बी.व्ही. दोशी
बालकृष्ण विठ्ठलदास दोशी (२६ ऑगस्ट, १९२७:पुणे, महाराष्ट्र - २४ जानेवारी, २०२३:अहमदाबाद, गुजरात) हे भारतीय वास्तुविशारद होते. [१] ते भारतीय स्थापत्यशास्त्रातील एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्त्व समजले जातात आणि भारतातील स्थापत्यशास्त्राच्या प्रगतीमधील त्यांचे योगदानही महत्वाचे आहे. ले कॉर्बुझियर आणि लुई कान यांच्या हाताखाली काम केल्यामुळे, ते भारतातील आधुनिकतावादी आणि क्रूरवादी वास्तुकलेचे प्रणेते होते.
त्यांच्या कृतीमध्ये फ्लेम युनिव्हर्सिटी, आयआयएम बंगलोर, आयआयएम उदयपूर, एनआयएफटी दिल्ली, अमदावाद नी गुफा, सीईपीटी युनिव्हर्सिटी आणि इंदूरमधील अरण्य लो कॉस्ट हाऊसिंग डेव्हलपमेंट यांचा समावेश आहे, ज्यासाठी आगा खान पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले . [२]
२०१८मध्ये प्रित्झकर आर्किटेक्चर पुरस्कार प्राप्त करणारे ते पहिले भारतीय वास्तुविशारद ठरले. [३] [४] त्यांना पद्मश्री, पद्मभूषण, पद्मविभूषण, [५] आणि २०२२ साठी रॉयल इंस्टिट्यूट ऑफ ब्रिटिश आर्किटेक्ट्सचे रॉयल गोल्ड मेडल देखील प्रदान करण्यात आले [६]
दोशी यांचा जन्म पुण्यातील गुजराती वैष्णव हिंदू कुटुंबात झाला. [७] ते १० महिन्यांचा असताना त्यांची आई मरण पावली आणि त्याच्या वडिलांनी दुसरं लग्न केले. आजोबा आणि काकूंनी त्याला वाढवण्यास मदत केली. [८] [९] वयाच्या अकराव्या वर्षी ते एका आगीच्या दुर्घटनेत जखमी झाले आणि त्यानंतर ते थोडेसे लंगडत चालले. [१०] १९४७ ते १९५० दरम्यान त्यांनी मुंबईतील सर जेजे स्कूल ऑफ आर्टमध्ये शिक्षण घेतले [११]
दोशी यांचे २४ जानेवारी, २०२३ रोजी गुजरातमधील अहमदाबाद येथे वयाच्या ९५ व्या वर्षी निधन झाले. [१२] [१३]
पुरस्कार आणि सन्मान
[संपादन]- पद्मविभूषण (मरणोत्तर), भारत सरकार, २०२३ [१४]
- रॉयल गोल्ड मेडल, रॉयल गोल्ड मेडल फॉर आर्किटेक्चर, युनायटेड किंग्डम सरकार, 2022 [१५]
- पद्मभूषण, भारत सरकार, २०२० [५]
- धीरूभाई ठाकर सव्यसाची सारस्वत पुरस्कार, 2017 [१६]
- प्रित्झकर आर्किटेक्चर पुरस्कार, 2018 [१७]
- शाश्वत आर्किटेक्चरसाठी जागतिक पुरस्कार, 2007 (पहिली आवृत्ती) [१८]
- पद्मश्री, भारत सरकार, १९७६
- पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठातून मानद डॉक्टरेट
- ऑफिसर ऑफ द ऑर्डर ऑफ आर्ट्स अँड लेटर्स, फ्रान्स, 2011 [१९]
- अरण्य कम्युनिटी हाऊसिंग, १९९३-१९९५ साठी आर्किटेक्चरसाठी ६वा आगा खान पुरस्कार [२]
संदर्भ
[संपादन]- ^ Balkrishna Vithaldas Doshi. Archived 2011-08-23 at the Wayback Machine.. ArchNet 2011. Retrieved 26 July 2011.
