Jump to content

"श्रीपाद वैद्य" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
ज (चर्चा | योगदान)
५७,२९९ edits
No edit summary
खूणपताका: संदर्भ क्षेत्रात बदल. दृश्य संपादन
ओळ १६: ओळ १६:
| पुरस्कार = दिल्ली येथे भारत गौरव पुरस्काराने सन्मानित
| पुरस्कार = दिल्ली येथे भारत गौरव पुरस्काराने सन्मानित
}}
}}
'''श्रीपाद वैद्य''' हे 'पर्यावरणीय मानव विकास' या विषयाचे जनक, सर्वप्रथम व्याख्याकर्ता ऑथर, रिसर्च चॅंपियन व ॲडव्होकेट आहेत.<ref name=":0">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Vaidya's new subject in record book|last=|first=|date=|work=The Times Of India (Nagpur Times)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publication-date=April 4, 2018|page=Page 4}}</ref><ref name=":1">{{स्रोत बातमी|दुवा=http://indiabookofrecords.in/first-eco-innovator-champion-to-define-the-subject-of-environmental-human-development/|शीर्षक=FIRST ECO-INNOVATOR CHAMPION TO DEFINE THE SUBJECT OF 'ENVIRONMENTAL HUMAN DEVELOPMENT – India Book of Records|date=2018-04-18|work=India Book of Records|access-date=2018-09-13|language=en-US}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.rhrindianrecords.co.in/latest.php|शीर्षक=Record Holders Republic (INDIA)|संकेतस्थळ=www.rhrindianrecords.co.in|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-13}}</ref> ते लेखक, कवी व नवनिर्मितीकारसुद्धा आहेत. पर्यावरणीय मानव विकास या विषयाच्या व्याख्येच्या अनुशंगाने पाणी, अन्न, ऊर्जा, नवनवीन खेळ, नवनिर्मिती, इकोवरशिप, विज्ञान, साहित्य, लेखन, कला, इत्यादि सारख्या पर्यावरणीय मानव विकासात महत्त्वाच्या ठरणाऱ्या बाबींमध्ये त्यांनी केलेले विक्रम व उपाययाेजना जनतेला यॊग्य दिशा दाखवून जनजागृती करतात. ते या क्षेत्रातील अग्रणी रेकॉ़र्ड सेटर आहेत.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=December 25, 2017}}</ref><ref name=":6">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक='इकाेचँम्पियन' श्रीपाद वैद्य यांचे 'रूटर पॉट' लिम्का बुकमध्ये|last=|first=|date=|work=पुण्य नगरी|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=२७ नोव्हेंबर, २०१७|page=६}}</ref><ref name=":2">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nagpurtoday.in/shripad-vaidya-entered-in-limca-book-for-his-eco-innovation-rooter-pot/11250700|शीर्षक=Shripad Vaidya entered in Limca Book for his Eco-innovation ‘Rooter Pot’|संकेतस्थळ=www.nagpurtoday.in|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-13}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.rhrindianrecords.co.in/record_Holde_%20Profiles.php?q=27|शीर्षक=Record Holders Republic (INDIA)|संकेतस्थळ=www.rhrindianrecords.co.in|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-13}}</ref> 'पर्यावरणीय मानव विकास' या क्षेत्रातील त्यांच्या नि:स्वार्थ योगदानासाठी त्यांना पुरस्कार मिळाले आहेत.<ref name=":3">{{स्रोत बातमी|दुवा=http://idocuments.in/encyc/6/2017/05/06/NCpage_7.pdf|शीर्षक=Adv Vaidya presented Best Citizen Award|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=May 6, 2017|page=7}}</ref><ref name=":35">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya awarded|last=|first=|date=|work=The Times Of India (Nagpur Times)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=May 17, 2017}}</ref><ref name=":36">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=तरुण भारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१ मे, २०१७|page=१८}}</ref><ref name=":37">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=वैद्य यांना बेस्ट सिटीझन अवार्ड|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=८ मे, २०१७}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":4">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nagpurtoday.in/nagpurs-sripad-vaidya-achieves-hattrick-of-guinness-book-of-world-records/12031701|शीर्षक=Nagpur’s Sripad Vaidya achieves hattrick in Guinness Book of World Records|संकेतस्थळ=www.nagpurtoday.in|भाषा=en-US|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref> त्यांच्या ५० हून अधिक, विविध राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्तरांवरील विक्रमांनी पर्यावरणीय मानव विकासाच्या कार्यात भर पडली आहे. जगाच्या पाठीवर कोठेही पर्यावरणीय मानव विकास साधू इच्छिणारा निःस्वार्थ स्वयंसेवक हा कोणत्याही बाह्य मदतीची अपेक्षा न ठेवता स्वतःच सततचे प्रयत्न करत राहू शकतो, याचे उदाहरण दाखवायचे झाल्यास त्यांचे कार्य बोलके व प्रेरणादायी असे आहे. <ref name=":4" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-dried-peas-moved-in-one-minute-using-a-straw|शीर्षक=Most dried peas moved in one minute using a straw|work=Guinness World Records|access-date=2018-09-14|language=en-GB}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=idCmAwAAQBAJ&pg=PT1027&lpg=PT1027&dq=shripad+vaidya+in+guinness&source=bl&ots=r57zgk0wc6&sig=nJqJI9JIDXzAUvsbOCjpTt2FFgM&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwim5JOJubrdAhVFMI8KHVbVCFcQ6AEwD3oECAEQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20in%20guinness&f=false|शीर्षक=Guinness World Records 2014|last=Records|first=Guinness World|date=2013-09-12|publisher=Guinness World Records|isbn=978-1-908843-56-2|language=en}}</ref><ref name=":3" /><ref name=":53">{{Citation|शीर्षक=Guinness World Records / Pea {{!}} HD Stock Video 838-957-680 {{!}} Framepool & RightSmith Stock Footage|url=http://footage.framepool.com/en/shot/838957680-dried-pea-drinking-straw-cbbc|language=en-US|accessdate=2018-09-14}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-meeting-vijaya-ghose-the-record-keeper-2086474|शीर्षक=Meeting Vijaya Ghose – the record keeper|date=2015-05-17|work=dna|access-date=2018-09-14|language=en-US}}</ref><ref name=":10">{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.coca-colaindia.com/stories/eco-friendly-mosquito-larva-trap|शीर्षक=Eco-Friendly Mosquito Larva Trap|work=The Coca-Cola Company|access-date=2018-09-14|language=en-IN}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://miraclesworldrecords.com/Gallery/Details/7282|शीर्षक=Details|संकेतस्थळ=miraclesworldrecords.com|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://research.omicsgroup.org/index.php/Eco-innovation|शीर्षक=Eco-innovation {{!}} Open Access articles {{!}} Open Access journals {{!}} Conference Proceedings {{!}} Editors {{!}} Authors {{!}} Reviewers {{!}} scientific events|संकेतस्थळ=research.omicsgroup.org|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.netdata.com/netsite/81a72d49/guinness-world-records-list?p=61|शीर्षक=Guinness World Records List|संकेतस्थळ=Netdata|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref name=":2" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.limcabookofrecords.in/record-detail.aspx?rid=2043|शीर्षक=Limca Book of Records|संकेतस्थळ=www.limcabookofrecords.in|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.limcabookofrecords.in/record-detail.aspx?rid=715|शीर्षक=Limca Book of Records|संकेतस्थळ=www.limcabookofrecords.in|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref name=":54">{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=c79aDwAAQBAJ&pg=PT59&lpg=PT59&dq=shripad+vaidya+in+limca&source=bl&ots=rRBMTTNXc0&sig=ctLUX0grh6jyTOscDF3bl3k4eaQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj5nauPvbrdAhVEsY8KHV8JBcwQ6AEwDHoECAEQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20in%20limca&f=false|शीर्षक=Limca Book of Records: India at Her Best|last=LBR|first=Team|date=2018-05-05|publisher=Hachette India|isbn=9789351952404|language=en}}</ref><ref name=":1" />. मानवी जीवनाला सुखी, समृद्ध व सक्षम करणारी पर्यावरणीय मानव विकासाची नवी दिशा त्यांनी दाखविली.<ref name=":0" /><ref name=":55" /> १९९३ पासून आजतागायत ते निरपेक्षपणे पर्यावरणीय मानव विकासासाठी प्रचार, प्रसार व संशोधनातून सातत्यपूर्ण योगदान देत आले असून त्यांनी या संबंधित ज्ञान 'सा विद्या या विमुक्तये' (The knowledge is that which liberates) या उक्तीनुसार सर्वांसाठी मुक्त करून विविध माध्यमांद्वारे जगभरात प्रसिद्ध केलेले आहे.
'''श्रीपाद वैद्य''' हे 'पर्यावरणीय मानव विकास' या विषयाचे जनक, सर्वप्रथम व्याख्याकर्ता ऑथर, रिसर्च चॅंपियन व ॲडव्होकेट आहेत.<ref name=":0">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Vaidya's new subject in record book|last=|first=|date=|work=The Times Of India (Nagpur Times)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publication-date=April 4, 2018|page=Page 4}}</ref><ref name=":1">{{स्रोत बातमी|दुवा=http://indiabookofrecords.in/first-eco-innovator-champion-to-define-the-subject-of-environmental-human-development/|शीर्षक=FIRST ECO-INNOVATOR CHAMPION TO DEFINE THE SUBJECT OF 'ENVIRONMENTAL HUMAN DEVELOPMENT – India Book of Records|date=2018-04-18|work=India Book of Records|access-date=2018-09-13|language=en-US}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.rhrindianrecords.co.in/latest.php|शीर्षक=Record Holders Republic (INDIA)|संकेतस्थळ=www.rhrindianrecords.co.in|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-13}}</ref> ते लेखक, कवी व नवनिर्मितीकारसुद्धा आहेत. पर्यावरणीय मानव विकास या विषयाच्या व्याख्येच्या अनुशंगाने पाणी, अन्न, ऊर्जा, नवनवीन खेळ, नवनिर्मिती, इकोवरशिप, विज्ञान, साहित्य, लेखन, कला, इत्यादि सारख्या पर्यावरणीय मानव विकासात महत्त्वाच्या ठरणाऱ्या बाबींमध्ये त्यांनी केलेले विक्रम व उपाययाेजना जनतेला यॊग्य दिशा दाखवून जनजागृती करतात. ते या क्षेत्रातील अग्रणी रेकॉ़र्ड सेटर आहेत.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=December 25, 2017}}</ref><ref name=":6">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक='इकाेचँम्पियन' श्रीपाद वैद्य यांचे 'रूटर पॉट' लिम्का बुकमध्ये|last=|first=|date=|work=पुण्य नगरी|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=२७ नोव्हेंबर, २०१७|page=६}}</ref><ref name=":2">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nagpurtoday.in/shripad-vaidya-entered-in-limca-book-for-his-eco-innovation-rooter-pot/11250700|शीर्षक=Shripad Vaidya entered in Limca Book for his Eco-innovation ‘Rooter Pot’|संकेतस्थळ=www.nagpurtoday.in|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-13}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.rhrindianrecords.co.in/record_Holde_%20Profiles.php?q=27|शीर्षक=Record Holders Republic (INDIA)|संकेतस्थळ=www.rhrindianrecords.co.in|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-13}}</ref> 'पर्यावरणीय मानव विकास' या क्षेत्रातील त्यांच्या नि:स्वार्थ योगदानासाठी त्यांना पुरस्कार मिळाले आहेत.<ref name=":3">{{स्रोत बातमी|दुवा=http://idocuments.in/encyc/6/2017/05/06/NCpage_7.pdf|शीर्षक=Adv Vaidya presented Best Citizen Award|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=May 6, 2017|page=7}}</ref><ref name=":35">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya awarded|last=|first=|date=|work=The Times Of India (Nagpur Times)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=May 17, 2017}}</ref><ref name=":36">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=तरुण भारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१ मे, २०१७|page=१८}}</ref><ref name=":37">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=वैद्य यांना बेस्ट सिटीझन अवार्ड|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=८ मे, २०१७}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":4">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nagpurtoday.in/nagpurs-sripad-vaidya-achieves-hattrick-of-guinness-book-of-world-records/12031701|शीर्षक=Nagpur’s Sripad Vaidya achieves hattrick in Guinness Book of World Records|संकेतस्थळ=www.nagpurtoday.in|भाषा=en-US|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref> त्यांच्या १०० हून अधिक, विविध राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्तरांवरील विक्रमांनी पर्यावरणीय मानव विकासाच्या कार्यात भर पडली आहे.<ref name=":83">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://m.dailyhunt.in/news/africa/english/nagpur+today+english-epaper-nagpure/nagpur+lawyer+vaidya+makes+it+to+limca+book+of+records-newsid-114991100|शीर्षक=Nagpur lawyer Vaidya makes it to Limca Book of Records - Nagpur Today English|संकेतस्थळ=Dailyhunt|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref><ref name=":84">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nagpurtoday.in/nagpur-lawyer-vaidya-makes-it-to-limca-book-of-records/04291105,%20https://www.nagpurtoday.in/nagpur-lawyer-vaidya-makes-it-to-limca-book-of-records/04291105|शीर्षक=Nagpur lawyer Vaidya makes it to Limca Book of Records|last=News|पहिले नाव=Nagpur|संकेतस्थळ=www.nagpurtoday.in|भाषा=en-US|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref><ref name=":85">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.newsdogapp.com/en/article/5cc6920c12313a0042212c05/?d=false|शीर्षक=NewsDog - India News - NewsDog|संकेतस्थळ=www.newsdogapp.com|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref> जगाच्या पाठीवर कोठेही पर्यावरणीय मानव विकास साधू इच्छिणारा निःस्वार्थ स्वयंसेवक हा कोणत्याही बाह्य मदतीची अपेक्षा न ठेवता स्वतःच सततचे प्रयत्न करत राहू शकतो, याचे उदाहरण दाखवायचे झाल्यास त्यांचे कार्य बोलके व प्रेरणादायी असे आहे. <ref name=":4" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-dried-peas-moved-in-one-minute-using-a-straw|शीर्षक=Most dried peas moved in one minute using a straw|work=Guinness World Records|access-date=2018-09-14|language=en-GB}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=idCmAwAAQBAJ&pg=PT1027&lpg=PT1027&dq=shripad+vaidya+in+guinness&source=bl&ots=r57zgk0wc6&sig=nJqJI9JIDXzAUvsbOCjpTt2FFgM&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwim5JOJubrdAhVFMI8KHVbVCFcQ6AEwD3oECAEQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20in%20guinness&f=false|शीर्षक=Guinness World Records 2014|last=Records|first=Guinness World|date=2013-09-12|publisher=Guinness World Records|isbn=978-1-908843-56-2|language=en}}</ref><ref name=":3" /><ref name=":53">{{Citation|शीर्षक=Guinness World Records / Pea {{!}} HD Stock Video 838-957-680 {{!}} Framepool & RightSmith Stock Footage|url=http://footage.framepool.com/en/shot/838957680-dried-pea-drinking-straw-cbbc|language=en-US|accessdate=2018-09-14}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-meeting-vijaya-ghose-the-record-keeper-2086474|शीर्षक=Meeting Vijaya Ghose – the record keeper|date=2015-05-17|work=dna|access-date=2018-09-14|language=en-US}}</ref><ref name=":10">{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.coca-colaindia.com/stories/eco-friendly-mosquito-larva-trap|शीर्षक=Eco-Friendly Mosquito Larva Trap|work=The Coca-Cola Company|access-date=2018-09-14|language=en-IN}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://miraclesworldrecords.com/Gallery/Details/7282|शीर्षक=Details|संकेतस्थळ=miraclesworldrecords.com|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://research.omicsgroup.org/index.php/Eco-innovation|शीर्षक=Eco-innovation {{!}} Open Access articles {{!}} Open Access journals {{!}} Conference Proceedings {{!}} Editors {{!}} Authors {{!}} Reviewers {{!}} scientific events|संकेतस्थळ=research.omicsgroup.org|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.netdata.com/netsite/81a72d49/guinness-world-records-list?p=61|शीर्षक=Guinness World Records List|संकेतस्थळ=Netdata|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref name=":2" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.limcabookofrecords.in/record-detail.aspx?rid=2043|शीर्षक=Limca Book of Records|संकेतस्थळ=www.limcabookofrecords.in|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.limcabookofrecords.in/record-detail.aspx?rid=715|शीर्षक=Limca Book of Records|संकेतस्थळ=www.limcabookofrecords.in|अॅक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref name=":54">{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=c79aDwAAQBAJ&pg=PT59&lpg=PT59&dq=shripad+vaidya+in+limca&source=bl&ots=rRBMTTNXc0&sig=ctLUX0grh6jyTOscDF3bl3k4eaQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj5nauPvbrdAhVEsY8KHV8JBcwQ6AEwDHoECAEQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20in%20limca&f=false|शीर्षक=Limca Book of Records: India at Her Best|last=LBR|first=Team|date=2018-05-05|publisher=Hachette India|isbn=9789351952404|language=en}}</ref><ref name=":1" />. मानवी जीवनाला सुखी, समृद्ध व सक्षम करणारी पर्यावरणीय मानव विकासाची नवी दिशा त्यांनी दाखविली.<ref name=":0" /><ref name=":55" /> १९९३ पासून आजतागायत ते निरपेक्षपणे पर्यावरणीय मानव विकासासाठी प्रचार, प्रसार व संशोधनातून सातत्यपूर्ण योगदान देत आले असून त्यांनी या संबंधित ज्ञान 'सा विद्या या विमुक्तये' (The knowledge is that which liberates) या उक्तीनुसार सर्वांसाठी मुक्त करून विविध माध्यमांद्वारे जगभरात प्रसिद्ध केलेले आहे.


