विक्रमादित्य

विक्रमादित्य हा उज्जैनचा राजा होता. हा आपल्या बुद्धी, शौर्य आणि उदारतेसाठी प्रसिद्ध होता. त्याने संपूर्ण आशियावर आपले राज्य केले होते. अरबी कवी जरहम किटनोई याने रचलेल्या सयार-उल-ओकुल या पुस्तकाच्या पान क्रमांक ३१५ वरून अरबस्थानावरील त्यांच्या शासनाचा पुरावा सापडतो. हे पुस्तक सध्या इस्तंबूल शहरातील प्रसिद्ध ग्रंथालय मकतब-ए-सुलतानियामध्ये ठेवण्यात आले आहे [ [१] ]. तो एक क्षत्रिय सम्राट होता, त्याच्या वडिलांचे नाव राजा गर्दभिल्ला होते . सम्राट विक्रमादित्यने शकोचा पराभव केला. त्यांचे शौर्य पाहून त्यांना महान सम्राट म्हणले गेले आणि एकूण १४ भारतीय राजांना त्यांच्या नावाची पदवी देण्यात आली. "विक्रमादित्य" ही पदवी नंतरच्या भारतीय इतिहासात इतर अनेक राजांना प्राप्त झाली, त्यापैकी गुप्त सम्राट चंद्रगुप्त दुसरा आणि सम्राट हेमचंद्र विक्रमादित्य (ज्यांना हेमू म्हणून ओळखले जात असे) उल्लेखनीय आहे. राजा विक्रमादित्य हे नाव 'विक्रम' आणि ' आदित्य ' यांच्या संयोगातून आले आहे ज्याचा अर्थ 'पराक्रमाचा सूर्य' किंवा 'सूर्यासारखा पराक्रमी' असा होतो. त्याला विक्रम किंवा विक्रमार्क (विक्रम + आर्क) ( कोश म्हणजे संस्कृतमध्ये सूर्य ) असेही म्हणतात.

विक्रमादित्याची आख्यायिका

कालकाचार्य कथेचे हस्तलिखित, ( छत्रपती शिवाजी महाराज वस्तुसंग्रहालय, मुंबई )

अनुश्रुत विक्रमादित्य ही संस्कृत आणि भारतातील प्रादेशिक भाषांमध्ये लोकप्रिय व्यक्ती आहे. त्याचे नाव एखाद्या घटनेशी किंवा स्मारकाशी सहजपणे जोडलेले आहे ज्याचे ऐतिहासिक तपशील अज्ञात आहेत, जरी त्याच्याभोवती कथांचे संपूर्ण चक्र विकसित झाले आहे. दोन सर्वात लोकप्रिय संस्कृत कथा-मालिका म्हणजे वेताळ पंचविमशती किंवा बेताला पच्चीसी ("पिषाच्याच्या 25 कथा") आणि सिंहासन-द्वात्रिंशिका ("सिंहासनाच्या 32 कथा" याला सिहंसन बत्तीसी देखील म्हणतात). संस्कृत आणि प्रादेशिक भाषांमध्ये या दोघांची अनेक रूपांतरे आहेत.

पिशाच (बेताल) च्या कथांमध्ये, बेतालने पंचवीस कथा सांगितल्या ज्यात राजाला बेतालला बंदिवान करायचे आहे आणि तो राजाला विचित्र कथा सांगतो आणि राजाला प्रश्न विचारून त्या संपवतो. खरं तर, प्रथम एक ऋषी राजाला एक शब्दही न बोलता बेतालला घेऊन येण्याची विनंती करतात, अन्यथा बेताल पुन्हा त्याच्या जागी उडून जाईल. उत्तर माहीत नसेल तरच राजा गप्प राहू शकला, नाहीतर राजाच्या डोक्याचा स्फोट झाला असता. दुर्दैवाने, राजाला कळते की त्यांना त्याच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे माहित आहेत; त्यामुळेच बेतालला पकडण्याची आणि सोडण्याची साखळी चोवीस वेळा चालते, शेवटच्या प्रश्नापर्यंत विक्रमादित्याला गोंधळात टाकले. या कथांचे रूपांतर कथा-सरितसागरमध्ये पाहायला मिळते .

सिंहासनाच्या कथा विक्रमादित्यच्या सिंहासनाशी संबंधित आहेत जे अनेक शतकांनंतर धारच्या परमार राजा भोजाने गमावले आणि परत मिळवले. स्वतः राजा भोज देखील खूप प्रसिद्ध होता आणि कथांची ही मालिका सिंहासनावर चढण्याच्या त्याच्या प्रयत्नांबद्दल आहे. सिंहासनात ३२ शिष्य होते जे बोलू शकत होते आणि राजाला आव्हान देत होते की राजा विक्रमादित्यासारखा उदार असेल तरच तो राजा सिंहासनावर बसू शकतो. यामुळे विक्रमादित्यचे ३२ प्रयत्न (आणि 32 कथा) होतात आणि प्रत्येक वेळी भोजाने आपली कनिष्ठता मान्य केली. शेवटी, शिष्यांनी, त्याच्या नम्रतेवर प्रसन्न होऊन, त्याला सिंहासनावर बसण्याची परवानगी दिली.