कौशल्य विकास व उद्योजकता विभाग (महाराष्ट्र शासन)

मंत्रालय

कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता विभाग
महाराष्ट्र शासन

महाराष्ट्र शासनचे राष्ट्रचिन्ह
Ministry अवलोकन
अधिकारक्षेत्र	महाराष्ट्र शासन
मुख्यालय	कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता विभाग मंत्रालय मंत्रालय कॅबिनेट सचिवालय, मुंबई
वार्षिक अंदाजपत्रक	महाराष्ट्र शासन नियोजन
जबाबदार मंत्री	मंगलप्रभात लोढा, कॅबिनेट मंत्री कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता विभाग कोण नाही, राज्यमंत्री कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता विभाग
संकेतस्थळ	कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता मंत्रालय
खाते

कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता मंत्रालय हे महाराष्ट्र शासनचे एक मंत्रालय आहे . महाराष्ट्र राज्याच्या विकासासाठी वार्षिक योजना तयार करण्याची जबाबदारी आहे.

मंत्रालयाचे नेतृत्व कॅबिनेट स्तरावरील मंत्री करतात. मंगलप्रभात लोढा हे सध्या कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता कॅबिनेट मंत्री आहेत.

कार्यालय

महाराष्ट्रचे कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता विभाग मंत्री महाराष्ट्र शासन Minister Skill Development And Entrepreneurship of Maharashtra
विद्यमान मंगलप्रभात लोढा १४ ऑगस्ट २०२२ पासून
महाराष्ट्र सरकार
दर्जा	कौशल्य विकास, रोजगार आणि उद्योजकता विभाग मंत्री
सदस्यता	राज्य मंत्रिमंडल महाराष्ट्राचे विधिमंडळ (विधानसभा किंवा विधान परिषद)
निवास	निवास, मुंबई
मुख्यालय	मंत्रालय, मुंबई
नामांकन कर्ता	महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री
नियुक्ती कर्ता	महाराष्ट्राचे राज्यपाल
कालावधी	५ वर्ष
पूर्वाधिकारी	राजेश टोपे (२०२२ - २०२२)
निर्मिती	१ मे १९६०
पहिले पदधारक	केशवराव सोनवणे (१९६०-१९६२)
उपाधिकारी	29 जून 2022 पासून रिक्त

महाराष्ट्राने भारताच्या लोकसंख्येमध्ये दुसऱ्या क्रमांकाचे योगदान दिले आहे - अशा प्रकारे भारताच्या लोकसंख्याशास्त्रीय लाभांशात ते मोठे योगदान देतात. भारताला जगाची मानवी संसाधन राजधानी बनविण्याच्या माननीय पंतप्रधानांच्या दृष्टीक्षेपात योगदान देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने २०२२ पर्यंत 4.5. crore कोटी कुशल मनुष्यबळ निर्मितीचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. हे लक्ष्य साध्य करण्यासाठी 45 लाख कुशल मनुष्यबळाची आवश्यकता असेल. राज्यात दरवर्षी उत्पादन दहा वर्षांसाठी केले जाते. स्किल इंडिया मिशनमध्ये सहभागी असलेल्या विविध भागधारकांना पोर्टलवर जाण्याच्या प्रयत्नात महास्वायं पोर्टल कौशल्य, रोजगार आणि उद्योजकता यांचे समाकलन करते. महा म्हणजे महाराष्ट्र आणि स्वयम म्हणजे स्वतःचे. विद्यार्थी, तरुण, नोकरी शोधणारे, नियोक्ते, प्रशिक्षक आणि उद्योजकांना सर्वांना एकाच छत्राखाली आणण्याचा राज्य सरकारचा प्रयत्न आहे. कौशल्य विकास, रोजगार व उद्योजकता विभागाने सर्व भागधारकांना एक अनन्य व्यासपीठ उपलब्ध करून देण्यासाठी नोकरी व उद्योजकता यांच्यात महाराष्ट्रातील कौशल्य संबंधित उपक्रमांचे समाकलन करण्यासाठी महास्वायं पोर्टल विकसित केले आहे. हे पोर्टल कौशल्य प्रशिक्षण, नोकरीच्या रिक्त जागा आणि उद्योजकता विकास कार्यक्रमांशी संबंधित सर्व माहिती मिळविण्यासाठी सर्व भागधारकांना एकल इंटरफेस प्रदान करेल.

हे पोर्टल केवळ राज्यातील तरुणांना रोजगाराच्या संधी, कौशल्य वाढविणे आणि सक्षम बनविणे या विषयी माहिती प्रदान करण्याचे लक्ष्य ठेवत आहे परंतु नोकरी साधक, नोकरी प्रदाता आणि इतर भागधारकांना एकाच व्यासपीठावर एकत्र आणण्यात कोणतीही कसर सोडत नाही.

