परा-वासुदेव
ह्या लेखातील / विभागातील सध्याचा मजकूर इतर भाषा ते मराठी विकिपीडिया:भाषांतर प्रकल्प/मशिन ट्रान्सलेशन वापरून, इंग्लिश भाषेतून मराठी भाषेत अंशत: अनुवादित केला गेला आहे / अथवा तसा कयास आहे. |
पर-वासुदेव ही हिंदू धर्माच्या वैष्णव परंपरेत आढळणारी संज्ञा आहे. हे देवाच्या सर्वोच्च आणि अतींद्रिय स्वरूपाचा संदर्भ देते,[१] ज्यातून त्याचे सर्व प्रकटीकरण प्रकट होतात. देवाच्या या स्वरूपाची शक्ती (दैवी ऊर्जा) अवतारांमध्ये योगदान देते, पृथ्वीवरील देवतेचे भौतिक स्वरूप मानले जाते. [२]
वासुदेवाचे चार व्यूह (उत्पत्ती) परा-वासुदेवापासून उत्पन्न झाले असे मानले जाते, ज्याची ओळख विष्णूशी आहे, [३] ज्यामध्ये वासुदेवाचे वर्णन ज्ञान, ऐश्वर्य, शक्ती या सहा गुणांचे पूर्ण माप धारण केलेले आहे., बल, विर्य, आणि तेजस , तर संकर्षण, प्रद्युम्न आणि अनिरुद्ध यांच्याकडे यापैकी फक्त दोन गुण होते. [४] [५] पुराण परंपरेत, वासुदेवाची ओळख कृष्णाशी, संकर्षणाची बलरामाशी, प्रद्युम्नची ओळख कृष्णाच्या पुत्राबरोबर त्याची मुख्य पत्नी रुक्मिणीपासून, आणि अनिरुद्ध हा प्रद्युम्नाचा पुत्र म्हणून ओळखला जातो. [६]
परा-वासुदेवाचे वर्णन त्याची पत्नी, श्री-लक्ष्मी, तिच्या भूती (असणे) आणि क्रिया (करणे) या पैलूंमध्ये सहा गुण निर्माण करण्यासाठी केले जाते, जे सर्व सृष्टीचा आधार बनतात. [७]
गौडिया, वल्लभ आणि निंबार्क परंपरेत, परा-वासुदेव कृष्ण, स्वयं भगवान, ईश्वराचे परिपूर्ण प्रतिनिधित्व करतात. श्री परंपरेत, हा शब्द विष्णूशी संबंधित आहे. [८]
साहित्य[संपादन]
| वैष्णव पंथ |
|---|
 |
| मुख्य देवता |
| अन्य देवता |
|
| ग्रंथ |
| सम्प्रदाय |
| आचार्यगण |
| संबंधित परंपराऐं |
भागवत पुराणात कृष्णाचे वर्णन परा-वासुदेव असे केले आहे: [९] वासुदेव परा वेदा वासुदेवपरा मखाः ।
वासुदेवपरा योगा
वासुदेवपराः क्रियाः ॥ २८ ॥
वासुदेवपरं ज्ञानं
वासुदेवपरं तपः ।
वासुदेवपरो धर्मो
वासुदेवपरा गतिः ॥ २९ [१०]
हे देखील पहा[संपादन]
- महाविष्णु
- परा ब्रह्म
- परमेश्वर
संदर्भ[संपादन]
- ^ Chari, S. M. S. (2018-01-01). Vaisnavism: Its Philosophy, Theology and Religious Discipline (इंग्रजी भाषेत). Motilal Banarsidass. p. 210. ISBN 978-81-208-4135-2.
- ^ T. A. Gopinatha Rao (1993). Elements of Hindu iconography. Motilal Banarsidass. pp. 235–237. ISBN 978-81-208-0878-2.
- ^ Atherton, Cynthia Packert (1997). The Sculpture of Early Medieval Rajasthan (इंग्रजी भाषेत). BRILL. p. 72. ISBN 978-90-04-10789-2.
- ^ Sen, Sailendra Nath (1999). Ancient Indian History and Civilization (इंग्रजी भाषेत). New Age International. p. 94. ISBN 978-81-224-1198-0.
- ^ Alper, Harvey P. (1989-01-01). Mantra (इंग्रजी भाषेत). SUNY Press. p. 227. ISBN 978-0-88706-599-6.
- ^ Rao, Saligrama Krishna Ramachandra (2003). Encyclopaedia of Indian Iconography: Hinduism, Buddhism, Jainism (इंग्रजी भाषेत). Sri Satguru Publications. p. 869. ISBN 978-81-7030-763-1.
- ^ Indian History (इंग्रजी भाषेत). Allied Publishers. p. 221. ISBN 978-81-8424-568-4.
- ^ Barnett, Lionel D. (April 2008). Hindu Gods and Heroes (इंग्रजी भाषेत). Sristhi Publishers & Distributors. p. 79. ISBN 978-93-87022-44-7.
- ^ Knapp, Stephen (2005). The Heart of Hinduism: The Eastern Path to Freedom, Empowerment, and Illumination (इंग्रजी भाषेत). iUniverse. p. 63. ISBN 978-0-595-35075-9.
- ^ "श्रीमद्भागवत महापुराण/स्कंध ०१/अध्यायः ०२ - विकिस्रोतः". sa.wikisource.org (संस्कृत भाषेत). 2024-01-02 रोजी पाहिले.