तारिक फतेह

तारिक फतेह
जन्म	२० नोव्हेंबर १९४९ कराची, सिंध प्रांत, पाकिस्तान
मृत्यू	२४ एप्रिल, २०२३ (वय ७३)
राष्ट्रीयत्व	कॅनेडियन
कार्यक्षेत्र	राजकीय कार्यकर्ते, लेखक, प्रसारक, सुधारक
विषय	धर्म, राजकारण
पत्नी	नर्गिस फताह
अपत्ये	नताशा फताह नाझिया फताह

तारिक फतेह (पंजाबी/उर्दू: طارق فتح;२० नोव्हेंबर, १९४९ - २४ एप्रिल, २०२३) हे पाकिस्तानी वंशाचे कॅनेडियन उदारमतवादी पत्रकार, इस्लामिक सुधारक, लेखक आणि समालोचक जे पाकिस्तान आणि इस्लामवादावर टीका करण्यासाठी ओळखले जातात.

इस्लामिक देशांमध्ये फतेह ही एक वादग्रस्त सार्वजनिक व्यक्ती आहे. त्यांनी एलजीबीटी अधिकार, धर्म आणि राज्य वेगळे करणे, शरिया कायद्याला विरोध आणि इस्लामच्या उदारमतवादी, पुरोगामी स्वरूपाचीवर ते बोलतात. त्यांच्या काही वाटचालीवर आणि विधानांवर मुस्लिम समुदायाच्या अनेक सदस्यांकडून टीका झाली आहे, ज्यात उदारमतवादी आणि पुराणमतवादी गट तसेच दक्षिणपंथी विचारसरणीच्या मुस्लिम गटांचा समावेश आहे. तो स्वतःला “पाकिस्तानात जन्मलेला भारतीय” आणि “इस्लाममध्ये जन्मलेला पंजाबी” असे म्हणतो आणि पाकिस्तानी धार्मिक आणि राजकीय आस्थापनांचे ते जोरदार टीकाकार आहेत. यासाठी फतहने भारताच्या फाळणीवर टीका केली आहे.

वैयक्तिक जीवन

फतेह यांचा जन्म सिंध प्रांतातील कराची येथे एका पंजाबी मुस्लिम कुटुंबात झाला होता जे १९४७ मध्ये भारताच्या फाळणीनंतर मुंबईहून कराचीला स्थलांतरित झाले होते. फतेह यांनी कराची विद्यापीठातून बायोकेमिस्ट्रीमध्ये पदवी प्राप्त केली त्यानंतर त्यांनी पत्रकारिकेत काम केले. १९६०आणि १९७० च्या दशकात ते वामपंथी विचारसरणीचे विद्यार्थी नेते होते आणि लष्करी राजवटींनी त्यांना तुरुंगात टाकले होते. १९७७ मध्ये, त्यांच्यावर देशद्रोहाचा आरोप ठेवण्यात आला आणि झिया-उल हकच्या राजवटीने त्यांना पत्रकारितेपासून बंदी घातली. १९८७ मध्ये ते कॅनडात स्थलांतर करण्यापूर्वी पाकिस्तान सोडून सौदी अरेबियात स्थायिक झाले होते .

विचार

त्यांच्या ब्लॉगमध्ये, फतेह स्वतःबद्दल लिहितात:

"मी एक मुस्लिम म्हणून लिहितो ज्यांचे पूर्वज हिंदू होते. माझा धर्म, इस्लाम, ज्यू धर्मात रुजलेला आहे, तर माझी पंजाबी संस्कृती शीखांशी जोडलेली आहे. तरीही मला इस्लामवाद्यांनी सांगितले आहे की हा बहुआयामी वारसा न टाकता, जर पूर्णपणे नाकारला नाही तर. त्यामुळे मला खरा मुस्लिम मानता येणार नाही."

स्वतःबद्दल, फताह ठामपणे सांगतो:

"मी पाकिस्तानात जन्मलेला एक भारतीय आहे, इस्लाममध्ये जन्मलेला पंजाबी आहे; कॅनडामधील एक स्थलांतरित आहे ज्यामध्ये मुस्लिम चेतना आहे, मार्क्सवादी तरुण आहे. मी सलमान रश्दीच्या अनेक मिडनाईट्स चिल्ड्रनपैकी एक आहे: आम्हाला एका महान सभ्यतेच्या पाळण्यातून हिसकावण्यात आले आहे, आणि कायमचे निर्वासित केले, मृगजळ बनलेल्या मरुभूमीच्या शोधात पाठवले."

तारिक फतेह इस्लामिक अतिरेकाविरुद्ध बोलण्यासाठी आणि मध्यम इस्लामचा प्रचार करण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. तारिक फतेह दक्षिण आशियातील फुटीरतावादी संस्कृती आणि विशेषतः कट्टर भारतीय आणि पाकिस्तानी मुस्लिमांच्या विरोधात बोलतात. आणि ते समलिंगी लोकांच्या समान हक्क आणि हिताच्या बाजूने देखील आहेत. बलुचिस्तानमधील मानवी हक्कांचे उल्लंघन आणि बलुचिस्तानमध्ये पाकिस्तानकडून होणाऱ्या अत्याचारांवरही ते बोलतात आणि लिहितात, आणि 'आझाद बलुचिस्तान'चे समर्थक म्हणूनही ते ओळखले जातात. त्यांनी कॅनेडियन मुस्लिम काँग्रेसची स्थापना केली. पाकिस्तानी विधीमंडळ आणि इस्लामिक कट्टरतावाद आणि इस्लामिक इतिहास आणि काही परंपरांबद्दल बोलल्यामुळे त्यांची मते अनेकदा वादाचा आणि वादाचा विषय बनतात.