== सुरुवातीचे जीवन ==
== सुरुवातीचे जीवन ==
ओळ ७०: ओळ ७०:
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन फोरफिंगर (Tallest coin tower stacked on forefinger)<ref name=":76" /><ref name=":82" />
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन फोरफिंगर (Tallest coin tower stacked on forefinger)<ref name=":76" /><ref name=":82" />
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन थंबनेल (Tallest coin tower stacked on thumbnail)<ref name=":76" /><ref name=":82" />
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन थंबनेल (Tallest coin tower stacked on thumbnail)<ref name=":76" /><ref name=":82" />
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन द टिप ऑफ मिडल फिंगर (Tallest coin tower stacked on the tip of the middle finger)
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन द टिप ऑफ मिडल फिंगर (Tallest coin tower stacked on the tip of the middle finger)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://recordsetter.com/world-record/tallest-coin-tower-stacked-the-tip-middle-finger/54639|शीर्षक=Tallest Coin Tower Stacked On The Tip Of Middle Finger|संकेतस्थळ=RecordSetter|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref>
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन बायसेप (Tallest coin tower stacked on bicep)
* टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन बायसेप (Tallest coin tower stacked on bicep)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://recordsetter.com/world-record/tallest-coin-tower-stacked-bicep/54113|शीर्षक=Tallest Coin Tower Stacked On Bicep|संकेतस्थळ=RecordSetter|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref>
* मोस्ट काॅइन्स् स्टॅक्ड् विथ वन हॅन्ड इन ३० सेकंडस् (Most coins stacked with one hand in 30 seconds)
* मोस्ट ५ रुपी काॅइन्स् स्टॅक्ड् विथ वन हॅन्ड इन ३० सेकंडस् (Most five rupee coins stacked with one hand in 30 seconds)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://recordsetter.com/world-record/five-rupee-coins-stacked-hand-30-seconds/46345|शीर्षक=Most Five-Rupee Coins Stacked With One Hand In 30 Seconds|संकेतस्थळ=RecordSetter|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref>
* मोस्ट काॅइन्स् बॅलॅन्स्ड ऑन द फेस (Most coins balanced on the face)
* मोस्ट १० रुपी काॅइन्स् बॅलॅन्स्ड ऑन द फेस (Most ten rupee coins balanced on the face)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://recordsetter.com/world-record/indian-10-rupee-coins-balanced-face/53960|शीर्षक=Most Indian 10-Rupee Coins Balanced On Face|संकेतस्थळ=RecordSetter|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref>
* मोस्ट कॅन्डीज ड्राॅप्ड इन वन मिनिट यूजिंग अ स्ट्राॅ (Most candies dropped in one minute using a straw)
* मोस्ट कॅन्डीज ड्राॅप्ड इन वन मिनिट यूजिंग अ स्ट्राॅ (Most candies dropped in one minute using a straw)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://recordsetter.com/world-record/candies-placed-jar-using-straw/36285|शीर्षक=Most Candies Placed In A Jar Using A Straw In One Minute|संकेतस्थळ=RecordSetter|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref>
* फास्टेस्ट टाईम टु प्लेस हंड्रेड ड्राइड पीज इन अ बाॅक्स यूजिंग अ स्ट्राॅ (Fastest time to place 100 dried peas in a box using a straw)
* फास्टेस्ट टाईम टु प्लेस हंड्रेड ड्राइड पीज इन अ बाॅक्स यूजिंग अ स्ट्राॅ (Fastest time to place 100 dried peas in a box using a straw)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://recordsetter.com/world-record/-place-100-dried-peas-box-using-straw/35728|शीर्षक=Fastest Time To Place 100 Dried Peas In A Box Using A Straw|संकेतस्थळ=RecordSetter|भाषा=en|अॅक्सेसदिनांक=2019-05-13}}</ref>
* मोस्ट टेनिस बाॅल्स हेल्ड इन हॅन्ड ॲट वन्स (Most tennis balls held in hand at once)<ref name=":68">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya sets new world record|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=20 July, 2013|page=5}}</ref><ref name=":69" /><ref name=":70">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांचा विश्वविक्रम|last=|first=|date=|work=देशोन्नती|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१९ जुलै, २०१३|page=८}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांचा अनोखा विक्रम|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१९ जुलै, २०१३|quote=श्रीपाद वैद्य यांनी सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत खांद्यापर्यंतच्या हाताला कोणताही आधार न घेता हा विक्रम केला हे विशेष.}}</ref>
* मोस्ट टेनिस बाॅल्स हेल्ड इन हॅन्ड ॲट वन्स (Most tennis balls held in hand at once)<ref name=":68">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya sets new world record|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=20 July, 2013|page=5}}</ref><ref name=":69" /><ref name=":70">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांचा विश्वविक्रम|last=|first=|date=|work=देशोन्नती|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१९ जुलै, २०१३|page=८}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांचा अनोखा विक्रम|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१९ जुलै, २०१३|quote=श्रीपाद वैद्य यांनी सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत खांद्यापर्यंतच्या हाताला कोणताही आधार न घेता हा विक्रम केला हे विशेष.}}</ref>
*मोस्ट कॉइन्स् युज्ड टु बिल्ड अ ब्रिज (Most coins used to build a bridge - LBR 2019)
*मोस्ट कॉइन्स् युज्ड टु बिल्ड अ ब्रिज (Most coins used to build a bridge - LBR 2019)
ओळ १००: ओळ १००:


=== नवनिर्मिती ===
=== नवनिर्मिती ===
* '''इको-इनोव्हेशन्स :''' त्यांच्या ५० हून अधिक निसर्गमित्र नवनिर्मितींमुळे (Eco-innovations Galore) इ.स. २००९ ला त्यांची विक्रमांच्या पुस्तकात नोंद झाली. इको-इनोव्हेशन्सच्या विकासासाठी ते जगातील सर्वात पहिले रेकॉर्ड होल्डर (विक्रमवीर) आहेत.<ref name=":50">{{स्रोत पुस्तक|शीर्षक=Innovation Galore of eco-friendly innovations|last=|first=|publisher=Limca Book of Records|year=2009|isbn=|location=|pages=}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Environmentalist-poet-eyes-Guinness-record/articleshow/6042329.cms|शीर्षक=Environmentalist poet eyes Guinness record|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=|अवतरण=Vaidya’s name also figures in the 26th edition of the famous American publication ‘Who’s Who In The World’ as the first record holder in the field of development of eco-innovation.}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=March 17, 2011|page=8|quote='Who's Who in the World' Records in America has taken Vaidya's entry as the first record holder in the world for development of eco-innovations. He is also included in the book, 'Who's Who in Science and Engineering 2011'.}}</ref><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य का सुयश|last=|first=|date=|work=नवभारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=९ सितंबर, २००९}}</ref><ref name=":14">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=लोकमत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=९ मार्च, २०११|page=३}}</ref><ref name=":15">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड ची हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=तरुण भारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११|page=११}}</ref><ref name=":16">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=पुण्य नगरी|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=६ मार्च, २०११|page=५}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=वैद्य की उपलब्धि|last=|first=|date=|work=नवभारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११}}</ref><ref name=":17">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्यंची लिम्का रेकॉर्ड मध्ये हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११|page=२}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=देशोन्नती|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११|page=२|quote=इको इन्नोव्हेशन्स विकासासाठी जगातील पहिले रेकॉर्ड होल्डर म्हणून अमेरिकेच्या हूज हू इन द वर्ल्ड प्रकाशनाने त्यांची नोंद घेतलेली आहे.}}</ref><ref name=":20">{{Citation|last=Sakal Papers|शीर्षक=book, nagpur|date=2010-06-26|url=https://www.youtube.com/watch?v=_92bjCEmAPc|accessdate=2018-10-01}}</ref><ref name=":38">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=लोकमत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१३ सप्टेंबर, २०१०|page=२}}</ref><ref name=":39">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१७ सप्टेंबर, २०१०}}</ref><ref name=":57">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.esparama.lt/documents/10157/490675/Eco-innovation_pateiktys.pdf/0fcf6a2f-47bb-4826-9f24-ca123064bb55|शीर्षक=Eco-innovations|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|pages=Page no. 14|archive-url=|archive-date=|dead-url=|अॅक्सेसदिनांक=}}</ref>
* '''इको-इनोव्हेशन्स :''' त्यांच्या ५० हून अधिक निसर्गमित्र नवनिर्मितींमुळे (Eco-innovations Galore) इ.स. २००९ ला त्यांची विक्रमांच्या पुस्तकात नोंद झाली. इको-इनोव्हेशन्सच्या विकासासाठी ते जगातील सर्वात पहिले रेकॉर्ड होल्डर (विक्रमवीर) आहेत.<ref name=":50">{{स्रोत पुस्तक|शीर्षक=Innovation Galore of eco-friendly innovations|last=|first=|publisher=Limca Book of Records|year=2009|isbn=|location=|pages=}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Environmentalist-poet-eyes-Guinness-record/articleshow/6042329.cms|शीर्षक=Environmentalist poet eyes Guinness record|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=|अवतरण=Vaidya’s name also figures in the 26th edition of the famous American publication ‘Who’s Who In The World’ as the first record holder in the field of development of eco-innovation.}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=Shripad Vaidya|last=|first=|date=|work=The Hitavada|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=Nagpur|publication-date=March 17, 2011|page=8|quote='Who's Who in the World' Records in America has taken Vaidya's entry as the first record holder in the world for development of eco-innovations. He is also included in the book, 'Who's Who in Science and Engineering 2011'.}}</ref><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य का सुयश|last=|first=|date=|work=नवभारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=९ सितंबर, २००९}}</ref><ref name=":14">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=लोकमत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=९ मार्च, २०११|page=३}}</ref><ref name=":15">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड ची हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=तरुण भारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११|page=११}}</ref><ref name=":16">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=पुण्य नगरी|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=६ मार्च, २०११|page=५}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=वैद्य की उपलब्धि|last=|first=|date=|work=नवभारत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११}}</ref><ref name=":17">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्यंची लिम्का रेकॉर्ड मध्ये हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११|page=२}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची लिम्का रेकॉर्ड हॅटट्रिक|last=|first=|date=|work=देशोन्नती|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=५ मार्च, २०११|page=२|quote=इको इन्नोव्हेशन्स विकासासाठी जगातील पहिले रेकॉर्ड होल्डर म्हणून अमेरिकेच्या हूज हू इन द वर्ल्ड प्रकाशनाने त्यांची नोंद घेतलेली आहे.}}</ref><ref name=":20">{{Citation|last=Sakal Papers|शीर्षक=book, nagpur|date=2010-06-26|url=https://www.youtube.com/watch?v=_92bjCEmAPc|accessdate=2018-10-01}}</ref><ref name=":38">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=लोकमत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१३ सप्टेंबर, २०१०|page=२}}</ref><ref name=":39">{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=सकाळ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=१७ सप्टेंबर, २०१०}}</ref><ref name=":57">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.esparama.lt/documents/10157/490675/Eco-innovation_pateiktys.pdf/0fcf6a2f-47bb-4826-9f24-ca123064bb55|शीर्षक=Eco-innovations|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|pages=Page no. 14|archive-url=|archive-date=|dead-url=|अॅक्सेसदिनांक=}}</ref>. त्यांनी पर्यावरण हितार्थ शोधलेल्या 'बांडगुळ टेकनीक ऑफ प्लान्टेशन' तसेच 'ग्रीन बॉक्स अफॉरेस्टेशन टेकनीक' यासारख्या १०० हून अधिक नवसंकल्पनांची नोंद डाटाबेसमध्ये झालेली आहे.<ref name=":48" />
* '''मच्छर किडा सापळा (Mosquito Larva Trap) :''' जनउपयोगाच्या हेतुने प्रतीकृतीगत अशा कमखार्चिक, निसर्गमित्र मच्छर किडा सापळ्याची त्यांनी नवनिर्मिती केली. ह्यात मच्छरांच्या जीवन चक्राचा उपयोग करताना कोणत्याही प्रकारचे प्रदूषण टाळून, उर्जेविना मच्छरांचा बंदोबस्त करता येऊ शकतो हे त्यांनी या नवनिर्मितीद्वारे दाखविले.<ref name=":10" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची नवनिर्मिती|last=|first=|date=|work=महासागर|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=२३ मार्च, २०१५|page=३}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=लोकमत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=२६ मार्च, २०१५|page=४}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|शीर्षक=Limca Book of Records 2016 (Eco-friendly Mosquito Larva Trap)|last=|first=|publisher=Limca Book of Records|year=2016|isbn=978-93-82867-18-0|location=|pages=248}}</ref>
* '''मच्छर किडा सापळा (Mosquito Larva Trap) :''' जनउपयोगाच्या हेतुने प्रतीकृतीगत अशा कमखार्चिक, निसर्गमित्र मच्छर किडा सापळ्याची त्यांनी नवनिर्मिती केली. ह्यात मच्छरांच्या जीवन चक्राचा उपयोग करताना कोणत्याही प्रकारचे प्रदूषण टाळून, उर्जेविना मच्छरांचा बंदोबस्त करता येऊ शकतो हे त्यांनी या नवनिर्मितीद्वारे दाखविले.<ref name=":10" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य यांची नवनिर्मिती|last=|first=|date=|work=महासागर|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=२३ मार्च, २०१५|page=३}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=|शीर्षक=श्रीपाद वैद्य|last=|first=|date=|work=लोकमत|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|location=नागपूर|publication-date=२६ मार्च, २०१५|page=४}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|शीर्षक=Limca Book of Records 2016 (Eco-friendly Mosquito Larva Trap)|last=|first=|publisher=Limca Book of Records|year=2016|isbn=978-93-82867-18-0|location=|pages=248}}</ref>
*'''युरीन कलेक्शन सेंटर्स :''' उघड्यावर मूत्रविसर्जनाला आळा घालण्यास उपयोगी तसेच पर्यावरण व मानव हितार्थ ही नवसंकल्पना त्यांनी २०११ सालाच्या आधीच मांडली होती व या नवसंकल्पनेची डाटाबेसमध्येही नोंद झाली. आज अशा प्रकारच्या संकल्पनांचा कचरा व्यवस्थापनात उपयोग होऊ शकतो हा आशावाद वाढत आहे. शेतीसाठी उपयुक्त युरीयाच्या उत्पादनात युरीनचा (मूत्राचा) वापर होऊ शकतो. <ref name=":80" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://epaperlive.timesgroup.com/TOI/NAG/20190305#display_area|शीर्षक=Collect urine at airports, convert to urea and end imports, says Gadkari|last=|first=|date=|work=The Times Of India (Nagpur Times)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publication-place=Nagpur|publication-date=March 5, 2019|page=1}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://epaper.tarunbharat.net/index.php?edition=Cpage&date=2019-03-04&page=4|शीर्षक=नवसंकल्पनेतून संशोधक तयार होतील : गडकरी|last=|first=|date=|work=तरूण भारत (आपलं नागपूर)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publication-place=नागपूर|publication-date=४ मार्च, २०१९|page=४}}</ref>
*'''युरीन कलेक्शन सेंटर्स :''' उघड्यावर मूत्रविसर्जनाला आळा घालण्यास उपयोगी तसेच पर्यावरण व मानव हितार्थ ही नवसंकल्पना त्यांनी २०११ सालाच्या आधीच मांडली होती व या नवसंकल्पनेची डाटाबेसमध्येही नोंद झाली. आज अशा प्रकारच्या संकल्पनांचा कचरा व्यवस्थापनात उपयोग होऊ शकतो हा आशावाद वाढत आहे. शेतीसाठी उपयुक्त युरीयाच्या उत्पादनात युरीनचा (मूत्राचा) वापर होऊ शकतो. <ref name=":80" /><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://epaperlive.timesgroup.com/TOI/NAG/20190305#display_area|शीर्षक=Collect urine at airports, convert to urea and end imports, says Gadkari|last=|first=|date=|work=The Times Of India (Nagpur Times)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publication-place=Nagpur|publication-date=March 5, 2019|page=1}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://epaper.tarunbharat.net/index.php?edition=Cpage&date=2019-03-04&page=4|शीर्षक=नवसंकल्पनेतून संशोधक तयार होतील : गडकरी|last=|first=|date=|work=तरूण भारत (आपलं नागपूर)|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publication-place=नागपूर|publication-date=४ मार्च, २०१९|page=४}}</ref>
ओळ १४०: ओळ १४०:
* नॅशनल जिओग्राफिक - द ग्रेट नेचर प्रोजेक्ट यांच्या 'लार्जेस्ट ऑनलाईन फोटो अल्बम ऑफ ॲनिमल्स' या विश्वविक्रमात सहभाग
* नॅशनल जिओग्राफिक - द ग्रेट नेचर प्रोजेक्ट यांच्या 'लार्जेस्ट ऑनलाईन फोटो अल्बम ऑफ ॲनिमल्स' या विश्वविक्रमात सहभाग
* 'सेल्फी विथ ट्री काॅन्टेस्ट - २०१६' या राष्ट्रीय विक्रम प्राप्त कार्यात वृक्षारोपण करून सहभाग<ref>{{स्रोत पुस्तक|शीर्षक=Limca Book of Records 2017|last=|first=|publisher=Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd|year=2017|isbn=978-93-82867-24-1|location=|pages=233}}</ref>
* 'सेल्फी विथ ट्री काॅन्टेस्ट - २०१६' या राष्ट्रीय विक्रम प्राप्त कार्यात वृक्षारोपण करून सहभाग<ref>{{स्रोत पुस्तक|शीर्षक=Limca Book of Records 2017|last=|first=|publisher=Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd|year=2017|isbn=978-93-82867-24-1|location=|pages=233}}</ref>
*'सेंच्युरी रेकॉर्ड होल्डर' असलेले पहिले नागपूरकर (The first Nagpurian to become a Century Record Holder).<ref name=":83" /><ref name=":84" /><ref name=":85" />


