Jump to content

दुसरी एलिझाबेथ

दुवे संपादा
विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
(राणी दुसरी एलिजाबेथ या पानावरून पुनर्निर्देशित)
दुसरी एलिझाबेथ
राष्ट्रकूल प्रमुख
A photograph of Elizabeth II in her 89th year
एलिझाबेथ द्वितीय (२०१५)
युनायटेड किंग्डम आणि इतर राष्ट्रकूल देशांच्या महाराणी
  • कॅनडा 1952–2022
    ऑस्ट्रेलिया 1952–2022
    न्यू झीलंड 1952–2022
    जमैका 1962–2022
    बहामा 1973–2022
    ग्रेनाडा 1974–2022
    पापुआ न्यू गिनिआ 1975–2022
    सोलोमोन आयलंड 1978–2022
    तुवालू 1978–2022
    सेंट लुसिआ 1979–2022
    सेंट विन्सेंट आणि ग्रेनाडिनेस 1979–2022
    बेलिझ 1981–2022
    अँटिगुआ 1981–2022
    सेंट किट्स 1983–2022
    पाकिस्तान 1952–1956
    दक्षिण आफ्रिका 1952–1961
    सिलॉन 1952–1972
    हाँग काँग 1952–1997
    घाणा 1957–1960
    नायझेरिया 1960–1963
    सायेरा लिओन 1961–1971
    टांगानिएका 1961–1962
    त्रिनाद आणि टोबगो 1962–1976
    युगांडा 1962–1963
    केन्या 1963–1964
    मलावी 1964–1966
    माल्टा 1964–1974
    गाम्बिया 1965–1970
    गयाना 1966–1970
    बारबोदोस 1966–2021
    मॉरिशस 1968–1992
    फिजी 1970–1987
राज्य कारकीर्द ६ फेब्रुवारी १९५२ - ८ सप्टेंबर २०२२
राज्याभिषेक २ जून १९५३
Predecessor जॉर्ज सहावा
उत्तराधिकारी चार्ल्स तिसरा
जन्म प्रिन्सेस एलिझाबेथ ऑफ यॉर्क
२१ एप्रिल, १९२६ (1926-04-21)
मायफेअर, लंडन United Kingdom
मृत्यु ८ सप्टेंबर, २०२२ (वय ९६)
बल्मोरल कासल, Aberdeenshire, United Kingdom
दफन TBD
King George VI Memorial Chapel, St George's Chapel, Windsor Castle
जोडीदार
प्रिन्स फिलिप, ड्यूक ऑफ एडिनबर्ग
(ल. १९४७; मृ. २०२१)
Issue
Detail
  • चार्ल्स तिसरा
  • Anne, प्रिन्सेस रॉयल
  • प्रिन्स अँड्रू, ड्यूक ऑफ यॉर्क
  • प्रिन्स एडवर्ड, एर्ल ऑफ वेसेक्स
Full name
एलिझाबेथ अलेक्झांड्रा मरी
House Windsor
वडील जॉर्ज सहावा
आई Elizabeth Bowes-Lyon
स्वाक्षरी

एलिझाबेथ द्वितीय (एलिझाबेथ अलेक्झांड्रा मेरी ; २१ एप्रिल १९२६ - ८ सप्टेंबर २०२२[१]) या युनायटेड किंग्डम आणि इतर १४ राष्ट्रकुल क्षेत्रांच्या महाराणी होत्या.[a][b] ६ फेब्रुवारी १९५२ रोजी सुरू झालेली त्यांची ७० वर्षे आणि सात महिन्यांची राजवट इतिहासातील कोणत्याही ब्रिटिश सम्राटापेक्षा सर्वात मोठी होती.

