यंत, फिरोज गांधी यांनी पेपरचे व्यवस्थापकीय संचालक म्हणून काम केले आणि त्याची आर्थिक घडी व्यवस्थित बसवली.[१२] १९४६ ते १९७८ पर्यंत, मणिकोंडा चालपती राऊ यांनी त्याचे संपादक म्हणून काम केले.[११]

जानेवारी २००८ मध्ये नोटाबंदीबाबत चर्चा सुरू झाली.[१३] १ एप्रिल २००८ रोजी पेपरच्या संपादकीयने (त्याच्या एकमेव उर्वरित आवृत्तीचे, नवी दिल्ली) घोषणा केली की ते ऑपरेशन तात्पुरते स्थगित करत आहे. पेपर त्याच्या प्रिंट तंत्रज्ञानाचे आधुनिकीकरण करण्यात अयशस्वी ठरला होता आणि ऑपरेशन्स निलंबित करण्याच्या वेळी संगणकीकृत केले नव्हते आणि जाहिरातींच्या कमाईच्या अभावामुळे आणि जास्त स्टाफिंगमुळे अनेक वर्षांपासून तोटा होत होता. हे वृत्तपत्र बंद झाले त्यावेळी टी.व्ही. व्यंकिताचलम हे त्याचे मुख्य संपादक होते.[७]

वाद[संपादन]

'नॅशनल हेराल्ड भ्रष्टाचार प्रकरण' हे भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ आणि राजकारणी सुब्रमण्यम स्वामी यांनी राजकारणी सोनिया गांधी आणि राहुल गांधी, त्यांच्या कंपन्या आणि संबंधित व्यक्तींविरुद्ध दाखल केलेले दिल्ली न्यायालयात सुरू असलेले एक प्रकरण आहे. मेट्रोपॉलिटन मॅजिस्ट्रेटच्या न्यायालयात दाखल केलेल्या तक्रारीनुसार, असोसिएटेड जर्नल्स लिमिटेड (AJL) ने ९०.२५ कोटी (US$२०.०४ दशलक्ष) चे व्याजमुक्त कर्ज घेतले. तसेच भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसकडून कर्जाची परतफेड केली नसल्याचा आरोप आहे.[१४] गांधी घराण्याच्या जवळची एक कंपनी, 'यंग इंडियन', नोव्हेंबर २०१० मध्ये 50 लाख (US$१,११,०००) च्या भांडवलासह स्थापन करण्यात आली आणि तिने AJL चे जवळपास सर्व शेअरहोल्डिंग आणि तिची सर्व मालमत्ता ५,००० कोटी (US$१.११ अब्ज) किमतीची असल्याचा दावा केला.[१५] [१६]

नॅशनल हेराल्डच्या विरोधात रिलायन्स ग्रुपने ५०००₹ कोटी रुपयांचा मानहानीचा खटला दाखल केला होता आणि त्यांनी प्रकाशित केलेला लेख "निंदनीय आणि अपमानास्पद" असल्याचा दावा केला होता.[१७] [१८]

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ Rahul Gandhi In Bengaluru For Re-Launch Of National Herald
  2. ^ Vadakut, Sidin (27 June 2014). "A Nehruvian tragedy". HT Mint. 10 August 2014 रोजी पाहिले.
  3. ^ "Congress set to revive National Herald newspaper after 8-year break". Hindustan Times. 10 July 2016.
  4. ^ Delhi court summons Sonia, Rahul in National Herald case
  5. ^ How National Herald newspaper funds Rahul and Sonia Gandhi's Young Indian, नवी दिल्ली
  6. ^ "A responsible press is needed to hold power to account in our open society: Vice President". pib.gov.in.
  7. ^ a b "National Herald shuts down after 70 years". Archived from the original on 31 October 2010. 28 October 2012 रोजी पाहिले.
  8. ^ Hasan, Mushirul (16 May 2012). "In another era, a wit that pulled no punches". The Hindu. Archived from the original on 16 May 2012.
  9. ^ Rau, M. Chalapathi (1964). "The Press after Nehru" (PDF). Economic and Political Weekly (July): 1247–1250. Archived from the original (PDF) on 26 June 2014.
  10. ^ Dayal, John (2007). A Matter of Equity: Freedom of Faith in Secular India. New Delhi: Anamika Publishers. p. 129. ISBN 9788179751770.
  11. ^ a b "IN MEMORIUM, M. CHALAPATHI RAU (1908 - 1983)". Archived from the original on 26 June 2014.
  12. ^ Bhushan, Shashi (2008). Feroze Gandhi: A Political Biography. New Delhi: Frank Bros. p. 52. ISBN 9788184094947.
  13. ^ "Nehru's paper, The National Herald, may close". Hindustan Times. 31 January 2008. Archived from the original on 5 March 2016.
  14. ^ Empty citation (सहाय्य)
  15. ^ Rajagopal, Krishnadas (10 December 2015). "The nitty-gritty of 'The National Herald' case". The Hindu.
  16. ^ "Deals at National Herald: Who got what, when, how". The Indian Express. 10 December 2015.
  17. ^ "Rafale Row: Anil Ambani Sues National Herald for Rs 5k Crore". The Quint. 26 August 2018 रोजी पाहिले.
  18. ^ "Anil Ambani Files Rs 5,000 Crore Defamation Suit Against 'National Herald'". Headlines Today. Archived from the original on 2018-08-26. 26 August 2018 रोजी पाहिले.
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=नॅशनल_हॅराल्ड&oldid=2205558" पासून हुडकले