== पुरस्कार ==
== पुरस्कार ==

२२:५४, १३ मे २०१९ ची आवृत्ती

श्रीपाद वैद्य
जन्म श्रीपाद वैद्य
5 may 1969
नागपूर
राष्ट्रीयत्व भारतीय
नागरिकत्व भारतीय
धर्म हिंदू
वडील कृष्णराव शंकर वैद्य
आई शारदा कृष्णराव वैद्य
पुरस्कार दिल्ली येथे भारत गौरव पुरस्काराने सन्मानित

श्रीपाद वैद्य हे 'पर्यावरणीय मानव विकास' या विषयाचे जनक, सर्वप्रथम व्याख्याकर्ता ऑथर, रिसर्च चॅंपियन व ॲडव्होकेट आहेत.[१][२][३] ते लेखक, कवी व नवनिर्मितीकारसुद्धा आहेत. पर्यावरणीय मानव विकास या विषयाच्या व्याख्येच्या अनुशंगाने पाणी, अन्न, ऊर्जा, नवनवीन खेळ, नवनिर्मिती, इकोवरशिप, विज्ञान, साहित्य, लेखन, कला, इत्यादि सारख्या पर्यावरणीय मानव विकासात महत्त्वाच्या ठरणाऱ्या बाबींमध्ये त्यांनी केलेले विक्रम व उपाययाेजना जनतेला यॊग्य दिशा दाखवून जनजागृती करतात. ते या क्षेत्रातील अग्रणी रेकॉ़र्ड सेटर आहेत.[४][५][६][७] 'पर्यावरणीय मानव विकास' या क्षेत्रातील त्यांच्या नि:स्वार्थ योगदानासाठी त्यांना पुरस्कार मिळाले आहेत.[८][९][१०][११][१][१२] त्यांच्या १०० हून अधिक, विविध राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्तरांवरील विक्रमांनी पर्यावरणीय मानव विकासाच्या कार्यात भर पडली आहे.[१३][१४][१५] जगाच्या पाठीवर कोठेही पर्यावरणीय मानव विकास साधू इच्छिणारा निःस्वार्थ स्वयंसेवक हा कोणत्याही बाह्य मदतीची अपेक्षा न ठेवता स्वतःच सततचे प्रयत्न करत राहू शकतो, याचे उदाहरण दाखवायचे झाल्यास त्यांचे कार्य बोलके व प्रेरणादायी असे आहे. [१२][१६][१७][८][१८][१९][२०][२१][२२][२३][६][२४][२५][२६][२]. मानवी जीवनाला सुखी, समृद्ध व सक्षम करणारी पर्यावरणीय मानव विकासाची नवी दिशा त्यांनी दाखविली.[१][२७] १९९३ पासून आजतागायत ते निरपेक्षपणे पर्यावरणीय मानव विकासासाठी प्रचार, प्रसार व संशोधनातून सातत्यपूर्ण योगदान देत आले असून त्यांनी या संबंधित ज्ञान 'सा विद्या या विमुक्तये' (The knowledge is that which liberates) या उक्तीनुसार सर्वांसाठी मुक्त करून विविध माध्यमांद्वारे जगभरात प्रसिद्ध केलेले आहे.

सुरुवातीचे जीवन

श्रीपाद वैद्य यांचा जन्म ५ मे, १९६९ रोजी नागपूर येथे मध्यमवर्गीय मराठी कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील कृष्णराव व आई शारदा यांचे आराध्य हे श्रीदेव दत्त असल्याने त्यांचे नाव श्रीपाद असे ठेवण्यात आले. त्यांच्या वडिलांनी भारतीय सैन्यात सेवारत असताना चीनच्या व पाकिस्तानच्या विरुद्ध झालेल्या १९६५ सहित एकूण तीन युद्धांत सक्रिय सहभाग नोंदविला होता.[२८] नागपूर महानगरपालिकेतर्फे आयोजित नागपूर महोत्सव २०१६ तील माजी सैनिकांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करणाऱ्या कार्यक्रमात कृष्णराव वैद्य यांचा मरणोपरान्त सत्कार मुलगा या नात्याने श्रीपाद यांनी स्वीकारला.

नागपूर विद्यापीठातून त्यांनी बी.ई., एल्‌एल.बी., एम.बी.ए या पदव्या प्राप्त केल्या. त्यांनी कोळसा खाणींसहित सोन्याच्या खाणींचा (जगातील सर्वात खोल खाणींपैकी एक समजल्या जाणारी कोलार येथील चॅंपियन माईन) देखील अनुभव घेतला. त्यांनी दिल्ली येथील एका नामवंत इन्स्टिट्यूटमधून पोस्ट ग्रॅज्युएशन डिप्लोमा इन इकोलॉजी ॲन्ड एनव्हायर्नमेंट हा अभ्यासक्रम पूर्ण केला व इतरही पर्यावरणमित्र विषयांसंबंधी विविध सर्टिफिकेट कोर्सेस केले. त्यांनी भगवद्गीतेचाही अभ्यास केला आहे.[२९]

पर्यावरणीय मानव विकास

नैसर्गिक संसाधनांचे पर्यावरणीय मानव विकासात अनन्यसाधारण असे महत्त्व आहे. 'पर्यावरणीय मानव विकास' या विषयाची व्याख्या इंग्रजीमध्ये अशी आहे : The systematic process of using knowledge and eco-innovations for satisfying fundamental human needs along with creation of enriched environment, peace, competence and more opportunities to spread happiness and bring about well-being of ordinary people.[१] पर्यावरणीय मानव विकास ही एक नीटनेटकी अशी धोरणात्मक योजनाप्रणाली आहे जिचा उद्देश उपलब्ध ज्ञानाच्या आधारे सृजनात्मक अशा निसर्गमित्र नवनिर्मितींचा उपयोग मानवाच्या मूलभूत गरजा भागविण्यासाठी तसेच समृद्ध पर्यावरण, शांती, सक्षमता व अधिकच्या सुसंधी घडविताना सर्वसामांन्यांचे कल्याण साधून त्यांना सुखी करणे हा आहे.[१][२७][३०][३१][३२][३३][३४]

पर्यावरणीय मानव विकासातील उल्लेखनीय कार्ये

पाणी विषयक

जगातील पहिला स्वस्त साैर वाॅटर फिल्टर (World's first identified inexpensive solar water filter)

[३५][३६]त्यांनी केलेल्या या नवनिर्मितीचे जनहितार्थ सादरीकरण करण्यासाठी त्यांनी आय.आय.टी. कानपूर यांच्या 'TECHKRITI 2012' या कार्यक्रमाचे विशेष आमंत्रण सीविकारून तेथे सहभाग नाेंदवला. या नवनिर्मितीसाठी त्यांची विविध राष्ट्रीय व वर्ल्ड रॅकॉर्ड्‌सनी नाेंद घेतली.[३७][३५][३८][३९][४०][४१][४२][४३][४४] पिण्याचे अशुद्ध पाणी पिण्यायोग्य करणारी अशी ही त्यांची नवनिर्मिती कमी खर्चाची असली तरीही संपूर्ण शास्त्रीय सिद्धांतांवर काम करते. मुख्य म्हणजे ही नवनिर्मिती सूर्यकिरणांचा थेट वापर करत असल्याने सोलर बॅटरी, सोलर पॅनल, इत्यादींची आवश्यकता नसून त्यामुळे होणारे ई-वेस्ट (e-waste) सुद्धा आपोआप टळून प्रदूषणाला आळा बसतो. यात इतर कोणत्याही ऊर्जा उपकरणाचा वापर केला जात नाही. विशेष सामग्री किंवा तज्ज्ञ व्यक्तीची आवश्यकता नसल्याने अतिदुर्गम भागातही या नवनिर्मितीचा वापर शक्य हाेतो. अनुकरणातून प्रसार घडत गेल्याने अनेकांना सोयीचे ठरते. या नवनिर्मितीची रचना ढोबळमानाने अशी सांगता येईल. यामध्ये दोन उभी डब्यासारखी पात्रे एकावर एक ठेवलेली असतात. या दोन्ही पात्रांना धूळ आत जाऊ नये म्हणून झाकणे असली तरीही या झाकणांना कापसाच्या वाती असलेल्या पारदर्शक नळ्या जाऊ शकतील इतकी छिद्रे असतात. या नळ्या पारदर्शक असल्याने त्यातून सूर्यकिरणे आत जातात. शुद्ध करण्याचे पाणी वरील पात्रात साठवतात. ते पारदर्शक असल्याने त्यातही सूर्यकिरण आतपर्यंत जातात. पारदर्शक नळ्या या कापसाच्या वातीने भरल्या असतात. या पारदर्शक नळ्यांचे एक टोक वरच्या पात्रात बुडलेले असते. वरच्या पात्रातून झाकणाच्या छिद्रांमधून बाहेर निघून या नळ्या खालच्या पात्रातील झाकणाच्या छिद्रांतून आत सोडलेल्या असतात. यात सोयीनुसार वरील पात्र हे काचेचे किंवा तत्सम पेट बरणी असू शकते व खालचे पात्र म्हणजे मातीचे स्वच्छ मडकेसुद्धा चालेल. वरच्या पात्रातील अशुद्ध पाणी हे पारदर्शक नळ्यांमधून कॅपिलरी पंपिंग (Capillary Pumping) च्या तत्त्वावर प्रथम वर चढते व मग गुरुत्वाकर्षणाने खालच्या पात्रात घसरत जाते. यात नळ्यांमधील कापसाच्या वाती या आधीपासूनच ओल्या असतील हे बघावे. नळ्यांमधून खालच्या पात्रात जमा होणारे पाणी गरज वाटल्यास चारकोल किंवा लोणारी कोळसा इत्यादीच्या चाळणीतूनही नेता येते मात्र सहसा याची गरज पडत नाही. उन्हाळ्यात तळाला गेलेले तसेच पावसाळ्यात मिळणारे मातकट पाणीही यात शुद्ध होते हे विशेष कारण सर्वसाधारण फिल्टर्स गाळयुक्त पाण्याने अकार्यक्षम होतात. यात पाणी शुद्ध होण्याची प्रक्रिया क्रमाक्रमाने अशी घडत जाते : सर्वप्रथम उपलब्ध मातकट पाणी वरच्या पात्रात टाकल्यावर पाण्यातील जड गाळ / माती वरच्या पात्राच्या तळाशी बसते. वरील पात्र पारदर्शक असल्याने पाण्यात सूर्यकिरणे प्रवेश करून पाणी निर्जंतुक करतात. यानंतर थोडे स्वच्छ झालेले पाणी कॅपिलरी सिद्धांताचा वापर करून सूक्ष्म पद्धतीने सर्व नळ्यांमधून कापसाच्या ओल्या वातींच्या साहाय्याने वर उचलले जाते. पाणी कॅपिलरी पद्धतीने वर उचलले जाताना त्यातील तेलयुक्त पदार्थ कापसामध्ये सुरूवातीलाच शोषून घेतले जातात. तेलासारख्या अशुद्धता जास्त प्रमाणात शोषल्याने कापसांच्या वातींचा रंग आपोआपच बदलतो व एखाद्या इंडीकेटर (Indicator) सारखे कार्य करते. यामुळे अशा वाती लगेच बदलता येतात. कापसाच्या वापराने निर्जंतुकीकरण होण्यास मदत मिळते. पाणी कॅपिलरी (Capillary) पद्धतीने वरच्या पात्रातील नळ्यांतून वर बाहेर उचलले जाताना एक अतिशय सूक्ष्म व प्रभावी क्रिया सतत घडत असते. पाण्याचा सूक्ष्म थेंब नळीत पुढे पुढे सरकताना त्यावर सतत सूर्यकिरणे पडत असतात. त्यामुळे सर्वसाधारण प्रकाशातही त्याचे लगेच बाष्पीभवन होते. मात्र हे बाष्प नळीत बंद असल्याने आकाशात उडून जाऊ शकत नाही. नळीतील आर्द्रतेमुळे ते लगेच द्रव रुपात येते. अशाप्रकारे बाष्पीभवन व द्रवीभूत होण्याची क्रिया सतत घडत जाण्याची एक शृंखला सुरू असते ज्यामुळे पाण्याची शुद्धता वाढते. वरच्या पात्रातून बाहेर पडून नळीत सर्वात वर पोहोचल्यावर या नळ्या खाली वळून खालच्या पात्रात प्रवेश करतात. असे करताना यात खाली सरकणाऱ्या थेंबाला गुरुत्वाकर्षणाचे बळ प्राप्त असते. यामुळे नळीत पोकळी निर्माण होऊन कॅपिलरी क्रियेला आपसूकच बळकटी मिळते. खालील पात्रात इच्छा असल्यास लोणारी कोळसा इत्यादिंचे अधिकचे फिल्टर बसविता येते. पारदर्शक नळीची लांबी विचारात घेता पाण्याचा एक थेंब तेवढ्याच लांबीइतक्या जाडीच्या चाळणीतून (Filter) गाळल्या जात असतो, हे महत्त्वाचे. पाणी वाहून नेणाऱ्या एकूण कापसाच्या वाती असलेल्या नळ्यांच्या संख्येवर या फिल्टरची क्षमता ठरते. अशा प्रकारे खालील पात्रात शुद्ध पाणी जमा होते इतकेच नव्हे तर पाण्याची गोडीही वाढते. यात इतर कोणत्याही ऊर्जा वाया जात नाही. अतिदुर्गम भागातही याची उभारणी व वापर शक्य असा आहे. कोणतेही प्रदूषण न करता पाणी शुद्ध करण्याची ही एक शास्त्रीय पद्धत आहे.