एलिझाबेथ यांचा जन्म मेफेअर, लंडन येथे ड्यूक आणि डचेस ऑफ यॉर्क (नंतरचा राजा जॉर्ज सहावा आणि राणी एलिझाबेथ) यांचे पहिले अपत्य म्हणून झाला. त्यांच्या वडिलांनी १९३६ मध्ये आपला भाऊ राजा एडवर्ड आठवा याने पदत्याग केल्यावर सिंहासनावर प्रवेश केला आणि एलिझाबेथला वारसदार बनवले. एलिझाबेथ यांचे खाजगी शिक्षण घरीच झाले आणि दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात त्यांनी सहाय्यक प्रादेशिक सेवेत काम करून सार्वजनिक कर्तव्ये पार पाडण्यास सुरुवात केली. नोव्हेंबर १९४७ मध्ये, त्यांनी ग्रीस आणि डेन्मार्कचे माजी राजपुत्र फिलिप माउंटबॅटन यांच्याशी लग्न केले. एप्रिल २०२१ मध्ये फिलिप यांचा मृत्यू होईपर्यंत त्यांचे लग्न ७३ वर्षे टिकले. त्यांना चार मुले आहेत: चार्ल्स तिसरा; ऍनी, प्रिन्सेस रॉयल; प्रिन्स अँड्र्यू, ड्यूक ऑफ यॉर्क; आणि प्रिन्स एडवर्ड, अर्ल ऑफ वेसेक्स.

फेब्रुवारी १९५२ मध्ये जेव्हा त्यांच्या वडिलांचा मृत्यू झाला, तेव्हा एलिझाबेथ त्यावेळी २५ वर्षांच्या होत्या; त्या सात स्वतंत्र राष्ट्रकुल देशांची राणी बनल्या : युनायटेड किंग्डम, कॅनडा, ऑस्ट्रेलिया, न्यू झीलंड, दक्षिण आफ्रिका, पाकिस्तान आणि सिलोन (आज श्रीलंका म्हणून ओळखले जाते), तसेच राष्ट्रकुल प्रमुख.

उत्तर आयर्लंडमधील संकटे, युनायटेड किंग्डममधील डिव्होल्युशन, आफ्रिकेचे उपनिवेशीकरण आणि युनायटेड किंग्डमचा युरोपियन समुदायांमध्ये प्रवेश आणि युरोपियन युनियनमधून बाहेर पडणे यांसारख्या अनेक मोठ्या राजकीय बदलांमध्ये एलिझाबेथ यांनी घटनात्मक सम्राज्ञी म्हणून राज्य केले. त्यांच्या क्षेत्रांची संख्या कालांतराने बदलत गेली कारण अनेक प्रदेशांना स्वातंत्र्य मिळाले आणि काही क्षेत्रे प्रजासत्ताक बनली. एलिझाबेथ यांच्या ऐतिहासिक भेटी आणि दौऱ्यांममध्ये १९८६ मध्ये चीन, १९९४ मध्ये रशिया आणि २०११ मध्ये आयर्लंड प्रजासत्ताक आणि पाच पोपच्या भेटींचा समावेश आहे.

एलिझाबेथ यांच्या आयुष्यातील लक्षणीय घटनांमध्ये १९५३ मध्ये राज्याभिषेक आणि अनुक्रमे १९७७, २००२, २०१२ आणि २०२२ मध्ये त्यांच्या सिल्व्हर, गोल्डन, डायमंड आणि प्लॅटिनम जन्मदिवस उत्सवांचा समावेश होतो. एलिझाबेथ या सर्वात जास्त काळ जगलेल्या ब्रिटिश सम्राट होत्या आणि जगाच्या इतिहासात दुसऱ्या क्रमांकावर राज्य करणाऱ्या त्या सार्वभौम होत्या. त्यांच्या आधी फक्त फ्रान्सच्या लुई चौदाव्याचा समावेश होतो.

