"चंदू डेगवेकर" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
No edit summary |
No edit summary |
||
| ओळ १: | ओळ १: | ||
चंदू डेग्वेकर (पूर्ण नाव - चंद्रकांत हरी डेगवेकर, जन्म : १६ जानेवारी, इ.स. १९३४) हे एक मराठी नाट्य‍अभिनेते आहेत. ते उत्तम गायक आहेत. संगीत नाटकांमध्ये विनोदी भूमिका करणे ही त्यांची खासियत आहे. |
चंदू डेग्वेकर (पूर्ण नाव - चंद्रकांत हरी डेगवेकर, जन्म : [[श्रीवर्धन]], १६ जानेवारी, इ.स. १९३४) हे एक मराठी नाट्य‍अभिनेते आहेत. ते उत्तम गायक आहेत. संगीत नाटकांमध्ये विनोदी भूमिका करणे ही त्यांची खासियत आहे. |
||
डेग्वेकर यांचे मूळ घराणे [[रायगड जिल्हा|रायगड जिल्ह्यातील]] [[श्रीवर्धन]] येथील. डेग्वेकर यांचा जन्मही तेथेच झाला.. इंग्रजी तिसरीपर्यंतचे त्यांचे शिक्षण श्रीवर्धन येथेच झाले. पुढील शिक्षणासाठी ते मुंबईत आले. [[गिरगाव]] येथील विल्सन हायस्कूल येथे त्यांचे पुढील शिक्षण झाले. घरची आर्थिक परिस्थिती बेताची असल्याने ‘मॅट्रिक’ झाल्यानंतर सुरुवातीला त्यांनी छोटी-मोठी कामे केली. पुढे ‘सीटीओ’ (पोस्ट अ‍ॅण्ड टेलिग्राफ)मध्ये त्यांना ‘फोनोग्राम ऑपरेटर’ म्हणून नोकरी लागली. ही नोकरी करत असतानाच के.सी. महाविद्यालयातून त्यांनी ‘इंटर’पर्यंतचे शिक्षण पूर्ण केले. हरी डेग्वेकर हे त्यांचे वडील. त्यांना भजनाचे वेड होते. त्यामुळे घरात लहानपणापासूनच गाणी, भजने त्यांच्या कानावर पडत गेली आणि तोच संस्कार त्यांच्यावर झाला. लहानपणी वडिलांनी त्यांना छोटय़ा-मोठय़ा कार्यक्रमांतून अभंग म्हणण्यासाठी पाठविले. त्यामुळे स्टेजवर उभे राहण्याची, वावरण्याची त्यांची भीती लहानपणीच गेली. गणेशोत्सवात वेगवेगळ्या नाटकांतून त्यांनी कामेही केली. गिरगावातील गायवाडी येथील बंडोपंत रानडे यांच्याकडे ते काही काळ गाणेही शिकले. त्या वेळी काही संगीत नाटकांतूनही त्यांनी छोटय़ा-मोठय़ा भूमिका केल्या होत्या. |
|||
चंदू डेग्वेकर हे पोस्टामध्ये नोकरी करत. नोकरी करतानाच त्यांनी आपली नाट्य कारकीर्द बहरवली. |
|||
==सुरुवात== |
==सुरुवात== |
||
चंडू डेग्वेकर गायक असले तरी त्यांना अभिनॆता म्हणून नाव कमवायचे होते. त्यासाठी त्यांनी राज्य नाट्य स्पर्धेत मराठा मंदिर कला केंद्र या संस्थेने सादर केलेल्या आणि [[बाळ कोल्हटकर]] यांनी गाजविलेल्या ‘मुंबईची माणसे’ या नाटकातील ‘वसंत’ ही वेगळी भूमिका साकारली. या भूमिकेसाठी त्यांना राज्य नाट्य स्पर्धेचे पारितोषिक व चिंतामणराव कोल्हटकर पारितोषिकही मिळाले. त्यांची ही भूमिका ‘नाटय़संपदा’ या संस्थेच्या तीन मालकांपैकी एक असलेल्या [[मोहन वाघ]] यांनी पाहिली आणि त्याणी डेग्वेकरांचे नाव नाटककार [[विद्याधर गोखले]] यांना सुचविले आणि मला गोखले यांच्या ‘मदनाची मंजिरी’ या नाटकातील ‘चक्रदेव’ ही भूमिका मिळाली आणि येथूनच त्यांच्या व्यावसायिक रंगभूमीवरील कारकीर्दीला खऱ्या अर्थाने सुरुवात झाली. १९६७ मध्ये ‘ललितकलादर्श’चे [[भालचंद्र पेंढारकर]] यांनी त्यांच्या नाट्यसंस्थेत डेग्वेकरांना बोलाविले आणि ते ‘ललितकलादर्श’शी कायमचे जोडले गेले |
|||
| ⚫ | |||
. |
|||