  • वॉटर क्रेडिट : जल संरक्षण व संवर्धनाच्या दृष्टिने अतिशय महत्त्वपूर्ण अशा पर्यावरणपूरक 'वॉटर क्रेडिट' या संकल्पनेला वैद्य यांनी सर्वप्रथम मांडले.[४५] या संकल्पनेला विविध समर्थने प्राप्त झालेली आहेत.[४६][४७][४८][४९][५०]
  • रुटर पॉट : झाडांच्या कुंड्यांतून बाहेर वाहून माेठ्या प्रमाणात वाया जाणाऱ्या पिण्याच्या पाण्याची बचत करण्यासाेबतच झाडाला याेग्यप्रकारे व कमी देखभालीत नियमित पाणी-पुरवठा करणारी अशी ही साेपी, घरच्या घरी सहज शक्य, प्रतिकृतीगत समाजेापयाेगी निसर्गमित्र नवनिर्मिती त्यांनी केली.[६][५१][५२][५३][५४][५][५५]
  • क्लिन वॉटर हार्वेस्टिंग : Clean Water Harvesting ही नवसंकल्पना त्यांनी मांडली. रेन वॉटर हार्वेस्टिंगच्या धर्तीवरच विविध कारणांस्तव वाया जाणाऱ्या स्वच्छ पाण्याची जपणूक / साठवणूक / पुनर्वापर व गत्यंतर नसल्यास जमिनीत पुनर्भरण करण्याच्या प्रयत्नांचा यात सामावेश आहे.[३०]

अन्न विषयक

  • फूड ऑफ फ्यूचर : पिण्याच्या पाण्याचे वाढते दुर्भिक्ष लक्षात घेऊन व समुद्राच्या तसेच जमिनितील खाऱ्या पाण्याचा उपयाेग करून घेणारी 'फूड ऑफ फ्यूचर' ही संकल्पना मांडताना त्यांनी इको-फ्रेंडली भाजी म्हणून रानघोळ (Portulaca Oleracea) चे महत्त्व शोधून ते लक्षात आणून दिले.[५६][५७][५८][५९][६०][६१][६२][६३][६४]
  • खाऱ्या (saline) जमिनींची सुपीकता : खाऱ्या (saline) जमिनींची सुपीकता वाढविण्यासाठी 'खाऱ्या (saline) जमिनीवर वाढणारे वृक्षारोपण' (salt sustained plantation) करण्याचे सुचविताना त्यांनी यासाठी एक साधे,सहज शक्य व प्रतीकृतिगत असे साधन नवनिर्मित केले ज्याद्वारे आर्द्र हवामानाच्या हवेत असलेली पाण्याची वाफ ही वृक्षाला उपयोगी अशा खाऱ्या पाण्यात बदलते. यामुळे पिण्यायोग्य पाण्याची संसाधने प्रभावित न होता वृक्ष वाढतात. वृक्ष वाढीमुळे पाऊस पडतो व जमीन सुपीक होते हे सर्व जाणतात. समुद्राच्या / खाऱ्या पाण्याच्या स्रोतांचा पाईपलाईनमधून सर्वदूर वापर शक्य व्हावा या उद्देशाने त्यांनी छत / गच्चीवरील सॉल्ट सस्टेनेबल भाजीपाल्याचा बगीचा तसेच कुंडीतील सॉल्ट सस्टेनेबल वृक्ष (Salt sustainable plants) ही संकल्पना मांडली.[६५][६६][४२][४३][५७][५८]
  • मध : 'बैच फ्लॉवर हनी' (Batch Flower Honey) ही ४५ प्रकारच्या वृक्षवनस्पतींपासूनच्या मधाचे वर्गीकरण करून मधाचा उपयोग वाढविणारी अशी त्यांची नवनिर्मिती आहे.[६७][६८]
  • दूध : दुभत्या जनावरांच्या आहारात नियमित प्राधान्याने असलेल्या वनस्पतींचा उल्लेख त्याच्या दुधाच्या लेबल / टॅगवर करण्याची संकल्पना त्यांनी मांडली. उदाहरणार्थ, 'कडुनिंबाचा पाला नियमित खाणाऱ्या दुभत्या जनावराचे दूध' असा टॅग, इत्यादि. दुभत्या जनावरांच्या आहारानुसार त्यांच्या दुधाचे महत्त्व वाढविणारी ही नवसंकल्पना पशुवैद्यक, आहारतज्ज्ञ, आयुर्वेदतज्ज्ञ तसेच ग्रामीण उद्योजकता वाढीशी संबंधित अशी आहे. [६९]

ऊर्जा विषयक

  • स्पॉन्टेनियस हीट एनर्जी रिझर्व्ह (spontaneous heat energy reserve) : 'स्पॉन्टेनियस हीट एनर्जी रिझर्व्ह' या नवीन ऊर्जा स्रोतावर पुस्तकाचे लेखन करणारे ते सर्वांत पहिले लेखक आहेत. स्पॉन्टेनियस हीट एनर्जी ही जागतिक तापमानवाढीवर अंकुश आणण्यासाठीचा एक उपाय ठरू शकणारा नवीन ऊर्जा स्रोत आहे, हे त्यांनी निदर्शनास आणून दिले. स्पॉन्टेनियस हीट एनर्जी हे नवीन ऊर्जा स्रोताचे भांडार असल्याचे त्यांनी शाेधले.[७०][७१][७२][७३][७४][७५][२९][७६][७७]
  • गुरुत्वाकर्षण ऊर्जा चक्र (Gravity energy wheel) : त्यांनी जगातील पहिल्या वेट ऑपरेटेड गुरुत्वाकर्षण ऊर्जा चक्र (Gravity energy wheel) मॉडेलची निर्मिती केली. तिचा उपयोग गुरुत्वाकर्षण ऊर्जेसंबंधित संशोधन कार्यात होणे शक्य आहे. चाकाचे गुरुत्वाकर्षण केंद्र अतिशय कमी प्रमाणात बाह्य ऊर्जा वापरून सतत बदलत ठेवता येऊ शकते व त्यायोगे गुरुत्वाकर्षणाचा फायदा घेऊन चाकर फिरते ठेवता येते, हे त्यांनी या मॉडेलद्वारे दाखविले.[७८][७९][८०][८१][८२][८३][८४][८५][८६][८७][८८]

नवनवीन खेळ

श्रीपाद वैद्य यांनी 'दिशा', 'लकचेज','थ्री इन वन रेस'[८९][९०],'खोगोस्का'[९१][८९],वन इन टेन[९२][९३], बाॅलपाथर[९२][९४], बाउन्सरबास्क[९५][९६], मेसडेबॉल[९५][९७], सिलेजम[९५][९८], स्पेक्थो[९९][१००] यांसारखे नवनवीन खेळ शाेधले. देश-विदेशात तसेच नवीन खेळांच्या विश्वकोशात या खेळांची नाेंद घेतली गेली आहे.[१०१][१०२][१०३][८][१०४][१०५][१०६][१०७][११][१०८][९०] खेळांद्वारे आव्हानात्मक वृत्ती संरचनात्मकतेच्या वाटेवर येण्यास मदत होऊन समाजात शांतीचा मार्ग प्रशस्त होतो. या दृष्टीने महागड्या खेळांपासून वंचित राहिलेले, घरच्या घरी सहज उपलब्ध साधनांद्वारे खेळून जागतिक पातळीवरही आपले काैशल्य दाखवू शकतील अशा विविध स्पोर्टिंग चॅलेंजेसचे महत्त्व त्यांनी निदर्शनास आणून दिले. अनेक स्पोर्टिंग चॅलेंजेसचे ते ओरिजिनेटर आहेत. खेळभावना प्रोत्साहित करणाऱ्या त्यांच्या राष्ट्रीय व विश्वविक्रमांच्या संदर्भातील विविध चॅलेंजेस जगभरात प्रदर्शित झालेले आहेत.[१८][२६][१०९][११०][१११][११२]

विक्रम प्राप्त स्पोर्टिंग चॅलेंजेस

  • मोस्ट रबर बॅन्ड्ज स्ट्रेच्ड ओव्हर द फेस इन वन मिनट (Most rubber bands stretched over the face in one minute)[११०][११३][११४][११५][११६][११७][११८][११९][३६][१२०][१२१][१२२][१२३][१२४][१२५]
  • मोस्ट ड्राइड पीज मुव्ह्‌ड इन वन मिनट यूजिंग अ स्ट्राॅ (Most dried peas moved in one minute using a straw)[१११][११९][३६][१२०][१२१][१२२][१२३][१२५]
  • मोस्ट स्पून्स बॅलेन्स्ड ऑन द फेस (Most spoons balanced on the face)[११९][३६][१२०][१२१][१२६][१२२][१२३][१२७][१२४][१२५]
  • द लाॅंगेस्ट पेपर क्लिप चेन इन ३० सेकंड्स (The longest paper clip chain in 30 seconds)[१२५][१२८][१२९][१३०]
  • फास्टेस्ट पेपर क्लिप चेन इन वन मिनिट (Fastest paper clip chain in one minute)[१३१]
  • फास्टेस्ट काॅइन स्टॅकिंग इन वन मिनिट (Fastest coin stacking in one minute)[१३२][१३३]
  • स्टॅकिंग मोस्ट काॅइन्स इन्टू अ टाॅवर बाय वन हॅन्ड इन वन मिनट (Stacking most coins into a tower by one hand in one minute)[१३२]
  • मोस्ट काॅइन्स् स्टॅक्ड् ऑन द फिस्ट (Most coins stacked on the fist)[१३४][१३५]
  • मोस्ट काॅइन्स् स्टॅक्ड् ऑन मेजरिंग स्केल (Most coins stacked on measuring scale)[१३४][१३५]
  • मोस्ट काॅइन्स् स्टॅक्ड् ऑन द फिस्ट रेस्टिंग ऑन द टेबल (Most coins stacked on the fist resting on the table)[१३४][१३५]
  • मोस्ट काॅइन्स् बॅलॅन्स्ड ऑन द एल्बो ॲन्ड काॅट् (Most coins balanced on the elbow and caught)[१३४][१३५]
  • मोस्ट काॅइन्स् स्टॅक्ड् ऑन द सिंगल काॅलम (Most coins stacked on the single column)[१३४][१३५]
  • टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन द लिटल फिंगर (Tallest coin tower stacked on the little finger)[१३४][१३५]
  • टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन फोरफिंगर (Tallest coin tower stacked on forefinger)[१३४][१३५]
  • टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन थंबनेल (Tallest coin tower stacked on thumbnail)[१३४][१३५]
  • टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन द टिप ऑफ मिडल फिंगर (Tallest coin tower stacked on the tip of the middle finger)[१३६]
  • टाॅलेस्ट काॅइन टाॅवर स्टॅक्ड् ऑन बायसेप (Tallest coin tower stacked on bicep)[१३७]
  • मोस्ट ५ रुपी काॅइन्स् स्टॅक्ड् विथ वन हॅन्ड इन ३० सेकंडस् (Most five rupee coins stacked with one hand in 30 seconds)[१३८]
  • मोस्ट १० रुपी काॅइन्स् बॅलॅन्स्ड ऑन द फेस (Most ten rupee coins balanced on the face)[१३९]
  • मोस्ट कॅन्डीज ड्राॅप्ड इन वन मिनिट यूजिंग अ स्ट्राॅ (Most candies dropped in one minute using a straw)[१४०]
  • फास्टेस्ट टाईम टु प्लेस हंड्रेड ड्राइड पीज इन अ बाॅक्स यूजिंग अ स्ट्राॅ (Fastest time to place 100 dried peas in a box using a straw)[१४१]
  • मोस्ट टेनिस बाॅल्स हेल्ड इन हॅन्ड ॲट वन्स (Most tennis balls held in hand at once)[१४२][१४३][१४४][१४५]
  • मोस्ट कॉइन्स् युज्ड टु बिल्ड अ ब्रिज (Most coins used to build a bridge - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड इनसाइड टेप रोल वन बाय वन युजिंग वन हॅन्ड (Most coins stacked inside tape roll one by one using one hand - LBR 2019)
  • मोस्ट वन रुपी कॉइन्स् हेल्ड इन हॅन्ड (Most one rupee coins held in hand - LBR 2019)
  • टॉलेस्ट कॉइन टॉवर ऑन अ सिंगल कॉलम्न (Tallest coin tower on a single column - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड ऑन द टिप ऑफ द थम्ब (Most coins stacked on the tip of the thumb - LBR 2019)
  • मोस्ट टेन रुपी काॅइन्स् बॅलॅन्स्ड ऑन फेस (Most Rs 10 coins balanced on face - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड ऑन टिप ऑफ द मिडल फिंगर (Most coins stacked on tip of the middle finger - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड ऑन टिप ऑफ द फोरफिंगर (Most coins stacked on tip of the forefinger - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड ऑन अ टेप रोल (Most coins stacked on a tape roll - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड ऑन फोरहेड युजिंग वन हॅन्ड ( Most coins stacked on forehead using one hand - LBR 2019)
  • मोस्ट कॉइन्स् स्टॅक्ड ऑन बायसेप्स् (Most coins stacked on biceps - LBR 2019)
  • टॉलेस्ट कॉइन टॉवर ऑन अ ब्रिज (Tallest coin tower on a bridge - LBR 2019)

