Jump to content

इरफान खान

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
इरफान खान
इरफान खान
जन्म साहबजादे इरफान अली खान
७ जानेवारी, १९६७
जयपूर, राजस्थान, भारत
मृत्यू २९ एप्रिल २०२० (वय: ५३)
मुंबई, महाराष्ट्र, भारत
राष्ट्रीयत्व भारतीय
कार्यक्षेत्र अभिनेता
कारकीर्दीचा काळ इ.स. १९८८ - २०२०
भाषा हिंदी, इंग्रजी
प्रमुख चित्रपट नेमसेक, पान सिंग तोमर, मकबूल, सलाम बॉंबे
प्रमुख दूरचित्रवाणी कार्यक्रम डर (स्टारप्लस), चाणक्य, चंद्रकांता, भारत एक खोज
पुरस्कार पद्मश्री, राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार
पत्नी सुतपा सिकदर
अधिकृत संकेतस्थळ http://www.irrfan.com

इरफान खान (जन्म साहबजादे इरफान खान म्हणून, ७ जानेवारी १९६७ - २९ एप्रिल २०२०) हे एक भारतीय अभिनेते होते. [१] त्यांनी भारतीय, ब्रिटिश आणि अमेरिकन चित्रपटसृष्टीत काम केले. जागतिक चित्रपटसृष्टीतील सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्यांपैकी एक म्हणून ते ओळखले जातात. [२] [३] इरफानची कारकीर्द ३० वर्षांपेक्षा जास्त काळ चालली आणि त्यांना राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार, एक आशियाई चित्रपट पुरस्कार आणि सहा फिल्मफेअर पुरस्कारांसह अनेक पुरस्कार मिळाले. भारत सरकारने २०११ मध्ये पद्मश्री हा देशाचा चौथा सर्वोच्च नागरी सन्मान देऊन त्यांचा गौरव केला. [४] २०२१ मध्ये त्यांना मरणोत्तर फिल्मफेअर जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

इरफान खान यांनी सलाम बॉम्बे! (१९८८) मधील छोट्या भूमिकेतून पदार्पण केले. त्यानंतर अनेक वर्षे त्यांनी संघर्ष केला. नंतर फिल्म अँड टेलिव्हिजन इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाच्या विद्यार्थ्यांच्या काही चित्रपटांत, जसे की संदीप चट्टोपाध्याय दिग्दर्शित रिकोनिसन्स (१९९०) मध्ये त्यांनी काम केले. [५] [६] ब्रिटिश चित्रपट द वॉरियर (२००१) मध्ये काम केल्यानंतर, त्यांनी हासील (२००३) आणि मकबूल (२००४) या नाटकांमध्ये भूमिका करून यश मिळवले. द नेमसेक (२००६), ज्यासाठी त्यांना सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेता मिळाला, लाइफ इन अ...मेट्रो (२००७), आणि पान सिंग तोमर (२०११)मधील भूमिकांसाठी त्यांनी समीक्षकांची प्रशंसा मिळवली. पान सिंग तोमरमध्ये शीर्षक व्यक्तिरेखा साकारल्याबद्दलत्यांना सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्याचा राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार मिळाला. द लंचबॉक्स (२०१३), पिकू (२०१५) आणि तलवार (२०१५) मधील प्रमुख भूमिकांसाठी पुढील यश मिळाले. द अमेझिंग स्पायडर-मॅन (२०१२), लाइफ ऑफ पाय (२०१२), [७] जुरासिक वर्ल्ड (२०१५), आणि इन्फर्नो (२०१६). [८] [९] स्लमडॉग मिलेनियर (२००८), न्यू यॉर्क (२००९), हैदर (२०१४), आणि गुंडे (२०१४), आणि दूरदर्शन मालिका इन ट्रीटमेंट (२०१०) मध्ये त्यांच्या इतर उल्लेखनीय भूमिका आहेत. [१०] [११] त्यांचा सर्वाधिक कमाई करणारा हिंदी चित्रपट हिंदी मीडियम [१२] (२०१७) आहे आणि त्यांचा शेवटचा चित्रपट आंग्रेझी मीडियम (२०२०) होता, या दोन्ही चित्रपटांसाठी २०१८ आणि २०२१ मध्ये त्यांना सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्याचा फिल्मफेअर पुरस्कार मिळाला. [१३]

इरफान खान यांच्या चित्रपटांनी २०१७ पर्यंत जगभरातील बॉक्स ऑफिसवर US$३.६४३ billion (२३७ अब्ज रुपये) कमाई केली होती. [१४] खान यांना मार्च २०१८ मध्ये न्यूरोएन्डोक्राइन कॅन्सरचे निदान झाले. [१५] [१६] २९ एप्रिल २०२० रोजी त्यांचा मृत्यू झाला. [१] द गार्डियनच्या पीटर ब्रॅडशॉ यांनी इरफान खान यांचे वर्णन "हिंदी आणि इंग्लिश भाषेतील चित्रपटांमधील एक प्रतिष्ठित आणि करिश्माई तारा म्हणून केले. दक्षिण आशियाई आणि हॉलीवूड चित्रपटांना जोडणारा एक अत्यंत मौल्यवान दुवा म्हणजे त्यांची कारकीर्द होती". [९]