| ⚫ | 'पंडितराज जगन्नाथ' या १९६८ साली आलेल्या नाटकाद्वारे ते नट म्हणून ठळकपणे पुढे आले. या त्यांच्या पहिल्याच नाटकात त्यांनी कलंदरखाॅंच्या इरसाल भूमिकेत गायलेले 'इश्क के गहरे खतरे में बडे भी खा गये ठोकर' हे कव्वालीवजा पद प्रचंड दाद घेऊन जाई.पंडितराज जगन्‍नाथमध्ये कलंदरखाँची भूमिका आधी [[शंकर घाणेकर]] करत असत. त्यांनी कंपनी सोडल्यानंतर 'ललितकलादर्श'च्या [[भालचंद्र पेंढारकर]]ांच्या हाताला चंदू डेग्वेकर नावाचा हिरा लागल्याने. डेग्वेकरांनी अगदी आयत्यावेळी पंडितराज जगन्नाथ या नाटकातली भूमिका ताब्यात घेतली आणि तिचे सोने केले. |
||
==त्यानंतर== |
|||
पंडितराज जगन्‍नाथमध्ये कलंदर खाँची भूमिका आधी [[शंकर घाणेकर]] करत असत. त्यांनी कंपनी सोडल्यानंतर 'ललितकलादर्श'च्या [[भालचंद्र पेंढारकर]]ांच्या हाताला चंदू डेग्वेकर नावाचा हिरा लागला. डेग्वेकरांनी अगदी आयत्यावेळी पंडितराज जगन्नाथ या नाटकातली भूमिका ताब्यात घेतली आणि तिचे सोने केले. |
|||
| ⚫ | पुढे 'बावनखणी' या नाटकापर्यंत चंदू डेग्वेकर हे 'ललितकलादर्श'चे महत्त्वाचे नट होते. त्यांचा आवाज खणखणीत आणि पल्लेदार असून त्यांना त्यांना टायमिंगचे अत्युत्तम भान आणि संगीताची सुरेख जाण होती. त्यामुळे ते गद्य आणि पद्य दोन्ही प्रकारच्या भूमिकांत सारख्याच सफाईने फिरायचे. सुरेश खरे यांच्या 'रक्त नको मज प्रेम हवे' या गद्य नाटकात ते नायक होते. 'दुरितांचे तिमिर जावो'मधील [[मा. दत्ताराम]] आजारी पडल्यानंतर ते करीत असलेली भूमिका चंदू डेग्वेकरांनी पूर्ण जबाबदारीने निभावली. 'मदनाची मंजिरी'मधील चक्रदेव या पागल आशिकाची त्यांची भूमिका अतोनात गाजली. 'मंदारमाला' या विद्याधर गोखले यांच्या गाजलेल्या नाटकातील [[राम मराठे]] आणि [[प्रसाद सावकार]]ांच्या जुगलबंदीत (बसंत की बहार) ते सावकारांचे चेले म्हणून शेजारी बसायचे आणि एक चीज तयारीच्या गायकाप्रमाणे अशी पेश करायचे की प्रेक्षक थक्क व्हायचे. 'जय जय गौरी शंकर' नाटकात ते 'नारायणा रमारमणा' आणि 'भरे मनात सुंदरा' ही पदे बहारीने पेश करायचे. त्यांनी '[[सौभद्र]]'पासून 'स्वरसम्राज्ञी' पर्यंत जवळपास सगळीच संगीत नाटके केली, काही दिग्दर्शितही केली. ही सर्व नाटके त्यांना तोंडपाठ होती. |
||
==त्यानंतरर== |
|||
| ⚫ | पुढे 'बावनखणी' या नाटकापर्यंत चंदू डेग्वेकर हे 'ललितकलादर्श'चे महत्त्वाचे नट होते. त्यांचा आवाज खणखणीत आणि पल्लेदार असून त्यांना त्यांना टायमिंगचे अत्युत्तम भान आणि संगीताची सुरेख जाण होती. त्यामुळे ते गद्य आणि पद्य दोन्ही प्रकारच्या भूमिकांत सारख्याच सफाईने फिरायचे. सुरेश खरे यांच्या 'रक्त नको मज प्रेम हवे' या गद्य नाटकात ते नायक होते. 'दुरितांचे तिमिर जावो'मधील [[मा. दत्ताराम]] आजारी पडल्यानंतर ते करीत असलेली भूमिका चंदू डेग्वेकरांनी पूर्ण जबाबदारीने निभावली. 'मदनाची मंजिरी'मधील चक्रदेव या पागल आशिकाची त्यांची भूमिका अतोनात गाजली. 'मंदारमाला' या विद्याधर गोखले यांच्या गाजलेल्या नाटकातील राम मराठे आणि प्रसाद |
||
चंदू डेग्वेकर हे [[मा. दत्ताराम]]ांना आदर्श आणि [[भालचंद्र पेंढारकर|अण्णा पेंढारकरांना]] आपले गुरू मानत. |
चंदू डेग्वेकर हे [[मा. दत्ताराम]]ांना आदर्श आणि [[भालचंद्र पेंढारकर|अण्णा पेंढारकरांना]] आपले गुरू मानत. |
||
०७:२३, १३ नोव्हेंबर २०१६ ची आवृत्ती
चंदू डेग्वेकर (पूर्ण नाव - चंद्रकांत हरी डेगवेकर, जन्म : श्रीवर्धन, १६ जानेवारी, इ.स. १९३४) हे एक मराठी नाट्य‍अभिनेते आहेत. ते उत्तम गायक आहेत. संगीत नाटकांमध्ये विनोदी भूमिका करणे ही त्यांची खासियत आहे.