दिशा

या खेळात आई व मूल मिळून एक चमू तयार होतो. म्हणजेच काय तर एक पालक व एक पाल्य किंवा एक छोटा व एक मोठा असे मिळून एक टीम (चमू) तयार होते. असे विविध चमू एकमेकांशी स्पर्धा करतात मात्र खेळताना एकावेळेस एकच चमू आपला खेळ सादर करतो. खेळताना एक मार्ग निश्चित केला जातो, यात जमिनीवर दोन समांतर रेषा आखून मार्ग दाखवितात. या दोन समांतर रेषांमध्ये दोन ते तीन फूटांचे सुविधायुक्त अंतर असते. या दोन रेषांमधील मार्गावर चमूला चालत समोर जायचे असते. हा मार्ग काही अंतरावर उजवीकडे किंवा डावीकडे असा वेडावाकडा परंतु काटकोनात काढलेला असतो. या मार्गाचा आराखडा (लांबी व रूपरेषा) सर्वानुमते ठरविला जातो. सुमारे पाच वर्षे वयाची लहान मुले आपल्या आईला किंवा वडिलांना सहखेळाडू बनवून हा खेळ खेळू शकतात. हा खेळ दोन माेठे व्यक्तीसुद्धा एक चमू तयार करून अशाच इतर चमूंशी खेळू शकतात. लहान मूल असल्यास ते मोठ्या व्यक्तीच्या पावलावर पाऊल ठेवून उभे राहील व मोठ्या व्यक्तीच्या दोन्ही हातांना पकडून आधार घेईल. यावेळी दोघांची तोंडे एकाच दिशेने राहतील. या मार्गाची सुरुवात व शेवट समजण्यासाठी चिन्हांकित असेल. मोठ्या खेळाडूच्या डोळ्यांवर पट्टी बांधली असल्याने त्याला दिसणार नाही मात्र तो लहान खेळाडूच्या सूचनांनुसार चालत राहील. दोघांची पाऊले एकाच वेळेस पडतील. लहान खेळाडूची पाऊले जमिनीवर आल्यास चूक समजल्या जाऊन ती मोजली जाईल. यामध्ये खेळाडूला केवळ त्याच सूचनांचा वापर करता येईल ज्या सूचना खेळाच्या सुरुवातीला सर्वमान्य राहतील. अशा सूचना कमीत-कमी म्हणजे मोजक्याच असाव्यात, उदा. मागे व्हा, पुढे जा, उजवीकडे वळा, डावीकडे वळा, थांबा, उजवीकडे सरका, डावीकडे सरका. चालताना खेळाडूची पाऊले समांतर रेषांना लागल्यास किंवा ठरविलेल्या सूचनांपेक्षा वेगळ्या सूचना दिल्या गेल्यास ती चूक समजण्यात येईल. मार्गावरून चालताना केलेल्या अशा विविध चुकांची एकूण बेरीज करून त्या अंकाची नोंद घेतली जाईल. जर चमूत दोन्ही व्यक्ती मोठे असतील तर हा खेळ खेळताना त्यांतील एक डाेळ्याला पट्टी बांधून समोर चालेल व दूसरा खेळाडू त्याच्या मागे मागे चालून त्याला सूचना देत राहील, मात्र त्याला स्पर्श करणार नाही. तसे केल्यास ती चूक ठरेल व मोजल्या जाईल. स्पर्धेतील सर्व चमू एकप्रकारचे असावेत म्हणजे एका चमूत बालक-पालक असल्यास सर्व चमूत बालक-पालकच असावेत. जो चमू सर्वांत कमी वेळात हे मार्गक्रमण पूर्ण करेल तो विजयी ठरेल. प्रत्येक चमूने केलेल्या एकूण चुकांचाही विजयी होणे वा ना होणे यावर प्रभाव पडेल, कारण सुरुवातीलाच एक ठराविक कालमर्यादा सर्वानुमते ठरविल्या गेलेली असेल. जर या कालमर्यादेएवढा किंवा त्यापेक्षा कमी असा दोन चमूंच्या उपलब्धींमध्ये (मार्गक्रमण पूर्ण करण्याचा कालावधी) फरक असेल तर मग दोन्ही चमूंच्या एकूण चुका बघितल्या जातील व ज्या चमूच्या कमीत-कमी चुका राहतील त्या चमूला विजयी घोषीत करण्यात येईल. या खेळाने लहान मुलांमध्ये दिशाज्ञान व समयसूचकतेचा सराव होतो. पालकांसोबत खेळल्याने मुलांचा आनंद वाढीस लागतो व एकोपा वाढतो. हा खेळ दिव्यांग इतरांसाेबत खेळू शकतात, त्यामुळे समानसंधीतून ऐक्याची भावना असते. कोणत्याही महागड्या साधनांची आवश्यकता नसल्याने मुलांच्या खेळण्यात आर्थिक बाबी अडसर ठरु शकत नाही. पालक सोबत खेळल्याने हा खेळ पाल्यांसाठी सुरक्षित ठरतो. इतर खेळांप्रमाणेच खेळ भावना वाढीस लागते.[१०२][१०३]

लकचेज

हा खेळ सर्वसाधारणपणे पारंपारिक बुद्धिबळासारखा वाटला तरी यात बराच फरक आहे. यात फाशाचा- (Dice) चा वापर खेळताना केला जातो. पटावरील सर्व सोंगट्या या बुद्धिबळातील नियमांनुसार चालत असल्या तरी प्रतिस्पर्ध्याची सोंगटी बाद (Capture) करण्याची वेळ आल्यास दोन्ही खेळाडूंना फासा फेकावा लागतो. यात जाे खेळाडू दुसऱ्या स्पर्धकाची सोंगटी बाद करू इच्छितो त्याच्या फास्यावरील अंक (१ ते ६) हे ज्या खेळाडूची सोंगटी बाद हाेत आहे त्याच्या फाशावरील अंकांच्या बरोबरीत किंवा जास्त असावी तरच सोंगटी बाद हाेईल अन्यथा दुसरी कोणतीही चाल चालावी लागेल. शह (Check) किंवा शह-मात (Check-mate) देताना मात्र फासा वापरला जाणार नाही. या खेळात इतर कोणतेही पाॅईंट्स खेळताना मोजले जाणार नाही, केवळ शह-मात झाल्यास विजय ठरेल अन्यथा सामना बरोबरीत समजला जाईल. यात एकावेळी दोन प्रतिस्पर्धी खेळाडू खेळत असले तरी इच्छुक दर्शक दोन वेगवेगळ्या समान सदस्यांचे गट बनवून, एका स्पर्धकाला एक गट याप्रमाणे पाठिंबा देऊ शकतात. यात या गटातील प्रत्येक सदस्य फासा फेकेल व त्या अंकांची एकूण बेरीज ही त्या गटाचा स्कोअर समजून त्याचा वापर सोंगटी बाद किंवा नाबाद ठरविण्यासाठी होईल. जर दर्शकांची संख्या सहज मोजता येण्याजोगी नसेल (खूप जास्त असेल) तर फास्याच्या उपयोगाऐवजी मत मागवण्याचा पर्याय राहू शकताे. अशा प्रकारे आपले मत सांगणारे व्यक्ती हे तेथे प्रत्यक्ष उपस्थित नसले तरी चालेल तसेच असा मत नोंदविणारी व्यक्ती ही कोणत्याही एका गटाशी बांधील असेलच असे नाही. जीवनात बुद्धीच्या उपयोगा सोबतच वेळोवेळी मिळणारे सहकार्यदेखील महत्त्वाचे ठरते, असा अर्थबाेध या खेळात दडलेला दिसतो.[१०१]

थ्री इन वन रेस

ही एक धावण्याची स्पर्धा आहे ज्यात तीन जण एक विशिष्ट रचना करून धावतात. याच प्रमाणे इतर स्पर्धकही आपापली रचना करून धावतात. यामध्ये तीन सहभागींपैकी वजनाने हलका असणारा सहभागी हा इतर दोन स्पर्धकांच्या आधाराने वर उचललेल्या स्थितीत उभा असताे. ज्या दिशेने धावायचे असेल त्या दिशेने तोंड करून इतर दोघे सहभागी एकामागे दुसरा असे उभे राहतात. पाठीमागील स्पर्धक हा आपले दोन्ही हात समोरच्या स्पर्धकाच्या दोन्ही खांद्यांवर घट्ट पकडून ठेवतो. समोरचा सहभागी आपले दोन्ही हात पाठीमागे खाली घेतो व दोन्ही हातांची बोटे एकमेकांत घट्ट अडकवून ठेवतो. वर उभा राहणारा सहभागी हा समोरच्याच्या पाठीमागे खाली बांधलेल्या हातांवर पाय ठेऊन दोन्ही सहभागींच्या मध्ये वर चढतो. असे करताना ताे पाठीमागील सहभागीच्या दोन्ही हातांचा आपल्या हातांनी घट्ट पकडून आधार घेतो. या रचनेनुसार वर उचललेल्या स्थितीत मध्यभागी उभा असलेल्या सहभागीचे वजन खालील दोन सहभागी वाटून घेत असतात. अशाप्रकारे झालेली ही रचना एकत्रितपणे पुढे धावते. इतरही चमू याचप्रमाणे रचना करून धावतात. असे करताना वर उचललेल्या स्थितीत उभा असलेल्या सहभागीचे पाय जमिनीला टेकू नये. तसेच पाठीमागील सहभागी खेळाडूचे समोरच्याच्या खांद्यांवरील दोन्ही हात सुटता कामा नये. यामध्ये सुरक्षितता म्हणून हेल्मेट, क्नी-पॅड, इत्यादि वापरल्यास उत्तम. जो चमू कमीतकमी वेळात ठरविलेले अंतर पूर्ण करेल तो विजेता ठरेल किंवा जो चमू न पडता जास्तीत जास्त अंतर धावून जाईल ताे विजेता ठरेल. या खेळामुळे परस्पर सहयोगाची व साहसाची भावना वाढीस लागण्यास मदत होते.[१०८][९०]

नवनिर्मिती

  • इको-इनोव्हेशन्स : त्यांच्या ५० हून अधिक निसर्गमित्र नवनिर्मितींमुळे (Eco-innovations Galore) इ.स. २००९ ला त्यांची विक्रमांच्या पुस्तकात नोंद झाली. इको-इनोव्हेशन्सच्या विकासासाठी ते जगातील सर्वात पहिले रेकॉर्ड होल्डर (विक्रमवीर) आहेत.[६९][१४६][१४७][७०][७१][७३][१४८][१४९][१५०][१५१][१५२][१५३][१५४][१५५][१५६][१५७][१५८]. त्यांनी पर्यावरण हितार्थ शोधलेल्या 'बांडगुळ टेकनीक ऑफ प्लान्टेशन' तसेच 'ग्रीन बॉक्स अफॉरेस्टेशन टेकनीक' यासारख्या १०० हून अधिक नवसंकल्पनांची नोंद डाटाबेसमध्ये झालेली आहे.[१०३]
  • मच्छर किडा सापळा (Mosquito Larva Trap) : जनउपयोगाच्या हेतुने प्रतीकृतीगत अशा कमखार्चिक, निसर्गमित्र मच्छर किडा सापळ्याची त्यांनी नवनिर्मिती केली. ह्यात मच्छरांच्या जीवन चक्राचा उपयोग करताना कोणत्याही प्रकारचे प्रदूषण टाळून, उर्जेविना मच्छरांचा बंदोबस्त करता येऊ शकतो हे त्यांनी या नवनिर्मितीद्वारे दाखविले.[२०][१५९][१६०][१६१]
  • युरीन कलेक्शन सेंटर्स : उघड्यावर मूत्रविसर्जनाला आळा घालण्यास उपयोगी तसेच पर्यावरण व मानव हितार्थ ही नवसंकल्पना त्यांनी २०११ सालाच्या आधीच मांडली होती व या नवसंकल्पनेची डाटाबेसमध्येही नोंद झाली. आज अशा प्रकारच्या संकल्पनांचा कचरा व्यवस्थापनात उपयोग होऊ शकतो हा आशावाद वाढत आहे. शेतीसाठी उपयुक्त युरीयाच्या उत्पादनात युरीनचा (मूत्राचा) वापर होऊ शकतो. [३४][१६२][१६३]

निसर्गपूजा (Eco-worship)

  • इकोवर्शिप प्रसार : आराध्य वृक्षांच्या माध्यमातून इकोवर्शिप म्हणजेच निसर्गपूजेचा प्रसार करणारे जगातील पहिले नक्षत्रवन वृक्षारोपण त्यांनी नागपुरात केले.[१६४][१६५][१६६][१६७][१६८] निसर्गाप्रती आदरयुक्त आत्मीयता वाढावी व त्यायोगे निसर्गसंवर्धन घडावे या उद्देशाने आजवर नामस्वरूपात / निर्गुणस्वरूपात असलेल्या निसर्गदत्त या दैवताची सगुणस्वरूपातील मूर्तिपूजा त्यांनी सुरू केली. या निसर्गदत्त निसर्गपूजेद्वारे आपल्या आजूबाजूचा निसर्ग हेच खरे ईश्वराचे स्वरूप असल्याची भावना वृद्धिंगत होऊन निसर्गपूजा संकल्पांच्या माध्यमातून निसर्गसेवा घडते, जी आजच्या काळाची निकडीची आवश्यकता आहे. नक्षत्रवन निसर्गपूजेसंबंधित त्यांच्या विश्वविक्रमामुळे व्यक्तिसापेक्ष अशा आराध्य वृक्षाराेपणाच्या संकल्पनेची जगात ओळख निर्माण झाली. त्यामुळे जगभरात विविध ठिकाणी आराध्य वृक्षाराेपणाला सदर्भ प्राप्त होऊन आपसूकच हातभार लागला. [१६९][८][१०६][१०७][१०५][१०४][१७०][१७१][१७२]
  • निसर्गपूजा लेखन : सर्वांना सहज समजावे व अनुकरणातून निसर्ग संरक्षणाचे कार्य सफल होण्यासाठी भगवंताचे अधिष्ठान लाभावे या उद्देशाने त्यांनी निसर्गपूजा पद्धतीचे लेखन केले. [१७३][१७४][१७५][१७६]

