केळापूर तालुका

केळापूर
	?केळापूर; ; महाराष्ट्र • भारत
	— तालुकानांव —
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
भाषा	मराठी
सभापती
तहसील मुख्यालय	पांढरकवडा
पंचायत समिती	केळापूर

केळापूर हा भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील यवतमाळ जिल्ह्यातील एक तालुक्याचे नांव आहे.

निर्मिती & मुख्यालय

या तालुक्याची निर्मिती १८७५ मध्ये तत्कालीन यवतमाळ आणि वणी तालुक्यातून काही गावे वगळून करण्यात आली. यवतमाळ जिल्ह्यातील पांढरकवडा नावाच्या शहराजवळ केळापूर नावाचे गांव आहे.

तहसील कार्यालय, पंचायत समिती, न्यायालये आदि महत्त्वाची कार्यालये पांढरकवडा शहरात असून या तालुक्यातील एकमात्र नगरपरिषद तेथेच आहे.

पांढरकवडा आणि केळापूर गावांमधून खुनी नावाची नदी वाहते. ही पैनगंगा नदीची उप नदी आहे. दुसरे बाजीराव पेशवे यांचा पाडाव याच खुनी नदीच्या किनाऱ्यावर झाला.

समाजजीवन

या भागात "कोलाम" आणि "गोंड" हे आदिम समाज मुख्य आहेत. कापूस, तूर, ज्वारी, सोयाबीन, ई. पिके महत्त्वाची आहेत. या तालुक्याच्या दक्षिणेस आंध्र प्रदेश राज्य आहे. उत्तर आणि दक्षिण भारतास जोडणारा राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक ७ या गावातून जातो.

टिपेश्वर अभयारण्य व व्याघ्रप्रकल्प

केळापूर गावापासून टिपेश्वर नावाचे वन्यजीव अभयारण्य अगदी जवळ आहे. या अभ्यारण्यात याच नावाचे गाव असून तेथे कोलाम आणि गोंड आदिवासी एकत्र राहतात. इथून जवळच टिपाई देवीचे प्राचीन देऊळ आहे. या देवीच्या नावावरूनच याला टिपेश्वर नाव पडले. हे अभयारण्य डोंगराळ असून येथे जाण्यासाठी रस्ता फार चांगला नाही. गावाला लागूनच इंग्रजांच्या काळातील एक छोटेसे विश्रामगृह आहे. अभयारण्यात विविध पक्षी, सस्तनी प्राणी, साप आणि झाडे आहेत. हे पानगळीचे जंगल आहे, पाऊस मध्यम स्वरूपाचा पडत असल्याने येथे वर्षभर पाण्याची उपलब्धता नसते. उन्हाळ्यात झाडांची पाने गळून गेलेली असतात.

तालुक्यातील गावे

^[१]

चित्रदालन

जगदंबा देवी, केळापूर
जगदंबा मंदिराची प्रतिकृती
चतुर्मुखी गणेश, केळापूर

संदर्भ

यवतमाळ जिल्ह्यातील तालुके

^ #https://villageinfo.in/maharashtra/yavatmal/kelapur.html

[1] #https://villageinfo.in/maharashtra/yavatmal/kelapur.html

[१]

?केळापूर महाराष्ट्र • भारत
— तालुकानांव —

प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
भाषा	मराठी
सभापती
तहसील मुख्यालय	पांढरकवडा
पंचायत समिती	केळापूर