- ^ a b "Balkrishna Doshi Named 2018 Pritzker Prize Laureate". ArchDaily. 7 March 2018. 7 March 2018 रोजी पाहिले. चुका उधृत करा: अवैध
<ref>tag; नाव "archdaily" वेगवेगळ्या मजकूराशी अनेकदा जोडलेले आहे - ^ {{स्रोत बातमी|last=Pogrebin|first=Robin|url=https://www.nytimes.com/2018/03/07/arts/design/pritzker-prize-balkrishna-doshi.html%7Ctitle=Top Architecture Prize Goes to Low-Cost Housing Pioneer From India|date=7 March 2018|work=[[The न्यू यॉर्क टाइम्स|language=en-US|issn=0362-4331|author-link=Robin Pogrebin|access-date=5 March 2020}}
- ^ Rajghatta, Chidanand (8 March 2018). "B V Doshi 1st Indian to win 'Nobel' for architecture". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 7 May 2018 रोजी पाहिले.
- ^ a b "Padma Awards" (PDF). चुका उधृत करा: अवैध
<ref>tag; नाव ":3" वेगवेगळ्या मजकूराशी अनेकदा जोडलेले आहे - ^ "Royal Gold Medal 2022 recipient: Balkrishna Doshi" (इंग्रजी भाषेत). 11 December 2021 रोजी पाहिले.
- ^ "In Conversation: B.V. Doshi". Sahapedia (इंग्रजी भाषेत). 24 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ Balkrishna Doshi. Timeline of his life & works
- ^ "Balkrishna Vithaldas Doshi". backnumber.japan-architect.co.jp. 24 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ Shah, Devanshi (26 August 2017). "9 amazing facts you absolutely wouldn't have guessed about BV Doshi". Architectural Digest. 8 March 2018 रोजी पाहिले.
- ^ "Every object around us is in symphony". BBC. 8 March 2018. 5 March 2020 रोजी पाहिले.
- ^ "Celebrated architect Balkrishna Doshi passes away at 95". The New Indian Express. 24 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ Bernstein, Fred A. (24 January 2023). "Balkrishna Doshi, Modernist Indian Architect, Is Dead at 95". The New York Times. 25 January 2023 रोजी पाहिले – NYTimes.com द्वारे.
- ^ "Padma Awards 2023 announced". www.pib.gov.in. 2023-01-27 रोजी पाहिले.
- ^ updated, Ellie Stathaki last (9 December 2021). "Balkrishna Doshi wins 2022 Royal Gold Medal for Architecture". wallpaper.com. 25 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ "K G Subramanyan awarded Savyasachi Award". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 28 June 2015. 15 July 2010 रोजी पाहिले.
- ^ Pogrebin, Robin (7 March 2018). "Top Architecture Prize Goes to Low-Cost Housing Pioneer From India". The New York Times (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0362-4331. 24 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ "Global Award for Sustainable Architecture". Cité de l'architecture & du patrimoine (इंग्रजी भाषेत). 4 June 2020 रोजी पाहिले.
- ^ "B V Doshi conferred France's highest honour for arts | Ahmedabad News – Times of India". द टाइम्स ऑफ इंडिया (इंग्रजी भाषेत). 11 September 2011. 5 March 2020 रोजी पाहिले.
बाह्य दुवे
[संपादन]- वास्तु शिल्पा सल्लागार
- Talk at TEDxNirmaUniversity
- यूट्यूबवर डीडी भारतीची मुलाखतः भाग-1 आणि भाग-2
- Architexturez South Asia वर BV दोशी यांचे मजकूर, मुलाखती आणि प्रकल्प
- YouTube वर रॉयल अॅकॅडमी ऑफ आर्ट्समध्ये 27 वे वार्षिक आर्किटेक्चर व्याख्यान