चर्चा:चंद्रशेखर वेंकट रामन

Raman was honoured with a large number of honorary doctorates and memberships of scientific societies. He was elected a Fellow of the Royal Society early in his career (1924) and knighted in 1929. In 1930 he won the Nobel Prize in Physics. In 1941 he was awarded the Franklin Medal. In 1954 he was awarded the Bharat Ratna. He was also awarded the Lenin Peace Prize in 1957. India celebrates National Science Day on 28 February of every year to commemorate the discovery of the Raman effect in 1928.

इतरत्र सापडलेला मजकूर

१९३०साली त्यांना प्रकाशाच्या विस्कळीत करण्याच्या उत्कृष्ट कामासाठी भौतिकशास्त्रासाठी नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.त्यांनी शोधून काढले की जेव्हा प्रकाश पारदर्शक पदार्थाचा ट्रान्सव्हर्स करते तेव्हा काही चुकीचे प्रकाश तरंगदैर्ध्य बदलते. या घटनेला नंतर रमन स्कॅटरिंग म्हणून ओळखले जाते, परिणामी रामान प्रभाव. त्याचे आविष्कार त्याच्या नावावरून रामान प्रभाव म्हणून ओळखले जाते. १९५४ मध्ये भारताने त्यांना सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार, भारत रत्न देऊन सन्मानित केले आणि वर्ष ५७ मध्ये लेनिन शांती पुरस्कार देण्यात आला.

परिचय

चंद्रशेखर वेंकटरामन यांचा जन्म 7 नोव्हेंबर 1888 रोजी तामिळनाडुच्या तिरुचिरापल्ली या ठिकाणी झाला होता. सी.व्ही. रमन यांचा जन्म तेलगू बोलणार्या हिंदू कुटुंबात झाला.वडील चंद्रशेखर अय्यर एस. पी. जी. ते महाविद्यालयात भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक होते. नारसिम्हा राव कॉलेज, विशाखापत्तनम (नंतर विशाखापत्तनम) भारतीय राज्य आंध्र प्रदेशात, आणि नंतर मद्रास (सध्या चेन्नई) मधील प्रेसीडेंसी कॉलेजमध्ये सामील झाले.आई पार्वती अम्मल एक सुसंस्कृत कुटुंबातील महिला होती.१८९२ मध्ये आपल्या वडिलांचे चंद्रशेखर अय्यर, विशाखापत्तनमचे श्रीमती ए. ए. व्ही. एन. भौतिकशास्त्र आणि गणित विषयाचे प्राध्यापक म्हणून ते महाविद्यालयात गेले.

विशाखापट्टणम येथे प्रारंभिक शिक्षण झाले. तेथे नैसर्गिक सौंदर्य आणि विद्वानांच्या संगतीने विशेषतः प्रभावित केले. लहानपणापासून रमन विशाखापट्टणम शहरात गेले आणि सेंट अॅलोयसियस एंग्लो-इंडियन हायस्कूल येथे शिकले. रमण यांनी ११ व्या वर्षी मॅट्रीक परीक्षा उत्तीर्ण केली आणि १३ व्या वर्षी शिष्यवृत्तीसह त्याने एफए परीक्षा (आजच्या इंटरमीडिएट परीक्षा, पीयूसीपीडीसी आणि +२च्या बरोबरीची) पास केली. १९०२ मध्ये रमन यांनी मद्रासमधील प्रेसिडेंसी कॉलेजमध्ये प्रवेश केला, तिथे त्यांचे वडील गणित आणि भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक होते. १९०४ मध्ये त्यांनी मद्रास विद्यापीठातून कला शाखेची पदवीधर परीक्षा उत्तीर्ण केली. ते प्रथम उभे राहिले आणि भौतिकशास्त्रातील सुवर्णपदक जिंकले. १९०७ मध्ये त्यांनी मद्रास विद्यापीठातून उच्च पदवी प्राप्त करून त्यांचा मास्टर ऑफ सायन्सेस पदवी प्राप्त केली.