एलिझाबेथ यांना अधूनमधून प्रजासत्ताक भावना आणि त्यांच्या शाही परिवारासाठी विशेषत: त्यांच्या मुलांचे लग्न मोडल्यानंतर, त्यांची १९९२ मध्ये annus horribilis प्रकरण [मराठी शब्द सुचवा]आणि १९९७ मध्ये त्यांची सून डायना, प्रिन्सेस ऑफ वेल्सचा मृत्यू झाल्यानंतर मीडिया टीकेचा सामना करावा लागला. तथापि, युनायटेड किंग्डममधील लोकांचा राजेशाहीला पाठिंबा सातत्याने उच्च राहिला. तसेच एलिझाबेथ यांची वैयक्तिक लोकप्रियता देखील प्रचंड प्रमाणात होती. एलिझाबेथचे वयाच्या ९६ व्या वर्षी बालमोरल कॅसल, अॅबर्डीनशायर येथे निधन झाले. त्यांच्यानंतर त्यांचा मोठा मुलगा चार्ल्स तिसरा हा गादीवर आला

प्रारंभिक जीवन

[संपादन]
Elizabeth as a thoughtful-looking toddler with curly, fair hair
टाइम मासिकाचे मुखपृष्ठ. एप्रिल १९२९
Elizabeth as a rosy-cheeked young girl with blue eyes and fair hair
१९३३ मधील चित्र. (चित्रकार : फिलिप डी लाझलो)

महाराणी एलिझाबेथ यांचा जन्म २१ एप्रिल १९२६ रोजी 02:40 (जागतिक प्रमाणवेळेनुसार) वाजता त्यांचे आजोबा किंग जॉर्ज पंचम यांच्या कारकिर्दीत झाला होता. [३] त्यांचे वडील प्रिन्स अल्बर्ट, ड्यूक ऑफ यॉर्क (नंतरचा राजा जॉर्ज सहावा), हे राजाचे दुसरे पुत्र होते; आणि आई एलिझाबेथ, डचेस ऑफ यॉर्क (नंतरची राणी एलिझाबेथ द क्वीन मदर), स्कॉटिश कुलीन क्लॉड बोवेस-ल्योन, स्ट्रॅथमोर आणि किंगहॉर्नचे १४वे अर्ल यांची सर्वात लहान मुलगी होती, ज्यांच्या लंडनच्या घरी (१७ ब्रुटन स्ट्रीट, मेफेअर) त्यांची सिझेरियन विभागाद्वारे प्रसूती झाली होती. [४]

एलिझाबेथ यांनी २९ मे रोजी बकिंगहॅम पॅलेसच्या खाजगी चॅपलमध्ये यॉर्कचे अँग्लिकन आर्चबिशप कॉस्मो गॉर्डन लँग यांनी बाप्तिस्मा घेतला. [५] [c] त्यांच्या आईच्या नावावर एलिझाबेथ हे नाव ठेवले; अलेक्झांड्रा हे नाव त्यांच्या पणजीनंतर, ज्यांचा सहा महिन्यांपूर्वी मृत्यू झाला होता; आणि मेरी हे नाव त्यांच्या आजीच्या नंतर ठेवले गेले. [७]

त्यांना त्यांच्या जवळच्या कुटुंबाकडून "लिलिबेट" असे संबोधले जायचे, [८] कारण हेच नाव सुरुवातीला त्यांनी स्वतःला म्हणले होते. [९] त्यांचे आजोबा जॉर्ज यांनी एलिझाबेथचे पालन केले होते, ज्यांना त्या प्रेमाने "ग्रँडपा इंग्लंड" म्हणत. [१०] १९२९ मध्ये आजोबांच्या गंभीर आजाराच्या वेळी त्यांच्या नियमित भेटींची बातमी लोकप्रिय प्रेसमध्ये आणि नंतरच्या चरित्रकारांनी दिली आहे. त्यांचे मनोबल वाढवण्यासाठी आणि त्यांना आजारपणातून बरे होण्यासाठी या भेटींची मदत झाली, असे मानले जाते. [११]

