जाधव
जाधव हे आडनाव मुख्यतः दक्षिण भारत आणि महाराष्ट्रात आढळतात.[१] भारतीय हिंदू नाव, संस्कृत यादवाचे ‘यदुचे’, ‘यदुचे वंशज’. यदु हे एक प्रख्यात हिंदू राजा होते, ज्याला कृष्णदेवतेचे पूर्वज मानले जात असे, याला कधीकधी यादव म्हणून ओळखले जाते. असे म्हणले जाते की कृष्णा हे कळपातील रहिवासी असलेल्या अहिरांमध्ये वाढले होते, म्हणून यादव हे आडनाव त्यांच्यात लोकप्रिय आहे. महाराष्ट्रात हे नाव मराठ्यांमध्येे आणि राजपुत बंजारा मध्ये मोठ्या प्रमाणात आढळते.
जाधव आडनावाचा इतिहास
[संपादन]महाराष्ट्रात आठव्या शतकापासून यादवांचे राज्य होते. हे यादव श्रीकृष्णाचा भाऊ बलराम यांचे वंशज होते. बलरामाच्या वंशातील दृढप्रहार हा या वंशाचा मूळ पुरुष होता. या वंशातील सेऊणचंद्र यादवाने महाराष्ट्रात साम्राज्य स्थापन केले.त्यामुळे उत्तर महाराष्ट्रामध्ये बलराम या व्यक्तिमत्त्वाला खूप मोठे आदरस्थान होते. बलरामाची प्रतिमा ही नेहमी खांद्यावर नांगर घेतलेली दाखवली जाते यावरूनच समजून येते की भारतातील शेतकऱ्यांमध्ये बलरामाला दैवताचे स्थान होते. उत्तर भारतामध्ये शेतकऱ्यांमध्ये बलराम हे नाव प्रचलित आहे. जाधव घराणे हे देवगिरीच्या यादवांच्या घरण्यातूनच निर्माण झाल्याच्या काही नोंदी आढळतात. साधारणतः १३ व्या शतकात कृष्णदेव महादेव रामदेवराय यांना खिलजीने पराभूत केलं. त्यानंतर कृष्णदेव गोविंददेव यांच्यापासून जाधव आडनाव लावण्यास सुरुवात झाली. छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे आजोबा, जिजाऊंचे पिता, निजामशाहीतील मराठा वतनदार असणारे राजे लखुजीराव जाधव यांनी 12 वर्ष अजिंक्य राहिलेला देवगिरी किल्ला जिंकून जाधव घराण्याचे नाव खऱ्या अर्थाने उंचावले. जाधव हे आडनाव क्षत्रीय मराठ्यांचा वारसा सांगणारे असले तरी सद्य परिस्थितीत महाराष्ट्रातील इतर समाजात देखील जाधव आडनाव लावल्याचे पाहायला मिळते.
जाधव आडनावचे उल्लेखनीय लोकः
- भरत जाधव (जन्म १९७३), भारतीय नाट्य व चित्रपट निर्माते
- भास्कर जाधव, भारतीय राजकारणी
- दिनकरराव भाऊ जाधव (सरकार) ( १९३०) महाराष्ट्रातील विधानसभेचे सदस्य, महाराष्ट्र विधानपरिषदेचे सदस्य, भारतीय राजकारणी, कोल्हापूर, भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
- चारुदत्त जाधव, अध्यक्ष, आंतरराष्ट्रीय ब्रेल बुद्धिबळ संघटना
- धनाजी जाधव (१६५०–१७०८), मराठा साम्राज्याचा योद्धा
- केदार जाधव (जन्म १९८५), भारतीय क्रिकेट खेळाडू
- खाशाबा दादासाहेब जाधव (१९२६ – १९८४), भारतीय ऑलिम्पिक कुस्तीगीर
- कुलभूषण जाधव (जन्म १९७०), भारतीय नौदला अधिकारी आणि कथित गुप्तचर एजंट सध्या पाकिस्तानात कोठडीत आहेत.
- १६ व्या शतकातील सिंदखेड राजाचे प्रमुख लखुजीराजे जाधव
- लौकिक जाधव (जन्म १९८९), भारतीय संघ फुटबॉलर
- अंबादास जाधव, (जन्म १९९०), महाराष्ट्रातील व्यावसायिक
- मेरी क्लबवाला जाधव (१९०९ – -१९७५), भारतीय परोपकारी
- नामदेव जाधव (जन्म १९२१), व्हिक्टोरिया क्रॉसचा भारतीय प्राप्तकर्ता
- नरेंद्र जाधव (जन्म १९५३), भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ, नोकरशाही, लेखक आणि शिक्षणतज्ज्ञ
- प्रतापराव गणपतराव जाधव (जन्म १९६०) भारतीय संसदेतील लोकसभेचे सदस्य
- प्रियदर्शन जाधव (जन्म १९८०), मराठी अभिनेता, चित्रपट दिग्दर्शक, चित्रपट निर्माता आणि पटकथा लेखक
- रवी जाधव, भारतीय चित्रपट निर्माते आणि चित्रपट दिग्दर्शक
- संजय जाधव, भारतीय चित्रपट निर्माते आणि चित्रपट दिग्दर्शक
- संजय हरिभाऊ जाधव (जन्म १९६७), भारतीय राजकारणी
- सिद्धार्थ जाधव (जन्म १९८१ ), भारतीय अभिनेता आणि विनोदी कलाकार
- स्नेहल जाधव (जन्म १९९०), महाराष्ट्रीयन क्रिकेट खेळाडू
- उमेश. जी. जाधव (जन्म १९५९), खासदार
- यामिनी जाधव, भारतीय राजकारणी
संदर्भ
[संपादन]- ^ Association of Population Geographers of India (1988). "Population Geography: A Journal of the Association of Population Geographers of India, Volume 10, Issues 1-2". The Association Original : the University of California. p. 5. 21 June 2017 रोजी पाहिले.