कोलकाता राष्ट्रीय ग्रंथालय रोमनीकरण योजना
कोलकाता राष्ट्रीय ग्रंथालय रोमनीकरण योजना [१] ही भारतीय भाषेतील शब्दकोष आणि व्याकरणांमध्ये मोठ्या प्रमाणात वापरली जाणारी लिप्यंतरण योजना आहे. ही लिप्यंतरण योजना (अमेरिकन) लायब्ररी ऑफ काँग्रेस म्हणून देखील ओळखली जाते आणि आयएसओ 15919च्या संभाव्य रूप्यांपैकी एक सारखीच आहे. ही योजना आयएएसटी योजनेचा विस्तार आहे जी संस्कृतच्या लिप्यंतरणासाठी वापरली जाते.
योजना सारणी
[संपादन]खाली दिलेल्या तक्त्यामध्ये बहुतेक देवनागरी वापरल्या जातात परंतु त्यात देवनागरी वर्णांचे लिप्यंतरण स्पष्ट करण्यासाठी कन्नड ( लाल ), तामिळ ( हिरवे ), मलयाळम ( निळे ) आणि बंगाली ( जांभळे ) यांची अक्षरे देखील आहेत.
| अ | आ | इ | ई | उ | उ | ऋ | ಎ | ए | ऐ | ಒ | ओ | औ | अं | अः |
| a | ā | i | ī | u | ū | ṛ | e | ē | ai | ओ | ō | au | aṃ | aḥ |
| क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ञ |
| ka | kha | ga | gha | ṅa | ca | cha | ja | jha | ña |
| ट | ठ | ड | ढ | ण | त | थ | द | ध | न |
| ṭa | ṭha | ḍa | ḍha | ṇa | ta | tha | da | dha | na |
| प | फ | ब | भ | मी | য | ழ | ळ | റ | ன |
| pa | pha | ba | bha | ma | ẏa | ḻa | ḷa | ṟa | ṉa |
| वा | र | ಱ | ल | व | श | ष | स | ह | ೞ |
| ya | ra | ṟa | la | va | śa | ṣa | sa | ha | ḻa |
स्क्रीन वरून निवडीद्वारे संगणक निविष्टि
[संपादन]
बऱ्याच सिस्टीम्स युनिकोडअक्षरांना दृष्यदृष्ट्या निवडण्याचा मार्ग प्रदान करतात. आयएसओ / आयईसी 14755 याचा संदर्भ स्क्रीन-निवड प्रविष्टी पद्धत म्हणून करतात .
मायक्रोसॉफ्ट विंडोज मध्ये एनटी ४.० आवृत्ती पासून आणि ग्राहक आवृत्तीतXP पासून एक युनिकोड मधली अक्षर सारणी प्रदान केली आहे ( ⊞ Win+R दाबून charmap टाइप करा आणि मग ↵ Enter दाबा). हे मूलभूत बहुभाषिक प्लेन (बीएमपी) मधील वर्णांपुरते मर्यादित आहे. अक्षरे युनिकोड वर्ण नावाने शोधण्यायोग्य असतात आणि सारणी एका विशिष्ट कोड ब्लॉकपर्यंत मर्यादित असू शकते. त्याच प्रकारची अधिक प्रगत तृतीय-पक्षाची साधने देखील उपलब्ध आहेत (एक उल्लेखनीय फ्रीवेअर उदाहरण बॅबेलमॅप आहे).
मॅकओएस समान कार्यक्षमतेसह "कॅरॅक्टर पॅलेट" प्रदान करते, संबंधित वर्णांद्वारे शोधण्यासह, फॉन्टमध्ये ग्लायफ टेबल्स इ. हे सिस्टम प्राधान्ये → आंतरराष्ट्रीय → इनपुट मेनू (किंवा सिस्टम प्राधान्ये → भाषा आणि मजकूर → इनपुट स्रोत) अंतर्गत मेनू बारमधील इनपुट मेनूमध्ये सक्षम केले जाऊ शकते किंवा बऱ्याच प्रोग्राममधील संपादन → इमोजी आणि चिन्हे अंतर्गत पाहिले जाऊ शकते.
समतुल्य साधने - जसे की गुचार्प ( जीनोम ) किंवा केचरसेलेक्ट ( केडीई ) - बहुतांश लिनक्स डेस्कटॉप वातावरणात अस्तित्वात आहे.
फॉन्ट मध्ये आधार
[संपादन]आयएसओ १५९१९ मानकानुसार भारतीय लिप्यांच्या लिप्यंतरणासाठी केवळ काही फॉन्ट मध्ये सर्व लॅटिन युनिकोड वर्णांसाठी आधार आहे. उदाहरणार्थ, टहोमा मध्ये आवश्यक असलेल्या जवळजवळ सर्व वर्ण आहे . मायक्रोसॉफ्ट ऑफिस 2007 सह आलेले एरियल आणि टाइम्स न्यू रोमन फॉन्ट पॅकेजेस आणि नंतर बऱ्याच लॅटिन एक्सटेंडेड अतिरिक्त वर्ण जसे की ḍ, ḥ, ḷ, ḻ, ṁ, ṅ, ṭ, ṭ, ṣ आणि ṭ या वर्णनांना आधार आहे. ओपन-सोर्स फॉन्ट लिबर्टीनस सेरिफ आणि लिबर्टिनस सन्स ( लिनक्स लिबर्टाईन प्रकल्पातून बनविलेले ) यामध्ये सुद्धा या वर्णांना पूर्ण आधार आहे.
साहित्य
[संपादन]- अग्रवाल, नरिंदर के. 1985 (1978). हिंदी भाषा आणि भाषाशास्त्र या विषयावरील ग्रंथसूची. 2 रा आवृत्ती. भारतीय दस्तऐवजीकरण सेवा / शैक्षणिक प्रेस: गुडगाव, हरियाणा.
हे सुद्धा पहा
[संपादन]- ब्राह्मी लिपीसमूह#तुलना
- देवनागरी लिप्यंतरण
- शिवसूत्र
संदर्भ
[संपादन]- ^ See p 24-26 for table comparing Indic languages, and p 33-34 for Devanagari alphabet listing. "Annex-F: Roman Script Transliteration" (PDF). Indian Standard: Indian Script Code for Information Interchange — ISCII. Bureau of Indian Standards. 1 April 1999. p. 32. 2013-07-23 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 2006-11-20 रोजी पाहिले.
बाह्य दुवे
[संपादन]- अ‍ॅक्सेंटसह टाइप करण्याबद्दल पेन स्टेट युनिव्हर्सिटीकडून मॅक्रोन Archived 2012-09-26 at the Wayback Machine. - पृष्ठ टाइप करणे