एलिझाबेथ यांची एकुलती एक बहीण, राजकुमारी मार्गारेट, यांचा जन्म १९३० मध्ये झाला. दोन्ही राजकन्यांचे शिक्षण त्यांच्या आई आणि त्यांच्या गव्हर्नस मॅरियन क्रॉफर्ड यांच्या देखरेखीखाली घरीच झाले. [१२] इतिहास, भाषा, साहित्य आणि संगीत यावर लक्ष केंद्रित केलेले धडे या शिक्षणात होते. [१३] क्रॉफर्डने १९५० मध्ये एलिझाबेथ आणि मार्गारेट यांच्या बालपणीच्या वर्षांचे द लिटिल प्रिन्सेसेस नावाचे चरित्र प्रकाशित केले, ज्यामुळे पुढे राजघराण्याला खूप त्रास झाला. [१४] पुस्तकात एलिझाबेथ यांचे घोडे आणि कुत्र्यांवरचे प्रेम, त्यांची सुव्यवस्थितता आणि जबाबदारीची वृत्ती याचे वर्णन केले आहे. [१५] इतरांनी अशी निरीक्षणे प्रतिध्वनी केली : विन्स्टन चर्चिलने एलिझाबेथचे वर्णन केले जेव्हा त्या दोन वर्षांच्या होत्या. तो म्हणतो, "तिच्याकडे अधिकार आणि चिंतनशीलता आहे, जी लहान वयाच्या मानाने आश्चर्यकारक आहे." [१६] त्यांची चुलत बहीण मार्गारेट रोड्सने एलिझाबेथ यांचे वर्णन "एक आनंदी लहान मुलगी, परंतु मूलभूतपणे समजूतदार आणि चांगली वागणूक असलेली" असे केले. [१७]

संपत्ती

[संपादन]
सँड्रीघम हाउस. हे एलिझाबेथ यांच्या वैयक्तिक मालकीचे असलेले त्यांचे नॉरफॉल्क येथील निवासस्थान होते.

एलिझाबेथ यांची वैयक्तिक संपत्ती हा अनेक वर्षांपासून अटकळींचा विषय होता. १९७१ मध्ये, जॉक कोल्विल, त्यांचे माजी खाजगी सचिव आणि त्यांच्या कौट्स या बँकेचे संचालक, यांनी एलिझाबेथ यांची संपत्ती £२ दशलक्ष एवढी असल्याचे सांगितले होते. (२०२१मध्ये सुमारे £३० दशलक्षच्या समतुल्य) [१८] [१९] १९९३ मध्ये, बकिंगहॅम पॅलेसने £१०० दशलक्षांचा अंदाज हा "grossly overstated" असल्याचे सांगितले. [२०] २००२ मध्ये, त्यांना अंदाजे £७० किमतीची संपत्ती आईकडून वारशाने मिळाली. [२१] द संडे टाइम्स रिच लिस्ट २०२० मध्ये एलिझाबेथ यांची वैयक्तिक संपत्ती £३५० दशलक्ष इतकी असल्याचा अंदाज केला. यानुसार त्या यूके मधील ३७२ व्या सर्वात श्रीमंत व्यक्ती बनल्या. [२२] संडे टाईम्स रिच लिस्ट १९८९ मध्ये सुरू झाली तेव्हा त्या या यादीमध्ये पहिल्या क्रमांकावर होत्या. तेव्हा त्यांच्याकडे £५.२ बिलियन एवढी संपत्ती होती, ज्यामध्ये राज्य मालमत्ता देखील समाविष्ट आहे; जी वैयक्तिकरित्या त्यांची नव्हती, [२३] (आजच्या मूल्यात अंदाजे £१३.८ बिलियन ).