डेग्वेकर यांचे मूळ घराणे रायगड जिल्ह्यातील श्रीवर्धन येथील. डेग्वेकर यांचा जन्मही तेथेच झाला.. इंग्रजी तिसरीपर्यंतचे त्यांचे शिक्षण श्रीवर्धन येथेच झाले. पुढील शिक्षणासाठी ते मुंबईत आले. गिरगाव येथील विल्सन हायस्कूल येथे त्यांचे पुढील शिक्षण झाले. घरची आर्थिक परिस्थिती बेताची असल्याने ‘मॅट्रिक’ झाल्यानंतर सुरुवातीला त्यांनी छोटी-मोठी कामे केली. पुढे ‘सीटीओ’ (पोस्ट अ‍ॅण्ड टेलिग्राफ)मध्ये त्यांना ‘फोनोग्राम ऑपरेटर’ म्हणून नोकरी लागली. ही नोकरी करत असतानाच के.सी. महाविद्यालयातून त्यांनी ‘इंटर’पर्यंतचे शिक्षण पूर्ण केले. हरी डेग्वेकर हे त्यांचे वडील. त्यांना भजनाचे वेड होते. त्यामुळे घरात लहानपणापासूनच गाणी, भजने त्यांच्या कानावर पडत गेली आणि तोच संस्कार त्यांच्यावर झाला. लहानपणी वडिलांनी त्यांना छोटय़ा-मोठय़ा कार्यक्रमांतून अभंग म्हणण्यासाठी पाठविले. त्यामुळे स्टेजवर उभे राहण्याची, वावरण्याची त्यांची भीती लहानपणीच गेली. गणेशोत्सवात वेगवेगळ्या नाटकांतून त्यांनी कामेही केली. गिरगावातील गायवाडी येथील बंडोपंत रानडे यांच्याकडे ते काही काळ गाणेही शिकले. त्या वेळी काही संगीत नाटकांतूनही त्यांनी छोटय़ा-मोठय़ा भूमिका केल्या होत्या.
सुरुवात
चंडू डेग्वेकर गायक असले तरी त्यांना अभिनॆता म्हणून नाव कमवायचे होते. त्यासाठी त्यांनी राज्य नाट्य स्पर्धेत मराठा मंदिर कला केंद्र या संस्थेने सादर केलेल्या आणि बाळ कोल्हटकर यांनी गाजविलेल्या ‘मुंबईची माणसे’ या नाटकातील ‘वसंत’ ही वेगळी भूमिका साकारली. या भूमिकेसाठी त्यांना राज्य नाट्य स्पर्धेचे पारितोषिक व चिंतामणराव कोल्हटकर पारितोषिकही मिळाले. त्यांची ही भूमिका ‘नाटय़संपदा’ या संस्थेच्या तीन मालकांपैकी एक असलेल्या मोहन वाघ यांनी पाहिली आणि त्याणी डेग्वेकरांचे नाव नाटककार विद्याधर गोखले यांना सुचविले आणि मला गोखले यांच्या ‘मदनाची मंजिरी’ या नाटकातील ‘चक्रदेव’ ही भूमिका मिळाली आणि येथूनच त्यांच्या व्यावसायिक रंगभूमीवरील कारकीर्दीला खऱ्या अर्थाने सुरुवात झाली. १९६७ मध्ये ‘ललितकलादर्श’चे भालचंद्र पेंढारकर यांनी त्यांच्या नाट्यसंस्थेत डेग्वेकरांना बोलाविले आणि ते ‘ललितकलादर्श’शी कायमचे जोडले गेले . 'पंडितराज जगन्नाथ' या १९६८ साली आलेल्या नाटकाद्वारे ते नट म्हणून ठळकपणे पुढे आले. या त्यांच्या पहिल्याच नाटकात त्यांनी कलंदरखाॅंच्या इरसाल भूमिकेत गायलेले 'इश्क के गहरे खतरे में बडे भी खा गये ठोकर' हे कव्वालीवजा पद प्रचंड दाद घेऊन जाई.पंडितराज जगन्‍नाथमध्ये कलंदरखाँची भूमिका आधी शंकर घाणेकर करत असत. त्यांनी कंपनी सोडल्यानंतर 'ललितकलादर्श'च्या भालचंद्र पेंढारकरांच्या हाताला चंदू डेग्वेकर नावाचा हिरा लागल्याने. डेग्वेकरांनी अगदी आयत्यावेळी पंडितराज जगन्नाथ या नाटकातली भूमिका ताब्यात घेतली आणि तिचे सोने केले.
