"चेहरा" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
| ओळ ४१: | ओळ ४१: | ||
'''व्यंगचित्र''' |
'''व्यंगचित्र''' |
||
व्यक्तींच्या व्यंगचित्रांमध्ये चेहऱ्यावरील वैशिष्ट्ये अतिशयोक्ती करून दाखवली असतात. त्यामुळे व्यक्तीचा चेहरे स्पष्टपणे व्यक्त करता येतो. - उदाहरणार्थ, ओसामा बिन लादेनचे व्यंगचित्र त्याच्या चेहऱ्याचे केस आणि नाक यावर लक्ष केंद्रित करू शकते; जॉर्ज डब्लू. बुश यांच्या व्यंगचित्रात त्याचे कान हत्तीच्या कानासारखे मोठे दाखवतात. जे लेनोच्या व्यंगचित्रात त्याचे डोके व हनुवटी वैशिष्ट्यपूर्ण करतात; आणि मिक जेगरची एक व्यंगचित्रात त्याचे ओठ वाढवून दाखवतात. चेहऱ्याव्या वैशिष्ट्यांच्या यादृच्छिक अतिशयोक्तीमुळे व्यंगचित्र सादर करताना इतरांना ती व्यक्ती ओळखण्यास मदत होते. |
|||
==संदर्भ== |
==संदर्भ== |
||
१७:५१, २८ मे २०१८ ची आवृत्ती
प्राण्यांच्या डोक्याच्या पोटाकडील पृष्ठभागावरील संवेदक इंद्रियांच्या समुदायाला चेहरा असे म्हणतात. मानवांच्या संदर्भात चेहऱ्यात केस, कपाळ, भुवया, पापण्या, डोळे, नाक, गाल, कान, तोंड, ओठ, दात, हनुवटी या सर्वांची गणना होते. चेहऱ्याचा उपयोग हावभाव व्यक्त करण्यासाठी, अन्य सजातीय प्राण्यांमधून विशिष्ट प्राण्याची ओळख पटवण्यासाठी होतो.
संरचना
मानवी डोके : समोर चेहरा म्हटले आहे त्यात अनेक भिन्न भागांचा समावेश आहे, ज्यांत मुख्य वैशिष्ट्ये आहेत:
मस्तक : यात केसांच्या खाली असलेल्या त्वचेचा समावेश आहे, त्वचेच्या कडेच्या भागाचे तुकडे भुवया व कानांनी दुमडलेले असतात.
नेत्र : हे खोबणीत बसलेले असून पापण्या त्यांचे रक्षण करतात..
विशिष्ट मानवी नाक : आकार, नाकपुडी आणि अनुनासिक भाग.
जबडा आणि त्याचे पांघरूण असणारे गाल; याच्यातच हनुवटी असते.
तोंड आणि ओठ, आणि त्यांमधील दात.
माणसाला ओळखण्यासाठी व त्याच्याशी संवाद साधण्यासाठी चेहऱ्याचे दिसणे महत्त्वाचे आहे. माणसाच्या चेहऱ्याचे स्नायू भावना व्यक्त करू शकतात.
चेहरा हा स्वतःच मानवी शरीराचा अत्यंत संवेदनशील भाग आहे. जेव्हा स्पर्श, तापमान, गंध, चव, श्रवण, चळवळ, उपासमार किंवा दृश्यमान उत्तेजना यांसारख्या गॊष्टींमुळे मानवी मेंदू उत्तेजित होतो तेव्हा चेहऱ्याची अभिव्यक्ती बदलू शकते.
आकार
चेहरा हे व्यक्तीचे वैयक्तिक वैशिष्ट्य आहे. त्यामुळे व्यक्ती ओळखता येते.. मानवी मेंदूचा फ्यूसिम फेस क्षेत्र (एफएफए) सारखा विशिष्ट भाग चेहऱ्या-चेहऱ्यांमधील भेद ओळखण्यास माणसाला सक्षम करतो; जेव्हा हे खराब झालेले असतात तेव्हा अगदी जवळच्या नातेवाईकांचे चेहरेही ओळखणे जड जाते. चेहऱ्याचे विशिष्ट अवयव, जसे की डोळे किंवा त्यांच्या काही भागांचा नमुना, बायोमेट्रिक ओळखपत्रात वापरण्यासाठी व्यक्तीची ओळख पटवण्यासाठी वापरला जातो.