शिक्षण

रमन यांचे बारा वर्षांच्या अल्प कालावधीत मॅट्रिक परीक्षा पास केली होती. नंतर श्रीमती ऍनी बेसेंट यांच्या भाषण ऐकून प्रेरित झाले . त्याचे लेख वाचले गेले. त्यांनी रामायण, महाभारत यासारख्या धार्मिक ग्रंथांचा अभ्यास केला. यामुळे रमन यांच्या हृदयावर भारतीय अभिमानाची अचूक छाप पाडली. आपल्या वडिलांना उच्च शिक्षणासाठी परदेशात पाठविण्याच्या बाजूने होते; परंतु, आपल्या डॉक्टरकडे पाहताना परदेशात पाठविण्याची शिफारस ब्रिटिश डॉक्टरांनी केली नाही. परिणामी त्यांला केवळ घरीच अभ्यास करावा लागला. १९०३ मध्ये चेन्नईच्या प्रेसीडेंसी कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला. येथे प्राध्यापक आपल्या क्षमतेमुळे इतके प्रभावित झाले की आपल्याला अनेक वर्गांमध्ये दिसण्यापासून मुक्त केले गेले. कला केवळ विद्यापीठाच्या परीक्षेत प्रथम श्रेणी आली. भौतिकशास्त्रात त्यांना सुवर्णपदक देण्यात आले. त्यांला इंग्रजी निबंधाने देखील पुरस्कृत केले गेले. १९०७ मध्ये, त्यांना मद्रास विद्यापीठातून गणित विषयात प्रथम श्रेणी एमए पदवी मिळवली. यामध्ये रमन इतके सारे मुद्दे प्राप्त झाले होते की पूर्वी कधीही यापूर्वी कोणी केले नाही.

तरुण शास्त्रज्ञ

रमन यांनी एका शिक्षणाच्या स्वरूपात अनेक महत्वाचे कार्य केले आहेत. १९०६ मध्ये, आपल्या प्रकाश विपर्यासवरील पहिल्या संशोधन पत्राने फिलॉसॉफिकल जर्नल ऑफ लंडनमध्ये प्रकाशित केले. तिचे शीर्षक होते - 'आयताकार डिफ्रॅक्शन स्ट्राप्स आयताकार राहील'. जेव्हा प्रकाशाची किरण एखाद्या छिद्र किंवा ओपेक ऑब्जेक्टच्या बाजूने पडते आणि पडद्यावर पडतात, तेव्हा किरणांच्या काठावर, गडद किंवा रंगीत प्रकाशाचे पट्टे दृश्यमान असतात. या घटनेला 'डिफ्रॅक्शन' म्हणतात. डिफ्रक्शन हा हालचालीचा सामान्य लक्षण आहे. हे असे दर्शवते की प्रकाश तरंगांमध्ये बांधलेला आहे.

औपचारिकता आणि संशोधन

त्या काळात आपल्याकडे एक प्रतिभाशाली व्यक्तीसाठी देखील वैज्ञानिक बनण्याची क्षमता नव्हती. तर ते भारत सरकारच्या वित्त विभागामध्ये बसलात. तुम्ही प्रथम स्पर्धेच्या परीक्षेत आला आणि जून १९०७ मध्ये सहाय्यक अकाउंटंट जनरल बनून कलकत्ताला गेला. त्या वेळी असे वाटले की आपल्या आयुष्यात स्थिरता आली आहे. आपल्याला चांगले वेतन मिळेल आणि अकाउंटंट जनरल बनतील. वृद्ध व्यक्तीत जास्त पेंशन मिळवा. परंतु एक दिवस आपण ऑफिसमधून परत आला होता ज्यात 'सायन्स बोर्ड' इंडियन असोसिएशन फॉर कल्व्हिवेशन ऑफ सायन्स 'वर लिहिले गेले होते. जर आपण विजेची शक्ती स्पर्श केली असेल तर. मग आपण ट्राम बंद केला आणि कौन्सिल ऑफिसवर पोहोचला. तिथे पोहोचल्यानंतर त्यांनी स्वत: ला ओळखले आणि परिषदेच्या प्रयोगशाळेत प्रयोग करण्यासाठी कमिशन मिळवला. त्यानंतर तुम्हाला रंगून आणि मग नागपूरला हस्तांतरित करण्यात आले. आता प्रयोगशाळेत घर बनले आणि जेव्हा आपणास वेळ मिळाला तेव्हा आपण त्यात प्रयोग केला. १९११मध्ये आपणास कलकत्ता येथे हस्तांतरित करण्यात आले, तर येथे पुन्हा परिषदेच्या प्रयोगशाळेत प्रयोग करण्याची संधी मिळाली.