त्यानंतर
पुढे 'बावनखणी' या नाटकापर्यंत चंदू डेग्वेकर हे 'ललितकलादर्श'चे महत्त्वाचे नट होते. त्यांचा आवाज खणखणीत आणि पल्लेदार असून त्यांना त्यांना टायमिंगचे अत्युत्तम भान आणि संगीताची सुरेख जाण होती. त्यामुळे ते गद्य आणि पद्य दोन्ही प्रकारच्या भूमिकांत सारख्याच सफाईने फिरायचे. सुरेश खरे यांच्या 'रक्त नको मज प्रेम हवे' या गद्य नाटकात ते नायक होते. 'दुरितांचे तिमिर जावो'मधील मा. दत्ताराम आजारी पडल्यानंतर ते करीत असलेली भूमिका चंदू डेग्वेकरांनी पूर्ण जबाबदारीने निभावली. 'मदनाची मंजिरी'मधील चक्रदेव या पागल आशिकाची त्यांची भूमिका अतोनात गाजली. 'मंदारमाला' या विद्याधर गोखले यांच्या गाजलेल्या नाटकातील राम मराठे आणि प्रसाद सावकारांच्या जुगलबंदीत (बसंत की बहार) ते सावकारांचे चेले म्हणून शेजारी बसायचे आणि एक चीज तयारीच्या गायकाप्रमाणे अशी पेश करायचे की प्रेक्षक थक्क व्हायचे. 'जय जय गौरी शंकर' नाटकात ते 'नारायणा रमारमणा' आणि 'भरे मनात सुंदरा' ही पदे बहारीने पेश करायचे. त्यांनी 'सौभद्र'पासून 'स्वरसम्राज्ञी' पर्यंत जवळपास सगळीच संगीत नाटके केली, काही दिग्दर्शितही केली. ही सर्व नाटके त्यांना तोंडपाठ होती.
चंदू डेग्वेकर हे मा. दत्तारामांना आदर्श आणि अण्णा पेंढारकरांना आपले गुरू मानत.
चंदू डेग्वेकर यांची नाटके आणि (त्यातील भूमिका)
- उद्याचा संसार (शेखर)
- एखाद्याचे नशीब
- करीन ती पूर्व (बाजीप्रभू-खाशाबा)
- खडाष्टक (कवीश्वर)
- संगीत जय जय गौरी शंकर (शृंगी)
- दुरितांचे तिमिर जावो (बापू)
- संगीत देव्दीनाघरी धावला (नारद)
- संगीत पंडितराज जगन्नाथ (कलंदर खाँ)
- प्रेमा तुझा रंग कसा (प्रो.बल्लाळ)
- संगीत बावनखणी (मोरशास्त्री)
- बेबंदशाही (कबजी)
- संगीत भावबंधन (प्रभाकर व कामणा)
- मत्स्यगंधा (भीष्म)
- संगीत मदनाची मंजिरी (चक्रदेव)
- संगीत मंदारमाला (सावकारांचे चेले भैरव)
- संगीत मानापमान (लक्ष्मीधर)
- मुंबईची माणसं
- संगीत मृच्छकटिक (शकार आणि मैत्रेय)
- रक्त नको मज प्रेम हवे (नायक-)
- वरात
- वल्लभपूरची दंतकथा
- संगीत शारदा (कांचनभट)
- संगीत सुवर्णतुला (नारद)
- संगीत सौभद्र (बलराम, वक्रतुंड)
- संगीत स्वरसम्राज्ञी
पुरस्कार
- अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेचा जीवनगौरव पुरस्कार (१४-६-२०१६)
- अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेचा चिंतामणराव कोल्हटकर पुरस्कार (२०१३)