महाराष्ट्र विकास मंत्रालयाने कौशल्य विकास समिती (एमएसएसडीएस) मार्फत कौशल्यः

भारताच्या डेमोग्राफिक डिव्हिडंडचा अधिकाधिक आणि अर्थपूर्ण फायदा घेण्यासाठी सरकारने “कौशल्य भारत” मोहीम राबविली ज्याचे उद्दीष्ट उद्योगाला रोजगारनिर्मित मनुष्यबळाची निर्मिती आणि उत्पादकता वाढविण्यासाठी आणि शेवटी आर्थिक विकासाला चालना देण्याचे आहे. भारत श्रमवान श्रीमंत अर्थव्यवस्था आहे हे लक्षात घेता, ते केवळ आपली स्वतःची आवश्यकताच पूर्ण करू शकत नाही तर इतर देशांतील कामगार टंचाईची पूर्तता देखील करू शकत नाही, जागतिक स्पर्धात्मक कौशल्यांमध्ये भारताच्या कामगार शक्तीला प्रशिक्षण देण्याची स्पष्ट संधी आहे. हे कौशल्य विकास अभियान महाराष्ट्र राज्यात साध्य करण्यासाठी महाराष्ट्र राज्य कौशल्य विकास संस्था १ February फेब्रुवारी २०११ रोजी संस्था नोंदणी अधिनियम ACT 1860 अंतर्गत नोंदणीकृत आहे. कौशल्य विकास उपक्रमाच्या नियोजन, समन्वय, अंमलबजावणी व देखरेखीसाठी सोसायटी ही नोडल एजन्सी आहे. महाराष्ट्र शासन महाराष्ट्र सरकार कौशल्य विकास, रोजगार व उद्योजकता विभागांतर्गत कार्यरत आहे. महाराष्ट्र शासनाच्या विविध विभागातील सर्व कौशल्य विकास योजना या सोसायटीच्या एकाच छत्रछायेखाली सक्रिय समन्वयाद्वारे एकत्रित आणि राबविल्या जातात.

कौशल्य विकास, रोजगार व उद्योजकाच्या कमिशनरमार्फत रोजगार / रोजगार:

रोजगाराची सोय करण्यासाठी आणि तरुणांना त्यांचे उत्पन्न वाढविण्यासाठी स्वयंरोजगाराचे मार्गदर्शन मिळावे यासाठी सर्वसमावेशक वाढीस चालना देण्यासाठी कौशल्य विकास, रोजगार व उद्योजकता आयुक्तालय स्थापन केले गेले. संचालनालय जवळजवळ 33 लाख नोकरी इच्छुक आणि 67000 पेक्षा जास्त सार्वजनिक व खाजगी संस्थांचे नियोक्ता डेटाबेस एकत्र आणते.

डीएसडीई आणि ई द्वारा नोकरी शोधणाऱ्या आणि नियोक्तांसाठी 2007 पासून नियमितपणे जॉब मेले आयोजित केले जातात. नोंदणीकृत उमेदवार आणि डीएसडीई आणि ईचे नियोक्ते या जॉब फेऱ्यांमध्ये नोकरी शोधणाऱ्यासह जागेवर रोजगार मिळवू शकतात आणि मालकांना या जॉब फेऱ्यांद्वारे त्वरित योग्य मनुष्यबळ मिळू शकते. ही योजना महाराष्ट्रातील सर्व जिल्ह्यात लागू आहे.

राज्य सरकारची रोजगार प्रोत्साहन कार्यक्रम (ईपीपी) ही अनुभवी तसेच अनुभवी नोकरी साधकांसाठी खासगी क्षेत्रातील कौशल्य आणि अनुभवाचे संपादन आणि कौशल्य वाढविण्यासाठी नोकरी साधकांना नोकरी प्रशिक्षण देण्याची योजना आहे. एम्प्लॉयमेंट प्रमोशन प्रोग्राम (ईपीपी)चे उद्दीष्ट आहे की तरुणांची कौशल्ये वाढविणे आणि त्यांना बाजारपेठेच्या आवश्यकतेनुसार रोजगार मिळवून देणे. ईपीपी ही एक स्टायपेंडियरी स्कीम आहे.

अण्णासाहेब पाटिल आर्टिक विकस महामंडळ मराठायत यांच्यामार्फत उद्योजकता व स्वयंरोजगारः

कुशल कामगार शक्ती आत्मसात करण्यासाठी रोजगार निर्मिती आणि उद्योजकता पदोन्नती महत्त्वपूर्ण ठरते. हे तथ्य आहे की उद्योजक केवळ आर्थिक वाढीस हातभार लावत नाहीत तर ते स्वतःला उत्पन्नाचे आणि रोजगाराचे स्रोत देतात, दुसऱ्यासाठी रोजगाराच्या संधी निर्माण करतात आणि खर्च-प्रभावी पद्धतीद्वारे नवीन आणि नाविन्यपूर्ण उत्पादने / सेवा तयार करतात. म्हणूनच रोजगारनिर्मितीसाठी उद्योजकतेला वेग देणे या क्षणी महत्त्वपूर्ण आहे. उद्योजकता व स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्याच्या दृष्टीने आर्थिकदृष्ट्या मागासलेल्या जनतेला पाठिंबा देण्यासाठी अण्णासाहेब पाटील आर्थिक विकास महामंडळ मर्यादितची 1998 मध्ये स्थापन करण्यात आले.

सन २००० मध्ये, महाराष्ट्र शासनाने स्वयंरोजगार व रोजगारासाठी योजना जाहीर केली जे पूर्णपणे राज्य अनुदानीत योजना आहे.

अंतर्गत विभाग

• कौशल्य विकास, रोजगार व उद्योजकता संचालनालय
• अण्णासाहेब पाटील आर्थिक मागास विकास महामंडळ मर्यादित

हे सुद्धा पहा

• महाराष्ट्र सरकार
• महाराष्ट्र शासनाचे विभाग