भरतनाट्यम

भरतनाट्यम ही एक अभिजात दक्षिण भारतीय नृत्यशैली आहे.

चित्र:400px-Bharathanatyam.jpg

कृष्णाच्या भूमिकेतील भरतनाट्यम कलाकार

या शैलीचा उगम दक्षिण भारतातील मंदिरांमध्ये झाला. ही एकल नृत्यशैली असून भरतमुनींच्या नाट्यशास्त्रावर आधारित आहे. भरतनाट्यमचे सादरीकरण कर्नाटकी संगीताच्या साथीने होते. अलरिपु, वर्णम, पदम, तिल्लाणा ही भरतनाट्यमची विविध अंगे आहेत.

नाव

भाव - राग - ताल हे भरतनाट्यमचे तीन मुख्य अंग असतात. या अंगांच्या आद्याक्षरावरून भरत-नाट्य असे नाव पडले असा एक प्रवाद आहे. दुसऱ्या मतानुसार भरतमुनी जनक असल्याने भरताचे नाट्य म्हणून यास भरतनाट्यम म्हटले जाते या नृत्यास दासीअट्ट्म व सदिर (Sadir) या नावानेही ओळखले जाई.

शिक्षण

भरतनाट्यम विद्यार्थी सुरुवातीस घुंगरूंशिवाय नाचणे शिकतात. ज्यावेळी गुरूस वाटते की विद्यार्थ्याची पुरेशी तयारी झालेली आहे तेव्हा गुरू विद्यार्थ्याकडून सलंगाई पूजा करवून घेतात व त्यावेळी घुंगरू प्रदान केले जातात. अधिक खडतर शिक्षणानंतर विद्यार्थ्याने एकट्याने किंवा एकटीने संपूर्ण कार्यक्रम करणे अपेक्षित असते. याला आरंगेत्रम असे नाव आहे. आरंगेत्रम नंतर गुरू आपल्या शिष्यास इतर कार्यक्रमांतून नृत्य करण्यास परवानगी देतात.

श्रेष्ठ कलाकार

भरतनाट्यम पूर्वी मंदिरातील देवदासींद्वारे केला जाई. या नृत्याचे सध्याचे स्वरूप तंजावर येथे विकसित झाले आहे. टी बाल सरस्वती, मोना पिल्ले, रूक्मिणी देवी आदी भरतनाट्यमच्या श्रेष्ठ कलाकारांपैकी काही नावे आहेत.

भरतनाट्यमच्या विविध मुद्रा

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•