चेहऱ्याचा आकार हा कवटीच्या अस्थीच्या आतील प्रभावांवर प्रभाव टाकतो. आणि प्रत्येक चेहरा त्याच्या मस्तिष्चिकित्सातील (आणि न्यूरोक्रेट्रॉनिक) हड्डीमध्ये उपस्थित असलेल्या रचनात्मक फरकांमुळे अद्वितीय असतो. तोंडाला आकार देण्यास प्रामुख्याने वेलची (?), मेम्बिबल, अनुनासिक व स्नायूजन्य हाड, तसेच फॅट, केस आणि त्वचेचे वेगवेगळ्या मऊ ऊतीसारखे महत्त्वाचे घटक असतात. (त्वचा वेगवेगळ्या रंगाची असू शकते).
कार्य
भावभावना व्यक्त करण्यासाठी जाणीवपूर्वक किंवा अजाणतेपणे चेहरे असणे आवश्यक असते. दुऱ्याच्या चेहऱ्यावरील नापसंती, खूश आहे हे दाखवणारे स्मित आदी भाव वाचण्यासाठी "सहानुभूतीसाठी मूलभूत आधार आणि एका व्यक्तीच्या प्रतिक्रियांचा अर्थ सांगण्याची क्षमता आणि पुढील वर्तनांची संभाव्यता अंदाज लावण्याची क्षमता" असावी लागते. भावनांचे मोजमाप कसे करायचे हे ठरवण्यासाठी एका अभ्यासकाने मल्टिमॉडल इमोशन रेकग्निशन टेस्ट वापरली. लोक दररोज इतक्या सहज काय काय करतात हे समजून घेण्यासाठी व मोजण्यासाठी यंत्र वापरण्याचा हा प्रयोग आहे.
भावनेच्या अभिव्यक्तीमध्ये चेहऱ्याचे स्नायू एक प्रमुख भूमिका निभावतात, आणि वेगळ्या व्यक्तींमध्ये बदलतात, अभिव्यक्ती आणि चेहऱ्यांवरील इतर विविधतेस जन्म देतात.
समाज आणि संस्कृती
चेहऱ्याची शस्त्रक्रिया
कॉस्मेटिक शस्त्रक्रिया करण्यासाठी चेहऱ्याच्या वैशिष्ट्यांचे स्वरूप बदलता येईल. चेहऱ्यावरील आघात, चेहऱ्यावरील दुखापत आणि त्वचेच्या रोगांमधे मॅक्सिलोफायअल शस्त्रक्रिया देखील वापरली जाऊ शकते. तीव्र विघटन केलेल्या व्यक्तींना अलीकडेच पूर्ण चेहरा ट्रान्सप्लान्ट आणि त्वचा आणि स्नायू ऊतींचे आंशिक प्रत्यारोपण प्राप्त झाले आहे.
व्यंगचित्र
व्यक्तींच्या व्यंगचित्रांमध्ये चेहऱ्यावरील वैशिष्ट्ये अतिशयोक्ती करून दाखवली असतात. त्यामुळे व्यक्तीचा चेहरे स्पष्टपणे व्यक्त करता येतो. - उदाहरणार्थ, ओसामा बिन लादेनचे व्यंगचित्र त्याच्या चेहऱ्याचे केस आणि नाक यावर लक्ष केंद्रित करू शकते; जॉर्ज डब्लू. बुश यांच्या व्यंगचित्रात त्याचे कान हत्तीच्या कानासारखे मोठे दाखवतात. जे लेनोच्या व्यंगचित्रात त्याचे डोके व हनुवटी वैशिष्ट्यपूर्ण करतात; आणि मिक जेगरची एक व्यंगचित्रात त्याचे ओठ वाढवून दाखवतात. चेहऱ्याव्या वैशिष्ट्यांच्या यादृच्छिक अतिशयोक्तीमुळे व्यंगचित्र सादर करताना इतरांना ती व्यक्ती ओळखण्यास मदत होते.