चर्चा:वैजनाथ
इतरत्र सापडलेला मजकूर[संपादन]
इतरत्र सापडलेला मजकूर योग्य बदल करुन या लेखात घालावा. -- अभय नातू (चर्चा) ०३:२३, ४ एप्रिल २०२३ (IST)
वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंग मंदिर, ज्याला वैजनाथ असेही म्हणतात, हे शिवाचे सर्वात पवित्र निवासस्थान असलेल्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाचे स्थान वादग्रस्त आहे.[१] ज्योतिर्लिंग असल्याचा दावा केलेली पुढील तीन ठिकाणे आहेत:
- श्री वैजनाथ मंदिर, परळी, महाराष्ट्र[२]
- बैद्यनाथ मंदिर, देवघर, झारखंड
- बैजनाथ मंदिर, बैजनाथ, हिमाचल प्रदेश
द्वादश ज्योतिर्लिंग स्तोत्रामध्ये आदि शंकराचार्यांनी पुढील श्लोकांमध्ये वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाची स्तुती केली आहे,[३]
पूर्वोथरे प्रज्वलिका निधानें सदा वसंतम गिरिजा समेथम surasuraradhitha पदपदमम् श्रीवैद्यनाथम थमहम नमामि
सौराष्ट्रे सोमनाधाम, च श्री शैले मल्लिकार्जुनम, उज्जयिन्यम् महा कलाम, ओंकारम, अमलेश्‍वरम्, परल्यम वैद्यनाथम, चा डाकिन्यम् भीमशंकरम्, सेतुबंधे थू रामेसम, नागेसम थू दारुकावणे, वाराणस्यम् थू विश्वेसम, त्रय्यमंथम शिवमं त्‍यौमं त्‍यामलिंगम, त्‍यायमुष्‍ठमं शिवमं त्‍या, त्‍यायमुल्‍हेम, त्‍यायुष्‍ठमं, त्‍यामलाम म्‍हणे प्रथा पडेन नरा, सप्त जन्म कृतम् पापं स्मरणेन विनास्यति।
वरील मुख्य श्लोकाचे स्थान "परलं वैद्यनाथम्" हे वरील श्लोकांप्रमाणे स्पष्ट आहे की "परलम" हे श्री वैद्यनाथमचे स्थान आहे. पर्लम वैद्यनाथम" मुख्य श्लोक श्री वैजनाथ मंदिराजवळील परळी, महाराष्ट्र जो आज बीड येथे आहे. तसेच चिताभूमीवरून असे सूचित होते की, जुन्या काळात हे अंत्यसंस्काराचे ठिकाण होते, जेथे मृतदेह जाळले जात होते आणि मृत्यूनंतरचे विधी केले जात होते. हे ठिकाण कापालिका / भैरव यांसारख्या तांत्रिक पंथांचे केंद्र असू शकले असते जेथे शिवाची पूजा स्मशान वासिन (म्हणजे, स्मशानभूमीत राहणे), सवा भस्म भूषिता (म्हणजे, जळलेल्या मृतदेहांच्या राखेने शरीरावर घासणे) म्हणून केली जाते.[५]
जानेवारी २०१८ मध्ये सर्व बारा ज्योतिर्लिंगातील पुजाऱ्यांची तीन दिवसीय सभा मध्य प्रदेश सरकार आणि उज्जैन-स्थित महाकालेश्वर शिव मंदिराच्या व्यवस्थापन समितीने संयुक्तपणे आयोजित केली होती, महाराष्ट्रातील परळी येथील वैजनाथ मंदिराला ज्योतिर्लिंग म्हणून सूचीबद्ध केले होते.
संदर्भ[संपादन]
- ^ "Deoghar priests slam removal of temple from Jyotirling". The Times of India. Jan 16, 2018. Apr 5, 2022 रोजी पाहिले.
- ^ "Vaijnathdham Temple". www.maharashtratourism.gov.in. 29 January 2020 रोजी पाहिले.
- ^ "Dwadash Jyotirlinga Stotram". Archived from the original on 5 March 2012. 5 March 2012 रोजी पाहिले.
- ^ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-08-06. 2019-05-15 रोजी पाहिले.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ^ Om Prakash Ralhan (1998). Encyclopaedia Of Political Parties, Volumes 33–50. ISBN 9788174888655.