वशी

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
सुगिहरागामि (杉原紙), एक प्रकारचा वशी कागद
वशी कागदापासून ओरिगामी मध्ये बनवलेला क्रौंच.
इसे, मिई प्रांत येथे बनणारा वशी कागद

वशी (和紙) हा पारंपारिक जपानी कागद आहे. हा शब्द कागदाचे वर्णन करण्यासाठी वापरला जातो जो स्थानिक तंतु (फायबर) वापरून बनवला जातो. यावर हाताने प्रक्रिया केली जाते आणि पारंपारिक पद्धतीने बनतो. वशी हे गॅम्पीच्या झाडाच्या आतील साल, मित्सुमाता झुडूप (एजवर्थिया क्रायसंथा) किंवा कागदी तुती (कोझो) बुश यापासून तंतू वापरून बनवले जाते.[१] जपानी हस्तकला म्हणून, ते युनेस्कोच्या अमूर्त सांस्कृतिक वारसा म्हणून नोंदणीकृत आहे.

लाकडाच्या लगद्यापासून बनवलेल्या सामान्य कागदापेक्षा वशी कागद साधारणपणे कठीण असतो. हा कागद अनेक पारंपारिक कलांमध्ये वापरला जातो. ओरिगामी, शोडो आणि उकिओ-ई हे सर्व वशी वापरून तयार केले जातात. कपडे, घरगुती वस्तू आणि खेळणी, तसेच शिंटो पुजारी आणि बुद्धाच्या मूर्तींसाठी वस्त्रे आणि धार्मिक विधींच्या वस्तू बनवण्यासाठी देखील वशी कागदाचा वापर केला जात असे. स.न. १९९८ च्या हिवाळी पॅरालिम्पिकमधील विजेत्यांना पुष्पहार अर्पण करण्यासाठी देखील याचा वापर केला गेला होता. अनेक प्रकारच्या वशी, ज्यांना एकत्रितपणे जपानी टिश्यू म्हणून संबोधले जाते, ते पुस्तकांच्या संवर्धन आणि दुरुस्तीसाठी वापरले जातात.

निर्मिती[संपादन]

वशी सामान्य कागदाप्रमाणेच तयार केला जातो. परंतु यात हाताने बनवलेल्या पद्धतींवर जास्त अवलंबून असतो. ही एक लांब आणि गुंतागुंतीची प्रक्रिया असते. जी हिवाळ्याच्या थंड हवामानात केली जाते कारण वशीच्या उत्पादनासाठी शुद्ध, थंड वाहणारे पाणी आवश्यक असते. सर्दी जीवाणूंना प्रतिबंधित करते, तंतूंचे विघटन रोखते. थंडीमुळे तंतूही आकुंचन पावतात, त्यामुळे कागदावर कुरकुरीतपणा येतो. हे पारंपारिकपणे शेतकऱ्यांचे हिवाळी काम आहे, हे काम शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाला पूरक आहे.

कागदी तुती हे जपानी कागद बनवण्यासाठी सर्वाधिक वापरला जाणारा तंतु (फायबर) आहे. तुतीच्या फांद्या उकडल्या जातात आणि त्यांची बाहेरील साल काढून टाकली जाते आणि नंतर वाळवली जाते. नंतर उकडलेले तंतूम्दून इये काढण्यासाठी स्टार्च, चरबी आणि टॅनिनचा वापर केला जातो. ते नीट काढण्यासाठी वाहत्या पाण्यात ठेवले जातात. तंतू नंतर ब्लीच केले जातात. यासाठी एकतर रसायने वापरली जातात किंवा नैसर्गिकरित्या, एखाद्या प्रवाहाच्या संरक्षित भागात ठेवून केले जाते. तंतूंमध्ये असलेली अशुद्धता हाताने बाहेर काढली जाते. उत्पादन खडकावर किंवा बोर्डवर ठेवले जाते आणि त्यांना झोडपले जाते.

लगद्याचे ओले गोळे एका व्हॅटमध्ये पाण्यात मिसळले जातात. यामुळे लांब तंतू समान रीतीने पसरण्यास मदत होते. ही पारंपारिकपणे नेरी आहे. जी टोरोरो एओआय वनस्पती किंवा पीईओ, पॉलीथिलीन ऑक्साईडच्या मुळांपासून बनवलेली म्युसिलॅगिनस सामग्री आहे. कागद बनवण्याच्या दोन पारंपारिक पद्धतींपैकी एक (नागाशी-झुकी किंवा टेम-झुकी) वापरली जाते. दोन्ही पद्धतींमध्ये, लगदा स्क्रीनवर स्कूप केला जातो आणि तंतू समान रीतीने पसरवले जातात. नागाशी-झुकी (जे व्हॅटमध्ये नेरी वापरते) एक पातळ कागद तयार करते, तर टेम-झुकी (जे नेरी वापरत नाही) एक जाड कागद तयार करते.