विज्ञान विषयक

  • पर्यावरणीय सिद्धान्त : त्यांनी एकूण चार पर्यावरणीय सिद्धान्त मांडले.[१७७][१७८][१७९][१८०] ते खालीलप्रमाणे :
  1. पर्यावरणीय सहिष्णुता सिद्धान्त (Theory of Environmental Bearability) : जेव्हा एखाद्या सजीवाचा पर्यावरणीय बदलांशी अल्पकाळ किंवा अल्पप्रभावासाठी साक्षात्कार हाेतो तेव्हा त्या सजीवात या पर्यावरणीय बदलांशी जुळवून घेण्याकरिता अल्प असे बदल घडतात. मात्र असे पर्यावरणीय प्रभाव संपुष्टात येतांच, त्यांच्यामुळे निर्माण झालेले सजीवांमधील बदलसुद्धा नाहीसे होऊन, तो सजीव पूर्वस्थितीला प्राप्त होतो. असे तेव्हाच घडते जेव्हा हे पर्यावरणीय प्रभाव त्या सजीवाच्या सहिष्णुता क्षमतेच्या मर्यादेचे उल्लंघन करित नाही. उदाहरण : घराबाहेर थंडीत फिरताना हातमोजे घातले नसल्यास हात सुजू शकतात मात्र घरातील उबदार वातावरणात परत आल्यावर हातांची स्थिती पूर्ववत होते.
  2. पर्यावरणीय प्रतिरोध सिद्धान्त (Theory of Environmental Opposition) : जेव्हा एखाद्या सजीवावर होणारे पर्यावरणीय प्रभाव हे त्याच्या शारिरीक सहिष्णुतेच्या (सहनशीलतेच्या) मर्यादा ओलांडतात तेव्हा हा सिद्धान्त लागू होतो. यात सजीवावर होणारा कोणताही पर्यावरणीय प्रभाव त्या सजीवाच्या सहनशीलतेच्या मर्यादेच्या जास्त प्रमाणात किंवा जास्त वेळाकरिता असतो तेव्हा अशा दीर्घकालीन किंवा तीव्र प्रभावाने सजीवाच्या शरीरावर काही बदल होतात. मात्र यानंतर सजीवाचे शरीर निसर्गतः असा सिद्धिकारक उलट परिणाम उत्पन्न करते ज्यामुळे पर्यावरणीय प्रभावांनी शरिरावर होणाऱ्या बदलांची स्थिती अगदी विरुद्ध आणि जास्त परिमाणांनी पालटली जाते. उदाहरण : सहनशीलतेपेक्षा जास्त थंडीत पावसात फिरल्यावर थंडी बाधते. यामुळे शरीराचे तापमान कमी होण्याचा तात्पुरता बदल पर्यावरणीय प्रभावाने घडू बघतो मात्र त्यानंतर शरीर सिद्धिकारक उलट परिणाम उत्पन्न करते ज्यामुळे घरी आल्यावर शरीराचे तापमान वाढते व ताप आल्यासारखे होते.
  3. पर्यावरणीय विनाश सिद्धान्त (Theory of Environmental Destruction) : जेव्हा एखाद्या सजीवावर होणारे पर्यावरणीय प्रभाव हे अतिशय मोठ्या असहनीय प्रमाणात आणि अति दीर्घकाळासाठी (असहनीय काळासाठी) कार्यरत राहतात तेव्हा अशा प्रभावांमुळे सजीवाच्या शरीरावर कायमस्वरूपी बदल होतात व या बदलांना पलटविणारा असा कोणताही परिणामकारक उलट परिणाम सजीवाचे शरीर उत्पन्न करू शकत नाही. उदाहरण : असहनीय हिमलोटात किंवा बर्फाळ प्रदेशातील अतीथंड पाण्यात पडल्यास शरीराचे तापमान कमी होते मात्र ही स्थिती पलटविण्यासाठी शरीर कोणतेही उलट परिणाम उत्पन्न करू शकत नाही.
  4. पर्यावरणीय सृजन सिद्धान्त (Theory of Environmental Creation) : जेव्हा एखाद्या सजीवाच्या शरीरावर असा पर्यावरणीय प्रभाव पडतो जो अतिशय अल्प प्रमाणात पण परिणामकारक काळासाठी अशा पद्धतीने कार्यरत राहतो, की जेणेकरून शरीराचे विशेष ध्यानाकर्षण होत नाही, तेव्हा असा पर्यावरणीय प्रभाव सर्वसाधारण परिस्थितीत सजीवाच्या शरीरावर निश्चित असे बदल घडवितात. मात्र शरीराकडून यासाठी कोणताही सिद्धिकारक उलट परिणाम उत्पन्न होत नाहीत. उदाहरण : उष्ण प्रदेशातून थंड प्रदेशात किंवा थंड प्रदेशातून उष्ण प्रदेशात स्थानांतरित झालेल्या लोकांच्या वर्णछटेत कालांतराने फरक दिसून येतो. व्यक्तीच्या शरीराचा सतत कपड्यांनी झाकलेल्या भागाचा रंग व कपड्यांनी झाकला नसलेल्या भागाचा रंग यातही तफावत आढळते.
  • पर्यावरणीय इलेक्ट्रोपथी विज्ञान : पर्यावरणीय इलेक्ट्रोपथी विज्ञान या त्यांच्या संशोधनाअंतर्गत त्यांनी, इलेक्ट्रोपथी विज्ञानात सांगितलेल्या विदेशी वनस्पतींच्या ऐवजी १२८ प्रकारच्या देशी वनस्पतींचा पर्याय शोधला. त्यांचा हा शोध स्थानिक वनस्पतींच्या वृक्षारोपणासोबतच स्थानिक संशोधन व विकासाला चालना देणारा असा होता. श्रीपाद वैद्य हे इलेक्ट्रोपथी विकासाकरिता जगातील पहिले भारतीय इनोव्हेटर / नवनिर्मितीकार ठरले. तसेच इलेक्ट्रोपथीकरिता विश्वविक्रमात नोंद झालेली जगातील पहिली व्यक्ती ठरले.[१८०][१८१]

साहित्य व लेखन विषयक

कला विषयक

कॉईन स्टॅकिंग या कलाप्रकारात त्यांनी विविध प्रयोग यशस्वी केले ज्याची नोंद विविध विक्रमस्वरूपात झाली. जगातील सर्वात वेगवान स्टॅकिंग म्हणजेच एका मिनिटात ७३ नाणी स्टॅक करण्याचा विक्रम[१३२][१३३]त्यांच्या नावे आहे. त्यांनी कॉईन स्टॅक्ड उभी थ्री-डी शब्दरचना (Vertical 3D coin structure of 'HI' - LBR 2019), श्री गणेश स्वरूपाची रचना, इत्यादि सारख्या नवनिर्मितींची सुरुवात करून या कलेला प्रसारित करण्याचा प्रयत्न केला.[२१३][२१४][२१५][२१६][२१७]

इतर सहभाग व सहयोग

  • पर्यावरण वाहिनी सदस्य : मार्च १९९३ पासून पुढील दोन वर्षांच्या काळात ते नागपूर जिल्हा पर्यावरण वाहिनी (पर्यावरण व वन मंत्रालय, भारत सरकार) या समितीचे मानद सदस्य होते.या काळात त्यांनी पर्यावरण संवर्धनाकरिता, विशेषतः जल प्रदूषण कमी करण्याकरिता भरीव कार्य केले.[१९३][२१८][२१९][१९७][२२०][१४९][१५०][१५१][१५३][२२१]
  • युनायटेड नेशन्स एनव्हायर्नमेंट प्रोग्राम (UNEP) च्या जागतिक पर्यावरण दिवस (World Environment Day) कार्यक्रमातील संकल्प सहभागाबद्दल त्यांना प्रशस्तीपत्रे मिळाली आहेत.[२२२][४२]
  • पर्यावरण व शिक्षण क्षेत्राशी संबंधित सेवाभावी संस्थांच्या कार्यात त्यांचा मोलाचा सहयोग राहिला.
  • पर्यावरणहितार्थ शाकाहार, जीवदया व निर्व्यसनी राहणीमानाचे ते पुरस्कर्ते आहेत.[१४३][१४२][१४४]
  • 'फ्रेंडलिएस्ट डे ऑफ द इयर' या विश्वविक्रमासाठी त्यांना सहभाग प्रमाणपत्र प्राप्त आहे.[१३०]
  • मोझिला सर्टिफिकेट ऑफ थॅंक्स टू हेल्प सेट अ वर्ल्ड रेकाॅर्ड (१७ जून २००८)[१५६]
  • नॅशनल जिओग्राफिक - द ग्रेट नेचर प्रोजेक्ट यांच्या 'लार्जेस्ट ऑनलाईन फोटो अल्बम ऑफ ॲनिमल्स' या विश्वविक्रमात सहभाग
  • 'सेल्फी विथ ट्री काॅन्टेस्ट - २०१६' या राष्ट्रीय विक्रम प्राप्त कार्यात वृक्षारोपण करून सहभाग[२२३]
  • 'सेंच्युरी रेकॉर्ड होल्डर' असलेले पहिले नागपूरकर (The first Nagpurian to become a Century Record Holder).[१३][१४][१५]

पुरस्कार

श्रीपाद वैद्य यांची प्रकाशित झालेली पुस्तके

  • हूज हू इन द वर्ल्ड - २६वी आवृत्ती - २००८[१५८]
  • हूज हू इन द वर्ल्ड - २७वी आवृत्ती - २००९
  • हूज हू इन द वर्ल्ड - २८वी आवृत्ती - २०१०
  • हूज हू इन सायन्स ॲन्ड इंजिनियरिंग - ११वी आवृत्ती - २०१०
  • हूज हू इन द वर्ल्ड - ३०वी आवृत्ती - २०१२
  • हूज हू इन द वर्ल्ड - ३१वी आवृत्ती - २०१३[१२५][२४१][१२८][१२९]
  • हूज हू इन द वर्ल्ड - ३२वी आवृत्ती - २०१४[१३०]
  • हूज हू इन द वर्ल्ड २०१६
  • हूज हू इन सायन्स ॲन्ड इंजिनियरिंग २०१६