प्रमुख हिंदी/इंग्रजी चित्रपट

[संपादन]
  • ॲसिड फॅक्टरी (इंग्रजी)
  • एक डॉक्टर की मौत
  • ज्युरासिक वर्ल्ड (इंग्रजी)
  • द अमेझिंग स्पायडरमॅन (इंग्रजी)
  • द वॉंरियर (इंग्रजी)
  • नेमसेक (इंग्रजी)
  • पानसिंग तोमर
  • मकबूल
  • रोग
  • रोड टु लडाख (लघुपट)
  • लाईफ ऑफ पाय (इंग्रजी)
  • लाईफ इन मेट्रो (इंग्रजी)
  • सच अ लॉंग जर्नी (इंग्रजी)
  • सलाम बॉंबे
  • स्लमडॉग मिलेनियर (इंग्रजी)
  • हासिल

दूरचित्रवाणी मालिका

[संपादन]
  • चंद्रकांता
  • चाणक्य
  • डर
  • भारत एक खोज
  • द ग्रेट मराठा (रोहिला सरदार नजीब-उद-दौलाच्या भूमिकेत)

निधन

[संपादन]

इरफानला २८ एप्रिल २०२०ला संध्याकाळी मुंबईच्या कोकिलाबेन रुग्णालयाच्या अतिदक्षता विभागात दाखल केले होते. २९ एप्रिलला सकाळी त्यांची प्राणज्योत मालवली. त्यांच्या निधनाने भारतीय सिनेमासृष्टीने एक मोलाचा हिरा गमावला अशी हळहळ बॉलीवूड मधल्या अनेक दिग्गज अभिनेत्यांनी व्यक्त केली. भारत सरकार आणि राजकीय नेते यांनी इरफानच्या निधनाबद्दल दुःख व्यक्त केले.

पुरस्कार

[संपादन]


संदर्भ

[संपादन]
  1. ^ a b "Irrfan Khan, actor extraordinaire and India's face in the West, dies at 53". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). 29 April 2020. 13 June 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 29 April 2020 रोजी पाहिले.
  2. ^ Anderson, Ariston (10 December 2014). "'Jurassic World' Actor Irfan Khan on Upcoming Film: "It Will Be Like a Scary Adventure"". The Hollywood Reporter. 8 October 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 28 October 2015 रोजी पाहिले.
  3. ^ Iqbal, Nosheen (25 July 2013). "Irrfan Khan: 'I object to the term Bollywood'". the Guardian. 9 October 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 28 October 2015 रोजी पाहिले.
  4. ^ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. 15 October 2015 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 July 2015 रोजी पाहिले.
  5. ^ Das, Samarpita (30 April 2020). "Watch: Irrfan's first film from FTII will give you the rush". IB Times (इंग्रजी भाषेत). 10 March 2021 रोजी पाहिले.
  6. ^ Debnath, Shanoli (1 May 2020). "প্রকাশ্যে ইরফানের তরুণ বয়সের অপ্রকাশিত শর্ট ফিল্ম, রইল লিঙ্ক". Indian Express Bangla (Bengali भाषेत). 10 March 2021 रोजी पाहिले.
  7. ^ "On Irrfan Khan's birth anniversary, son Babil shares unseen video footage and remembers actor's 'tech-challenged moments'". The Economic Times. 7 January 2021. 24 March 2021 रोजी पाहिले.
  8. ^ "Irrfan Khan, 'Life of Pi,' and 'Slumdog Millionaire' Star Dies at 53". Variety. 28 April 2020. 29 April 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 29 April 2020 रोजी पाहिले.
  9. ^ a b Bradshaw, Peter (29 April 2020). "Irrfan Khan: a seductive actor capable of exquisite gentleness". द गार्डियन. 11 October 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 29 April 2020 रोजी पाहिले.
  10. ^ Chhabra, Aseem (29 April 2020). "Excerpt: Irrfan Khan; The Man, The Dreamer, The Star by Aseem Chhabra". Hindustan Times. 11 October 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 29 April 2020 रोजी पाहिले.
  11. ^ "Irrfan Khan: Top Indian Footfalls". Box Office India. 2 November 2020 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 29 April 2020 रोजी पाहिले.
  12. ^ "I'm sorry for not keeping in touch with Irfan Khan, says Saba Qamar". Lahore Herald. 10 March 2022. 2023-02-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2023-12-28 रोजी पाहिले.
  13. ^ "Re-watching Irrfan: From Salaam Bombay to Angrezi Medium". India Today. 29 April 2020. 11 October 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 29 April 2020 रोजी पाहिले.
  14. ^ "Irrfan Khan Movie Box Office Results". Box Office Mojo (इंग्रजी भाषेत). 2017. 9 April 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 7 April 2018 रोजी पाहिले.
  15. ^ France, Lisa Respers. "'Life of Pi' star Irrfan Khan reveals he has a rare tumor". CNN. 16 March 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 16 March 2018 रोजी पाहिले.
  16. ^ "Life of Pi actor has rare tumour". BBC News (इंग्रजी भाषेत). 16 March 2018. 13 June 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 16 March 2018 रोजी पाहिले.
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=इरफान_खान&oldid=2502350" पासून हुडकले