रॉयल कलेक्शन, ज्यामध्ये हजारो ऐतिहासिक कलाकृती आणि क्राउन ज्वेल्सचा समावेश आहे, वैयक्तिकरित्या हे त्यांच्या मालकीचे नव्हते परंतु एलिझाबेथ यांनी ते त्यांच्या उत्तराधिकारी आणि राष्ट्रासाठी ट्रस्ट च्या रूपात ठेवल्याचे सांगितले जाते;[२४] यामध्ये बकिंगहॅमपॅलेस आणि विंडसर कॅसल सारखी तिची अधिकृत निवासस्थाने होती, [२५] डची ऑफ लँकेस्टर, एक मालमत्ता पोर्टफोलिओ ज्याची किंमत २०१५ मध्ये £४७२ दशलक्ष होती. [२६] २०१७ मध्ये लीक झालेल्या पॅराडाईज पेपर्समध्ये असे दिसून आले, की डची ऑफ लँकेस्टरने केमन आयलंड आणि बर्म्युडा येथील ब्रिटिश टॅक्स हेव्हन्समध्ये गुंतवणूक केली होती. [२७] नॉरफोकमधील सँडरिंगहॅम हाऊस आणि अॅबर्डीनशायरमधील बालमोरल कॅसल वैयक्तिकरित्या एलिझाबेथ यांच्या मालकीचे होते. [२५] क्राउन इस्टेट - २०१९ मध्ये £१४.३ अब्ज इतक्या होल्डिंगसह [२८] — ट्रस्ट मध्ये ठेवलेली आहे आणि ती वैयक्तिक क्षमतेत विकली जाऊ शकत नाही किंवा त्यांच्या मालकीची देखील नाही. [२९]

हे सुद्धा पहा

[संपादन]

संदर्भ

[संपादन]
  1. ^ Furness, Hannah (8 September 2022). "Queen Elizabeth II dies aged 96 at Balmoral". The Daily Telegraph.
  2. ^ Alden, Chris (16 May 2002), "Britain's monarchy", The Guardian
  3. ^ "क्र. 33153". द लंडन गॅझेट. 21 April 1926. p. 1.
  4. ^ Bradford (2012), p. 22; Brandreth, p. 103; Marr, p. 76; Pimlott, pp. 2–3; Lacey, pp. 75–76; Roberts, p. 74
  5. ^ Hoey, p. 40
  6. ^ Brandreth, p. 103; Hoey, p. 40
  7. ^ Brandreth, p. 103
  8. ^ Pimlott, p. 12
  9. ^ Williamson, p. 205
  10. ^ Pimlott, p. 15
  11. ^ Lacey, p. 56; Nicolson, p. 433; Pimlott, pp. 14–16
  12. ^ Crawford, p. 26; Pimlott, p. 20; Shawcross, p. 21
  13. ^ Brandreth, p. 124; Lacey, pp. 62–63; Pimlott, pp. 24, 69
  14. ^ Brandreth, pp. 108–110; Lacey, pp. 159–161; Pimlott, pp. 20, 163
  15. ^ Brandreth, pp. 108–110
  16. ^ Brandreth, p. 105; Lacey, p. 81; Shawcross, pp. 21–22
  17. ^ Brandreth, pp. 105–106
  18. ^ £2m estimate of the Queen's wealth 'more likely to be accurate'
  19. ^ Pimlott, p. 401
  20. ^ Lord Chamberlain Lord Airlie quoted in Hoey, p. 225 and Pimlott, p. 561
  21. ^ Queen inherits Queen Mother's estate |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  22. ^ The Queen net worth — Sunday Times Rich List 2020 |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  23. ^ Rich List: Changing face of wealth |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  24. ^ FAQs |access-date= requires |url= (सहाय्य)The Royal Collection |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  25. ^ a b The Royal Residences: Overview |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  26. ^ Accounts, Annual Reports and Investments |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  27. ^ Revealed: Queen's private estate invested millions of pounds offshore |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  28. ^ Brilliant places for our customers, 2019 |access-date= requires |url= (सहाय्य)
  29. ^ FAQs |access-date= requires |url= (सहाय्य)

बाह्य दुवे

[संपादन]
 विकिमीडिया कॉमन्सवर खालील विषयाशी संबंधित संचिका आहेत:


चुका उधृत करा: "lower-alpha" नावाच्या गटाकरिता <ref>खूणपताका उपलब्ध आहेत, पण संबंधीत <references group="lower-alpha"/> खूण मिळाली नाही.

"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=दुसरी_एलिझाबेथ&oldid=2456035" पासून हुडकले