संदर्भ

  1. ^ a b c d e f The Times Of India (Nagpur Times). April 4, 2018. p. Page 4. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  2. ^ a b India Book of Records (इंग्रजी भाषेत). 2018-04-18 http://indiabookofrecords.in/first-eco-innovator-champion-to-define-the-subject-of-environmental-human-development/. 2018-09-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  3. ^ www.rhrindianrecords.co.in http://www.rhrindianrecords.co.in/latest.php. 2018-09-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  4. ^ The Hitavada. Nagpur. December 25, 2017. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  5. ^ a b पुण्य नगरी. नागपूर. २७ नोव्हेंबर, २०१७. p. ६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  6. ^ a b c www.nagpurtoday.in (इंग्रजी भाषेत) https://www.nagpurtoday.in/shripad-vaidya-entered-in-limca-book-for-his-eco-innovation-rooter-pot/11250700. 2018-09-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  7. ^ www.rhrindianrecords.co.in http://www.rhrindianrecords.co.in/record_Holde_%20Profiles.php?q=27. 2018-09-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  8. ^ a b c d e The Hitavada (PDF). Nagpur. May 6, 2017. p. 7 http://idocuments.in/encyc/6/2017/05/06/NCpage_7.pdf. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  9. ^ a b The Times Of India (Nagpur Times). Nagpur. May 17, 2017. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  10. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. १ मे, २०१७. p. १८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  11. ^ a b c सकाळ. नागपूर. ८ मे, २०१७. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  12. ^ a b www.nagpurtoday.in (इंग्रजी भाषेत) https://www.nagpurtoday.in/nagpurs-sripad-vaidya-achieves-hattrick-of-guinness-book-of-world-records/12031701. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  13. ^ a b Dailyhunt (इंग्रजी भाषेत) http://m.dailyhunt.in/news/africa/english/nagpur+today+english-epaper-nagpure/nagpur+lawyer+vaidya+makes+it+to+limca+book+of+records-newsid-114991100. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  14. ^ a b News, Nagpur. www.nagpurtoday.in (इंग्रजी भाषेत) https://www.nagpurtoday.in/nagpur-lawyer-vaidya-makes-it-to-limca-book-of-records/04291105,%20https://www.nagpurtoday.in/nagpur-lawyer-vaidya-makes-it-to-limca-book-of-records/04291105. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  15. ^ a b www.newsdogapp.com https://www.newsdogapp.com/en/article/5cc6920c12313a0042212c05/?d=false. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  16. ^ Guinness World Records (इंग्रजी भाषेत) http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-dried-peas-moved-in-one-minute-using-a-straw. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  17. ^ Records, Guinness World (2013-09-12). (इंग्रजी भाषेत). Guinness World Records. ISBN 978-1-908843-56-2 https://books.google.co.in/books?id=idCmAwAAQBAJ&pg=PT1027&lpg=PT1027&dq=shripad+vaidya+in+guinness&source=bl&ots=r57zgk0wc6&sig=nJqJI9JIDXzAUvsbOCjpTt2FFgM&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwim5JOJubrdAhVFMI8KHVbVCFcQ6AEwD3oECAEQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20in%20guinness&f=false. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  18. ^ a b (इंग्रजी भाषेत) http://footage.framepool.com/en/shot/838957680-dried-pea-drinking-straw-cbbc, 2018-09-14 रोजी पाहिले Missing or empty |title= (सहाय्य)
  19. ^ dna (इंग्रजी भाषेत). 2015-05-17 https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-meeting-vijaya-ghose-the-record-keeper-2086474. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  20. ^ a b The Coca-Cola Company (इंग्रजी भाषेत) https://www.coca-colaindia.com/stories/eco-friendly-mosquito-larva-trap. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  21. ^ miraclesworldrecords.com http://miraclesworldrecords.com/Gallery/Details/7282. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  22. ^ research.omicsgroup.org (इंग्रजी भाषेत) http://research.omicsgroup.org/index.php/Eco-innovation. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  23. ^ Netdata http://www.netdata.com/netsite/81a72d49/guinness-world-records-list?p=61. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  24. ^ www.limcabookofrecords.in http://www.limcabookofrecords.in/record-detail.aspx?rid=2043. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  25. ^ www.limcabookofrecords.in http://www.limcabookofrecords.in/record-detail.aspx?rid=715. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  26. ^ a b LBR, Team (2018-05-05). (इंग्रजी भाषेत). Hachette India. ISBN 9789351952404 https://books.google.co.in/books?id=c79aDwAAQBAJ&pg=PT59&lpg=PT59&dq=shripad+vaidya+in+limca&source=bl&ots=rRBMTTNXc0&sig=ctLUX0grh6jyTOscDF3bl3k4eaQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj5nauPvbrdAhVEsY8KHV8JBcwQ6AEwDHoECAEQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20in%20limca&f=false. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  27. ^ a b c तरुण भारत. नागपूर. १७ नोव्हेंबर, २०१८. p. ४ http://www.tarunbharat.net/epapertb.aspx?lang=3&spage=Mpage&NB=2018-11-17#Mpage_4. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  28. ^ लोकमत समाचार. नागपूर. २६ जानेवारी, २०१०. १९६५ में उनकी पोस्टिंग लेह में थी.वे उस वक्त अपने साथियों के साथ १८ हजार फीट की ऊंचाई पर बर्फीली वादियों में तैनात थे. सन् ७१ में एक बार फिर जब भारत-पाकिस्तान के बीच युद्ध हुआ उस समय वैद्य लोंगेवाला में तैनात थे. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  29. ^ a b c d THE TIMES OF INDIA https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Environmentalist-poet-eyes-Guinness-record/articleshow/6042329.cms. Vaidya is the first Nagpurian to get two Limca records within a year in two distinct fields. One is for writing his first book on ‘Spontaneous Heat Energy Reserve’ which deals with the subject of ecofriendly energy source, to reduce global warming. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  30. ^ a b तरूण भारत (आसमंत). २३ डिसेंबर, २०१८. p. १ http://www.tarunbharat.net/epapertb.aspx?lang=3&spage=Asmpage&NB=2018-12-23&SB=2018-12-23#Asmpage_1. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  31. ^ www.tarunbharat.net http://www.tarunbharat.net/epapertb.aspx?lang=3&spage=Asmpage&NB=2018-12-23&SB=2018-12-23#Asmpage_7. 2018-12-24 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  32. ^ a b तरुण भारत (आसमन्त). नागपूर. १० फेब्रुवारी, २०१९. p. ६ https://epaper.tarunbharat.net/index.php?edition=Asmpage&date=2019-02-10&page=6. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  33. ^ तरुण भारत (आसमंत). नागपूर. २४ फेब्रुवारी, २०१९. p. ८ https://epaper.tarunbharat.net/index.php?edition=Asmpage&date=2019-02-24&page=8. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  34. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. १६ एप्रिल, २०१९. p. ४ https://epaper.tarunbharat.net/index.php?edition=Mpage&date=2019-04-16&page=4. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  35. ^ a b www.eliteworldrecords.org http://www.eliteworldrecords.org/gallery/92. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  36. ^ a b c d लोकमत समाचार. नागपूर. ३ डिसेंबर, २०१२. p. ५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  37. ^ The Hitavada. Nagpur. 19 January, 2012. p. 5. An environment friendly person is working with dedication for the welfare of nature and practicing new ideas for the same.It (the filter) can be easily available in villages if promoted properly. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  38. ^ देशाेन्नती. नागपूर. ४ जानेवारी, २०१२. p. २. समाजाेपयाेगी आणि पर्यावरणमित्र शाेधकार्याच्या संबंधित प्राप्त झालेल्या राष्ट्रीय विक्रमांसाठी त्यांचे सर्वत्र स्वागत हाेत आहे. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  39. ^ तरुण भारत. नागपूर. ६ जानेवारी, २०१२. p. ९. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  40. ^ लाेकमत. नागपूर. ८ जानेवारी, २०१२. p. ४. त्यांना आय.आय.टी. कानपूर येथील कार्यक्रमात सहभागी हाेण्याचे निमंत्रण प्राप्त झाले आहे. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  41. ^ indiarecordsacademy.com http://indiarecordsacademy.com/gallery/1304. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  42. ^ a b c लाेकमत. नागपूर. १८ जून, २०१३. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  43. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. १७ जून, २०१३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  44. ^ gyti.techpedia.in (इंग्रजी भाषेत) http://gyti.techpedia.in/project-detail/docile-solar-water-filter/40. 2018-11-02 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  45. ^ The Times of India https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Water-credits-A-new-way-to-conserve-precious-resource/articleshow/10085459.cms. 2018-09-15 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  46. ^ dna (इंग्रजी भाषेत). 2012-01-23 https://www.dnaindia.com/mumbai/report-this-tech-fest-s-theme-is-water-1641124. 2018-09-15 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  47. ^ . Limca Book of Records. 2012. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  48. ^ arnoneumann.wordpress.com (इंग्रजी भाषेत) https://arnoneumann.wordpress.com/category/water-2/. 2018-09-15 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  49. ^ Kanniappan, Nivashini. (इंग्रजी भाषेत) http://nivashinikanni.blogspot.com/2013/12/water-use-mean-amount-of-water-used-by.html. 2018-12-05 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  50. ^ Scribd (इंग्रजी भाषेत) https://www.scribd.com/document/97302583/Water-use. 2018-12-05 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  51. ^ NYOOOZ. NYOOOZ (इंग्रजी भाषेत) https://www.nyoooz.com/news/nagpur/970530/shripad-vaidya-entered-in-limca-book-for-his-ecoinnovation-rooter-pot/. 2018-09-14 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  52. ^ Our Nagpur (इंग्रजी भाषेत) https://ournagpur.com/eco-innovation-rooter-pot-entered-limca-book/rooter-pot/. 2018-09-15 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  53. ^ "Nature". Limca Book Of Records (Editorial) Hachette India. 2017. p. 243. ISBN ISBN 978-93-82867-24-1 Check |isbn= value: invalid character (सहाय्य). Missing or empty |title= (सहाय्य)
  54. ^ महाराष्ट्र टाइम्स. नागपूर. २८ नाेव्हेंबर २०१७. p. २ https://epaper.timesgroup.com/olive/apa/timesofindia/#panel=document. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  55. ^ (PDF). p. 13 https://www.coca-colaindia.com/content/dam/journey/in/en/private/stories/lbr-archives/nature.pdf. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  56. ^ (PDF) http://mahenvis.nic.in/Pdf/Knowledge/FOOD%20OF%20FUTURE%20(2).pdf. line feed character in |शीर्षक= at position 46 (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  57. ^ a b . New Delhi: Diamond pocket books (P.) LTD. 2016. pp. Page number 44. ISBN ISBN 978-93-85975-91-2 Check |isbn= value: invalid character (सहाय्य). Missing or empty |title= (सहाय्य)
  58. ^ a b . Limca Book Of Records. 2015. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  59. ^ तरुण भारत - आकांक्षा. नागपूर. १६ जानेवारी, २०१५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  60. ^ तरुण भारत. नागपूर. ११ ऑक्टाेबर, २०१४. p. १४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  61. ^ The Hitavada. Nagpur. October 13, 2014. p. 8. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  62. ^ पुण्य नगरी. नागपूर. १५ ऑक्टाेबर, २०१४. p. ७. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  63. ^ नवभारत. नागपूर. १७ अक्टूबर, २०१४. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  64. ^ महाराष्ट्र टाइम्स. नागपूर. २८ ऑक्टाेबर, २०१४. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  65. ^ The Times Of India. Nagpur. June 14, 2013. Saline lands and wastelands can also become productive with the use of this technique over the years. line feed character in |शीर्षक= at position 37 (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  66. ^ देशोन्नती. नागपूर. ७ जून, २०१३. p. ८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  67. ^ . India Book of Records (Diamond Books). 2013. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  68. ^ . Limca Book of Records. 2011. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  69. ^ a b . Limca Book of Records. 2009. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  70. ^ a b लाेकमत. नागपूर. ११ मे, २००९. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  71. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. ११ मे, २००९. p. १२. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  72. ^ सकाळ. नागपूर. १२ मे, २००९. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  73. ^ a b लाेकसत्ता. नागपूर. ११ मे, २००९. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  74. ^ लाेकमत समाचार. नागपूर. १२ मे, २००९. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  75. ^ a b . Limca Book of Records. 2009. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  76. ^ नवभारत. नागपूर. २५ जून, २००८. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  77. ^ लोकसत्ता. नागपूर. १ जुलै, २००८. p. ६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  78. ^ World Records India – Indian World Record Book 2018| 2017 | 2016 (इंग्रजी भाषेत) http://www.worldrecordsindia.com/2015/06/invented-weight-operated-gravity-energy-wheel/. 2018-09-18 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  79. ^ gyti.techpedia.in (इंग्रजी भाषेत) http://gyti.techpedia.in/project-detail/gravity-energy-wheel-touch-powered/4899. 2018-09-18 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  80. ^ देशाेन्नती. नागपूर. ४ जून, २०१५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  81. ^ Lokmat Times. Nagpur. 2 June, 2015. p. 6. Vaidya, with the help of his innovation model, practically showed how one can use gravitational force for rotating the wheel and became first innovator of gravity energy wheel. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  82. ^ लाेकमत समाचार. नागपूर. २ जून, २०१५. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  83. ^ सकाळ. नागपूर. ११ जुलै, २०१५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  84. ^ दैनिक भास्कर. नागपूर. १ जून, २०१५. p. १६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  85. ^ लोकसत्ता. नागपूर. २६ मे, २०१५. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  86. ^ पुण्य नगरी (नागपूर चाैफेर पुरवणी). नागपूर. २७ मे, २०१५. p. १. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  87. ^ तरुण भारत (फुल ऑन पुरवणी). नागपूर. १६ जुलै, २०१५. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  88. ^ www.nagpurtoday.in (इंग्रजी भाषेत) https://www.nagpurtoday.in/nagpurian-sripad-vaidya-invents-worlds-first-gravity-energy-wheel/07101325. 2018-11-01 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  89. ^ a b www.topendsports.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.topendsports.com/sport/new/index.htm. 2018-11-21 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  90. ^ a b c www.topendsports.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.topendsports.com/sport/new/three-in-one.htm. 2018-10-27 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  91. ^ www.topendsports.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.topendsports.com/sport/new/khogoska.htm. 2018-11-21 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  92. ^ a b www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/index.htm. 2018-12-21 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  93. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/one-in-ten.htm. 2018-12-21 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  94. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/ballpather.htm. 2018-12-21 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  95. ^ a b c www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/index.htm. 2019-03-17 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  96. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/bouncerbask.htm. 2019-03-17 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  97. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/masedeball.htm. 2019-03-17 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  98. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/silejum.htm. 2019-03-17 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  99. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/spekthow.htm. 2019-03-17 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  100. ^ www.topendsports.com https://www.topendsports.com/sport/new/list.htm. 2019-03-17 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  101. ^ a b www.topendsports.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.topendsports.com/sport/new/luckchase.htm. 2018-09-20 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  102. ^ a b www.topendsports.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.topendsports.com/sport/new/disha.htm. 2018-09-20 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  103. ^ a b c . International Publishing House. 2017. p. 136. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  104. ^ a b c पुण्यनगरी. नागपूर. ३० एप्रिल, २०१७. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  105. ^ a b c नवभारत. नागपूर. ३० अप्रैल, २०१७. p. ३. निसर्ग के प्रति सद्भावना, आदर व असीम भक्ति जागृत होना समय की माँग है और इसे ध्यान में रखते हुए उन्होंने भारत के सर्वप्रथम नक्षत्रवन प्रसारक निसर्गदत्त मंदिर की नींव नागपुर में रखी. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  106. ^ a b c Lokmat times. Nagpur. 1 May, 2017. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  107. ^ a b c देशोन्नती. नागपूर. १ मे, २०१७. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  108. ^ a b www.topendsports.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.topendsports.com/sport/new/index.htm. 2018-10-27 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  109. ^ The Coca-Cola Company (इंग्रजी भाषेत) https://www.coca-colaindia.com/stories/wr-fastest-paper-clip-chain-making. 2018-11-12 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  110. ^ a b http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-rubber-bands-stretched-over-the-face-in-one-minute. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  111. ^ a b Guinness World Records (इंग्रजी भाषेत) http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-dried-peas-moved-in-one-minute-using-a-straw. 2018-11-29 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  112. ^ The Times of India https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/spotlight/Nagpur-gal-makes-a-world-record/articleshow/19444116.cms. 2018-12-05 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  113. ^ लोकमत समाचार. नागपुर. १० अगस्त, २०१२. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  114. ^ Lokmat times. Nagpur. 10 August, 2012. p. 2. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  115. ^ पुण्य नगरी. नागपूर. १० ऑगस्ट, २०१२. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  116. ^ तरुण भारत. नागपूर. १२ ऑगस्ट, २०१२. