कलश लोक
कलशा ( कलशा : کالؕاشؕا , रोमनीकृत : Kaḷaṣa ; Kalasha -ala : Kalaṣa ; उर्दू : کالاش ), किंवा कलश , ज्याला वायगली किंवा वाई देखील म्हणतात, खैबरखतुनकप प्रांतातील चित्राल जिल्ह्यात राहणारे लोक आहेत. पाकिस्तानमधील कलश लोकसंख्या केवळ काही हजारांमध्ये आहे, ज्यामुळे त्यांना पाकिस्तानमधील सर्वात लहान वांशिक अल्पसंख्याकांपैकी आहेत. २०व्या शतकाच्या मध्यात पाकिस्तानमधील काही कलशा गावांवर जबरदस्तीने इस्लाम धर्म स्वीकारण्याचा प्रयत्न करण्यात आला, परंतु लोकांनी धर्मांतराला विरोध केला.हा पाकिस्तान सरकारचा प्रयत्न होता. पन कलश लोकांचा कडवा विरोध पासहून सरकार ने माघारा घेतली. अनेकांनी त्यांच्या स्वतःच्या धर्माचे आचरण पुन्हा सुरू केले. कलश हे आशियातील स्थानिक लोक मानले जातात. त्यांना काही लोक गांधारीचे वंशज मानतात. चित्रालच्या कलशांनी त्यांच्या स्वतंत्र सांस्कृतिक परंपरा जपल्या आहेत. आजही त्यांच्यावर इस्लाम लादण्याचे प्रयत्न सातत्याने होत असतात. तथापि कलशा हे कधीही न झुकणाऱ्या आणि धर्म न बदलणाऱ्या कडवट हिंदूं योध्यांचे प्रातिनिधिक स्वरूप आहेत असे म्हणता येते.
संस्कृती
[संपादन]कलश लोक भारतीय उपखंडातील इतर भागांतील हिंदू परंपरांशी खूप जवळचे आहेत. पाकिस्तानमधील त्यांच्या सभोवतालच्या अनेक समकालीन इस्लामिक वांशिक गटांपेक्षा अनेक प्रकारे भिन्न आहे. ते बहुदेवतावादी आहेत आणि निसर्ग त्यांच्या दैनंदिन जीवनात अत्यंत महत्त्वपूर्ण आणि आध्यात्मिक भूमिका बजावतो. त्यांच्या धार्मिक परंपरेचा एक भाग म्हणून, यज्ञ केले जातात आणि त्यांच्या तीन खोऱ्यातील विपुल संसाधनांबद्दल धन्यवाद देण्यासाठी उत्सव आयोजित केले जातात. नेपाळ , काश्मीर , उत्तराखंड आणि हिमाचल प्रदेशातील पहारी लोकांच्या ऐतिहासिक धार्मिक प्रथा कलश लोकांसारख्याच आहेत. कलशा स्त्रिया सहसा लांब काळे वस्त्र परिधान करतात, बहुतेक वेळा काउरी शेलने भरतकाम केलेले असते.
भाषा
[संपादन]कलश लोक वेगळी भाषा वापरातात याला कलशा भाषा, ज्याला कलशा-मुन असेही म्हणतात.
पाकिस्तानी अत्याचार
[संपादन]कलशा लांब काळे वस्त्र परिधान करतात या कारणास्तव, त्यांना चित्रालमध्ये " काळे काफिर" म्हणून म्हणून हिणवले जाते.
सण
[संपादन]कलशाचे तीन मुख्य सण (खवसांगव) म्हणजे मे महिन्याच्या मध्यात चिलम जोशी , शरद ऋतूतील उचाऊ आणि हिवाळ्यातील मध्यभागी कॉमस . खेडूतांचा देव सोरिझन हा शरद ऋतूतील आणि हिवाळ्यात कळपांचे रक्षण करतो आणि हिवाळी उत्सवात त्याचे आभार मानले जातात, तर गोशिदाई पुल सणापर्यंत (*पुराण, सप्टेंबरमधील पौर्णिमा) पर्यंत असे करतात आणि जोशी येथे आभार मानले जातात ( joṣi, žōši) वसंत ऋतूतील सण. जोशी दरवर्षी मे महिन्याच्या शेवटी साजरा केला जातो. जोशींचा पहिला दिवस "दुग्ध दिन" असतो, ज्या दिवशी कलश उत्सवाच्या आधी दहा दिवस जतन केलेल्या दुधाचा प्रसाद देतात.
सर्वात महत्त्वाचा कलश सण म्हणजे चावमोस (कौमोस, घोना चावमोस यट , खोवर "चित्रमास" चातुर्मास्य) , जो हिवाळ्यातील संक्रांतीच्या वेळी (7-22 डिसेंबर) दोन आठवडे साजरा केला जातो. महिना चाउमोस मास्ट्रुक हे वर्षाच्या शेतकाम आणि कापणीच्या शेवटी असते. यात बरेच संगीत, नृत्य आणि अन्न म्हणून वापरण्यासाठी मारल्या गेलेल्या शेळ्यांचा समावेश आहे. हे बालीमाईन या देवाला समर्पित आहे, जो कलश, त्सियाम (त्सियाम, त्सियम)च्या पौराणिक जन्मभूमीवरून मेजवानीच्या कालावधीसाठी भेट देतो असे मानले जाते. मुख्य चाउमोस विधी जेथे होतो त्याला इंद्राचे स्थान, "इंद्रुनकोट" किंवा "इंद्रेयिन" म्हणतात. इंद्रुनकोट हे काही वेळा बालुमेनच्या भावाचे, स्वामी ही मानले जातात.
धर्म
[संपादन]कलश लोक हे प्रामुख्याने पारंपारिक कलश धर्माचे पालन करणारे आहेत. कलश संस्कृती आणि विश्वास प्रणाली त्यांच्या सभोवतालच्या विविध वांशिक गटांपेक्षा भिन्न आहे परंतु ईशान्य अफगाणिस्तानमधील शेजारच्या नुरीस्तानींनी इस्लाममध्ये सक्तीने धर्मांतर करण्यापूर्वी पाळलेल्या पद्धतींप्रमाणेच आहे.
देवता
[संपादन]महादेव - महादेव ही एक देवता आहे जिची कलश प्रार्थना करतात आणि सनातन हिंदू धर्मात भारतीय उपखंडातील इतर भाषांमध्ये महादेव म्हणून ओळखले जाते. इम्रा- प्राचीन हिंदू देव यम राजाला कामविरीमध्ये इमरो म्हणतात. इंद्र - ज्याला शूरा वेरिन देखील म्हणतात. जेस्तक - जेष्टक, ज्येष्टा ही घरगुती जीवन, कुटुंब आणि विवाह यांची देवी आहे. कावळे पूर्वजांचे प्रतिनिधित्व करतात.
संगीत
[संपादन]बासरी येथे लोकप्रिय आहे. [[वर्ग:खैबर पख्तूनख्वामधील हिंदू धर्म