प्रकार[संपादन]

पुरेशी प्रक्रिया करून, जवळजवळ कोणतेही गवत किंवा झाड यापासून वशी कागद बनवता येतो. गाम्पी, मित्सुमाता आणि कागदी तुती हे तीन लोकप्रिय स्रोत आहेत.[१]

  • गणपिशी (雁皮(0-0)紙) - प्राचीन काळी याला हिशी (斐紙) असे म्हणत. गणपिशीची पृष्ठभाग गुळगुळीत, चमकदार असतो आणि ती पुस्तके आणि हस्तकलेसाठी वापरली जाते.
  • कोझोगामी (楮紙) - कोझोगामी कागदी तुतीपासून बनवला जातो आणि हा सर्वात मोठ्या प्रमाणावर तयार केलेला वशी कागदाचा प्रकार आहे. त्यात सामान्य कागदापेक्षा कापडासारखा कडकपणा असतो आणि पाणी-प्रतिरोधक म्हणून वापर केला जातो. उपचार करताना पाणी लागल्यास तो कमकुवत होत नाही.
  • मित्सुमातागामी (三椏紙) - मित्सुमातागामीला हस्तिदंती रंगाचा, बारीक पृष्ठभाग असतो आणि शोडो तसेच छपाईसाठी वापरला जातो. याचा वापर मेजी काळात पेपर चलन छापण्यासाठी केला जात असे.

वापर[संपादन]

२० व्या शतकाच्या सुरुवातीपर्यंत, जपानी लोक ज्या ठिकाणी पाश्चात्य शैलीतील कागद किंवा इतर साहित्य वापरतात तेथे वशी वापरत होते. याचे अंशतः कारण म्हणजे जपानमध्ये त्यावेळी वशी हा एकमेव प्रकारचा कागद उपलब्ध होता. परंतु वशीच्या अद्वितीय वैशिष्ट्यांमुळे ते अधिक चांगले साहित्य बनले होते. वशीच्या विविध उपयोगांमध्ये खालील गोष्टी समाविष्ट आहेत.

कला[संपादन]

  • चियोगामी – पारंपारिक जपानी डिझाईन्ससह स्टेन्सिल किंवा स्क्रीनप्रिंटिंग पेपरची पद्धत
  • इकेबाना - फुलांच्या मांडणीची कला, ज्याला काडो असेही म्हणतात
  • इंकजेट प्रिंटिंग
  • कामी-इटो - शुद्ध-फायबर वशी कागदापासून धागा बनवला जातो.
  • काटाझोम - रेझिस्ट पेस्ट वापरून कापड रंगवण्याची पद्धत
  • पतंग बनवणे
  • मोकुहंगा - लाकूड छपाईची जपानी कला
  • निहोंगा - जपानी चित्रे
  • ओरिगामी - कागदाची घडी घालण्याची जपानी कला
  • प्रिंटमेकिंग
  • शिल्पकला
  • शिवणकाम
  • शिबोरी - पॅटर्नसह कापड रंगविण्याच्या अनेक पद्धती
  • शिफू - वशी जी सूत (कामी-इटो) मध्ये कापली जाते आणि कापडात विणली जाते
  • शोडो - कॅलिग्राफीची जपानी कला
  • सुमी-ई - इंक वॉश पेंटिंगची जपानी कला
  • सुमिनागाशी - कागदी मार्बलिंगची जपानी कला
  • Ukiyo-e – जपानी वुडब्लॉक प्रिंट्सचा एक प्रकार
  • वशी अंडी - अंडी वशी पेपरने झाकण्याचा प्रकार
  • Chigiri-e – चित्रे काढण्यासाठी वशी वापरणे

कपडे[संपादन]

  • कॉस्प्ले
  • किमोनो
  • ओबी
  • झोरी

पाककृती[संपादन]

फर्निचर[संपादन]

  • उशी
  • फ्युटन
  • शोजी

वस्तू[संपादन]

  • पिशव्या
  • बेंटो बॉक्स
  • हरे -गुशि, शिन्तो याजक विधी शुद्धीकरण वापरले झटकून टाकणे
  • जपानी नोटा
  • लाउडस्पीकर शंकू
  • शिंटोसाठी ऑफुडा
  • प्लेट्स
  • स्केल मॉडेल
  • खेळणी
  • छत्र्या
  • छपाई

कार्यक्रम[संपादन]

शस्त्रे[संपादन]

  • आगीचे फुगे

हे देखील पहा[संपादन]

  • गेन्को योशी
  • जपानी ऊतक
  • वाशीची यादी
  • सर हॅरी पार्केस
  • हात पुसायचा पातळ कागद
  • उकीयो-इ
  • तांदूळ कागद
  • उष्णकटिबंधीय वादळ वाशी

साहित्य[संपादन]

  • Fukushima, Kurio (1991). Handbook on the Art of Washi. All Japan Handmade Washi Association.

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ a b Hughes, Sukey (1978). Washi: the world of Japanese paper. Tokyo: Kodansha International. ISBN 0-87011-318-6.Hughes, Sukey (1978). Washi: the world of Japanese paper. Tokyo: Kodansha International. ISBN 0-87011-318-6.

 

वेबलिंक्स[संपादन]