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  117. ^ महाराष्ट्र टाइम्स. नागपूर. २५ ऑगस्ट, २०१२. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  118. ^ लोकमत. नागपूर. १० ऑगस्ट, २०१२. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  119. ^ a b c तरूण भारत. नागपूर. ३ डिसेंबर, २०१२. p. १४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  120. ^ a b c सकाळ. नागपूर. ३ डिसेंबर, २०१२. p. ६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  121. ^ a b c महाराष्ट्र टाइम्स. नागपूर. ४ डिसेंबर, २०१२. p. २. गिनीज चॅलेंजर्स या कॅटेगिरीत विश्वविक्रमांची नोंद करणारे हे पहिले भारतीय आहेत. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  122. ^ a b c देशोन्नती. नागपूर. ४ डिसेंबर २०१२. p. ८. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  123. ^ a b c नवभारत. नागपूर. ६ दिसंबर २०१२. p. ४. गिनीज चैलेंजर्स कैटेगरी में विश्वविक्रमों की हैट्रिक करनेवाले वे पहले भारतीय बन गये है. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  124. ^ a b The Times of India (Nagpur Times). Nagpur. April 9, 2013. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  125. ^ a b c d e लोकमत समाचार. नागपूर. २१ अक्तूबर २०१३. p. ३. अमेरिका से प्रकाशित हूज हू इन द वर्ल्ड पत्रिका में उन्हें दुनिया के पहले मल्टिपल रिकाॅर्ड होल्डर एन्वायरमेंटलिस्ट के ताैर पर लिखा गया है। |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  126. ^ The Times of India. Nagpur. December 5, 2012. He becomes the first Indian to make a hattrick in Guinness challenger's category of Guinness World Records. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  127. ^ The Hitavada. Nagpur. December 7, 2012. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  128. ^ a b तरूण भारत. नागपूर. २१ ऑक्टोबर २०१३. p. १४. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  129. ^ a b दैनिक भास्कर. नागपूर. २१ अक्टूबर २०१३. p. २०. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  130. ^ a b c The Hitavada. Nagpur. 22 October 2013. p. 7. He has also made many national and international records in the environment field. Who's Who in the World publication America has recently registered his entry as 'World's first multiple record holder environmentalist' for their future edition. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  131. ^ . Limca Book of Records. 2016. p. 48. ISBN 978-93-82867-18-0. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  132. ^ a b c The Times of India. Nagpur. 26 May 2016. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  133. ^ a b . Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd. 2017. p. 30. ISBN 978-93-82867-24-1. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  134. ^ a b c d e f g h . Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd. 2018. p. 022. ISBN 978-93-5195-217-6. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  135. ^ a b c d e f g h Limca Book of Records 2019 (Most coins stacked). Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd. 2019. p. 027. ISBN 978-93-5195-285-5.
  136. ^ RecordSetter (इंग्रजी भाषेत) https://recordsetter.com/world-record/tallest-coin-tower-stacked-the-tip-middle-finger/54639. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  137. ^ RecordSetter (इंग्रजी भाषेत) https://recordsetter.com/world-record/tallest-coin-tower-stacked-bicep/54113. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  138. ^ RecordSetter (इंग्रजी भाषेत) https://recordsetter.com/world-record/five-rupee-coins-stacked-hand-30-seconds/46345. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  139. ^ RecordSetter (इंग्रजी भाषेत) https://recordsetter.com/world-record/indian-10-rupee-coins-balanced-face/53960. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  140. ^ RecordSetter (इंग्रजी भाषेत) https://recordsetter.com/world-record/candies-placed-jar-using-straw/36285. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  141. ^ RecordSetter (इंग्रजी भाषेत) https://recordsetter.com/world-record/-place-100-dried-peas-box-using-straw/35728. 2019-05-13 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  142. ^ a b The Hitavada. Nagpur. 20 July, 2013. p. 5. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  143. ^ a b The Times of India. Nagpur. 21 July 2013. He says he has set these records for spreading message about environmental conservation and vegetarianism. I show that having a very good health and strength is possible even without consuming non-veg food, he insisted. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  144. ^ a b देशोन्नती. नागपूर. १९ जुलै, २०१३. p. ८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  145. ^ सकाळ. नागपूर. १९ जुलै, २०१३. श्रीपाद वैद्य यांनी सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत खांद्यापर्यंतच्या हाताला कोणताही आधार न घेता हा विक्रम केला हे विशेष. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  146. ^ https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Environmentalist-poet-eyes-Guinness-record/articleshow/6042329.cms. Vaidya’s name also figures in the 26th edition of the famous American publication ‘Who’s Who In The World’ as the first record holder in the field of development of eco-innovation. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  147. ^ The Hitavada. Nagpur. March 17, 2011. p. 8. 'Who's Who in the World' Records in America has taken Vaidya's entry as the first record holder in the world for development of eco-innovations. He is also included in the book, 'Who's Who in Science and Engineering 2011'. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  148. ^ नवभारत. नागपूर. ९ सितंबर, २००९. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  149. ^ a b लोकमत. नागपूर. ९ मार्च, २०११. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  150. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. ५ मार्च, २०११. p. ११. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  151. ^ a b पुण्य नगरी. नागपूर. ६ मार्च, २०११. p. ५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  152. ^ नवभारत. नागपूर. ५ मार्च, २०११. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  153. ^ a b सकाळ. नागपूर. ५ मार्च, २०११. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  154. ^ देशोन्नती. नागपूर. ५ मार्च, २०११. p. २. इको इन्नोव्हेशन्स विकासासाठी जगातील पहिले रेकॉर्ड होल्डर म्हणून अमेरिकेच्या हूज हू इन द वर्ल्ड प्रकाशनाने त्यांची नोंद घेतलेली आहे. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  155. ^ a b c Sakal Papers (2010-06-26), https://www.youtube.com/watch?v=_92bjCEmAPc, 2018-10-01 रोजी पाहिले Missing or empty |title= (सहाय्य)
  156. ^ a b c लोकमत. नागपूर. १३ सप्टेंबर, २०१०. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  157. ^ a b सकाळ. नागपूर. १७ सप्टेंबर, २०१०. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  158. ^ a b . pp. Page no. 14 http://www.esparama.lt/documents/10157/490675/Eco-innovation_pateiktys.pdf/0fcf6a2f-47bb-4826-9f24-ca123064bb55. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  159. ^ महासागर. नागपूर. २३ मार्च, २०१५. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  160. ^ लोकमत. नागपूर. २६ मार्च, २०१५. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  161. ^ . Limca Book of Records. 2016. p. 248. ISBN 978-93-82867-18-0. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  162. ^ The Times Of India (Nagpur Times). Nagpur. March 5, 2019. p. 1 https://epaperlive.timesgroup.com/TOI/NAG/20190305#display_area. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  163. ^ तरूण भारत (आपलं नागपूर). नागपूर. ४ मार्च, २०१९. p. ४ https://epaper.tarunbharat.net/index.php?edition=Cpage&date=2019-03-04&page=4. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  164. ^ www.unicorndesigners.co.uk, Unicorn Designers -. www.recordholdersrepublic.co.uk http://www.recordholdersrepublic.co.uk/world-record-holders/972/shripad-vaidya.aspx. 2018-09-25 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  165. ^ The Times of India https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/A-green-act-of-faith/articleshow/9858396.cms. 2018-09-25 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  166. ^ . India Book of Records (Diamond Books). 2012. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  167. ^ लोकमत समाचार. नागपूर. १० नवंबर, २०११. p. ३. उपराजधानी के युवा पर्यावरणविद श्रीपाद वैद्य है, जो पेडों को बचाने के लिए अनूठे ढंग से काम लेते |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  168. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. १८ मार्च, २००९. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  169. ^ a b miraclesworldrecords.com http://miraclesworldrecords.com/Gallery/Details/7282. 2018-09-29 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  170. ^ a b महाराष्ट्र टाइम्स. नागपूर. २८ जून, २०१६. p. ६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  171. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. १६ मार्च, २०१३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  172. ^ The Times of India. Nagpur. March 6, 2013. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  173. ^ लोकमत. नागपूर. १६ नोव्हेंबर, २०१८. p. १ http://epaperlokmat.in/sub-editions/Hello%20Nagpur/2018-11-16/1#Article/LOK_HNGR_20181116_1_12/225px. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  174. ^ लोकमत समाचार. नागपूर. p. ८ http://epaperlokmat.in/lokmatsamachar/sub-editions/Apna%20Nagpur/2018-11-16/8. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  175. ^ पुण्य नगरी. नागपूर. १७ नोव्हेंबर, २०१८. p. ८. निसर्गपूजेच्या अनुकरणातून व प्रसारातून जगभरात निसर्ग संवर्धनाला हातभार लागेल. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  176. ^ तरूण भारत. नागपूर. १९ नोव्हेंबर, २०१८. p. ८ http://www.tarunbharat.net/epapertb.aspx?lang=3&spage=Cpage&NB=2018-11-19&SB=2018-11-19#Cpage_8. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  177. ^ लोकमत समाचार. नागपूर. १८ सितंबर, २००४. p. १३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  178. ^ लोकमत समाचार. नागपूर. १९ सितंबर, २००४. p. १२. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  179. ^ तरुण भारत. नागपूर. १८ ऑक्टाेबर, २००४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  180. ^ a b www.uniqueworldrecords.com (इंग्रजी भाषेत) https://www.uniqueworldrecords.com/2017/09/08/2014i265-invention-of-environmental-electropathy-by-development-of-environmental-theory-and-formulas-applicable-to-electropathy/. 2018-09-24 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  181. ^ Records, Unique World (2016-12-25). (इंग्रजी भाषेत). Symbion Books. ISBN 9789352587711 https://books.google.co.in/books?id=n83JDQAAQBAJ&pg=PT68&lpg=PT68&dq=shripad+vaidya+ELECTROPATHY&source=bl&ots=BU2sv05QCQ&sig=rqlXsOm9t8goKviIGH6--wan_To&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjDvJyVnNTdAhXHVisKHYkDCDMQ6AEwAnoECAcQAQ#v=onepage&q=shripad%20vaidya%20ELECTROPATHY&f=false. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  182. ^ a b . India Book of Records (Diamond Books). 2011. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  183. ^ a b Limited, Unique World Records (2013-04-24). (इंग्रजी भाषेत). Symbion Books. ISBN 9789351047612 https://books.google.co.in/books?id=T3KEijrvHacC&pg=PT19&lpg=PT19&dq=unique+world+records+longest+poetry+शीर्षक&source=bl&ots=72p4ml7GbT&sig=pneSQraiQnBpU0t8SI2Gkl4X_p8&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjf5LfN5uXdAhVJMo8KHaI6CbsQ6AEwDHoECAAQAQ#v=onepage&q=unique%20world%20records%20longest%20poetry%20शीर्षक&f=false. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  184. ^ a b पुण्य नगरी. नागपूर. १ एप्रिल, २०१०. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  185. ^ a b सकाळ. नागपूर. १ एप्रिल, २०१०. p. ८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  186. ^ a b The Hitavada. Nagpur. March 31, 2010. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  187. ^ a b तरुण भारत. नागपूर. १ एप्रिल, २०१०. p. १३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  188. ^ a b सकाळ. नागपूर. २६ जून, २०१०. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  189. ^ Scribd (इंग्रजी भाषेत) https://www.scribd.com/document/157639351/Indian-English-literature-pdf. 2018-12-05 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  190. ^ Limited, Unique World Records (2014-08-24). (इंग्रजी भाषेत). Symbion Books. ISBN 9789351741565 https://books.google.co.in/books?id=5ubOBQAAQBAJ&pg=PA11&lpg=PA11&dq=water+use+shripad+vaidya&source=bl&ots=1dQm9RiDVk&sig=wbfa8MIidBWGwjQHCMtISARihEc&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwi9gfHtnYnfAhXBo48KHRPrCO84ChDoATABegQICRAB#v=onepage&q=water%20use%20shripad%20vaidya&f=false. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  191. ^ World Records India – Indian World Record Book 2018| 2017 | 2016 (इंग्रजी भाषेत) http://www.worldrecordsindia.com/2015/05/longest-poetry-on-nature-in-hinglish-language/. 2018-10-01 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  192. ^ लोकसत्ता. नागपूर. ३० डिसेंबर, १९९४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  193. ^ a b लोकसत्ता. नागपूर. २६ नोव्हेंबर, १९९४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  194. ^ लोकसत्ता. नागपूर. 1994–95. Missing or empty |title= (सहाय्य)CS1 maint: date format (link)
  195. ^ लोकसत्ता. नागपूर. १३ जानेवारी, १९९५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  196. ^ लोकसत्ता. नागपूर. १९९५. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  197. ^ a b लोकसत्ता. नागपूर. २१ डिसेंबर, १९९४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  198. ^ Lokmat Times. Nagpur. April 2, 1996. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  199. ^ लोकमत. नागपूर. २४ मार्च, २००२. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  200. ^ लोकमत. नागपूर. ९ जून, २००२. p. २. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  201. ^ जल्लोश काव्य संग्रह (कविता). कोल्हापूर: मासिक ज्ञान विज्ञान प्रबोधिनी. १३ नोव्हेंबर, २००४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  202. ^ सकाळ (कविता). नागपूर. ३० जुलै, २००६. p. ६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  203. ^ तरुण भारत (आसमंत). नागपूर. २४ जुलै, २०११. p. १. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  204. ^ लोकमत. नागपूर. २५ ऑगस्ट, २००२. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  205. ^ तरुण भारत. नागपूर. २२ जुलै, १९९९. p. ७. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  206. ^ नवराष्ट्र. नागपूर. २९ मे, २००१. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  207. ^ तरुण भारत. नागपूर. २१ एप्रिल, २०११. p. ५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  208. ^ The Times of India. Nagpur. 14 January, 2012. p. 3. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  209. ^ The Times of India. Nagpur. May 25, 2013. p. 7. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  210. ^ तरुण भारत. नागपूर. २८ एप्रिल, २०१२. p. ९. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  211. ^ पुण्य नगरी. नागपूर. ८ जून, २०१२. p. ८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  212. ^ . India Book of Records (Diamond Books). 2013. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  213. ^ The Times Of India. Nagpur. May 26, 2016. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  214. ^ The Times of India. Nagpur. September 19, 2018. p. 2. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  215. ^ LBR, Team (2018-05-05). (इंग्रजी भाषेत). Hachette India. ISBN 9789351952404 https://books.google.co.in/books?id=c79aDwAAQBAJ&pg=PT641&dq=limca+book+of+records&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj06f6v6fTdAhVNeisKHdy3BvgQ6AEIOjAE#v=onepage&q=limca%20book%20of%20records&f=false. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  216. ^ . Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd. 2018. p. 022. ISBN ISBN 978-93-5195-217-6 Check |isbn= value: invalid character (सहाय्य). Missing or empty |title= (सहाय्य)
  217. ^ . Limca Book of Records (Hachette India). 2017. p. 30. ISBN ISBN 978-93-82867-24-1 Check |isbn= value: invalid character (सहाय्य). Missing or empty |title= (सहाय्य)
  218. ^ लोकसत्ता. नागपूर. २ जून, १९९५. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  219. ^ लोकसत्ता. नागपूर. ९ सप्टेंबर, १९९३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  220. ^ The Hitavada. Nagpur. March 17, 2011. p. 8. He was also the member of Nagpur District Paryavaran Vaahini Committee of Government of India Missing or empty |title= (सहाय्य)
  221. ^ International Encyclopedia of Ecology and Environment. 19 (Environmental Procedures). New Delhi, India: Indian Institute of Ecology and Environment, New Delhi. 1995. pp. 71, 72. ISBN 81-7456-024-6. The Paryavaran Vahini Scheme, launched during last year with the basic objectives of creation of Environmental Awareness through people's participation.
  222. ^ a b देशोन्नती. नागपूर. ७ जून, २०१३. p. ८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  223. ^ . Hachette Book Publishing India Pvt. Ltd. 2017. p. 233. ISBN 978-93-82867-24-1. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  224. ^ तरुण भारत. नागपूर. १५ डिसेंबर, २०१४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  225. ^ The Times of India. Nagpur. December 1, 2014. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  226. ^ दैनिक भास्कर. नागपूर. १ दिसंबर, २०१४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  227. ^ महासागर. नागपूर. १ डिसेंबर, २०१४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  228. ^ देशोन्नती. नागपूर. २ डिसेंबर, २०१४. p. ३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  229. ^ लोकमत. नागपूर. २ डिसेंबर, २०१४. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  230. ^ नवभारत. नागपूर. १ दिसंबर, २०१४. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  231. ^ सकाळ. नागपूर. ४ डिसेंबर, २०१४. p. ३. देशाचा गाैरव वाढविण्यास ज्यांनी हातभार लावला अशा जगभरातील भारतीयांच्या कार्याची दखल या पुरस्काराद्वारे घेण्यात येते. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  232. ^ . Best Citizen Publishing House. 2018. p. 10. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  233. ^ सकाळ. नागपूर. ११ डिसेंबर, २०१२. p. ८. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  234. ^ The Times of India. Nagpur. December 12, 2012. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  235. ^ सकाळ. नागपूर. १६ डिसेंबर, २०१२. p. ६. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  236. ^ तरुण भारत. नागपूर. १६ डिसेंबर, २०१२. p. १३. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  237. ^ तरुण भारत. नागपूर. १६ सप्टेंबर, २०१०. p. १४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  238. ^ पुण्य नगरी. नागपूर. १५ ऑक्टोबर, २०१४. p. ७. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  239. ^ नवभारत. नागपूर. १७ ऑक्टोबर, २०१४. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  240. ^ महाराष्ट्र टाइम्स. नागपूर. २८ ऑक्टोबर, २०१४. p. ४. |publication-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)
  241. ^ पुण्य नगरी. नागपूर. २१ ऑक्टोबर २०१३. अमेरिकेतील हूज हू इन द वर्ल्ड या प्रकाशनासाठी त्यांची नोंद Missing or empty |title= (सहाय्य)
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=श्रीपाद_वैद्य&oldid=1683739" पासून हुडकले