कमान
कमान हे एक एखाद्या जागेच्या विस्तारासाठी करण्यात आलेले वक्राकार बांधकाम असते. त्याचे काम, त्यावरच्या वजनाचा भार सहन करणे अथवा न-करणे या दोन्ही प्रकारे राहू शकते.त्याला एक प्रकारचा dhyuw7iwuiaunwhhaट म्हणता येउ शकते किंवा घुमटाचा तो समानार्थी शब्द आहे,पण घुमट ही एक प्रकारची 'अखंड कमान' असा त्यात फरक करण्यात येतो.याचे बांधकाम मेसोपोटेमिया मध्ये ख्रिस्तपूर्व दुसऱ्या शतकात आढळले. ते विटांनी केलेले होते. त्याचा पद्धतशीर वापर रोमन लोकांनी सुरू केला. त्यांनी या पद्धतीचा बांधकामात मुक्तपणे वापर केला.
कमान हा एक शुद्ध दाबाचा प्रकार[भा १] आहे. त्यायोगे, त्यावरील असलेला भार हा जमिनीकडे बदली करण्यात यश मिळते.तसेच या बांधकामाद्वारे त्यामधील जागा मोकळी मिळते. तसेच या वास्तूचे सौंदर्यही वाढते. याचे कार्य बलाचे रूपांतर दाबात्मक-ताण[भा २] व खेच-ताण[भा ३] यात करून त्या बांधकामास स्थिर करणे असे असते. याची प्रवृत्ती ही नेहमीच, त्याचे दोन्ही आधार-बिंदूच्या बाहेर फाकण्याची राहते. कमानीची उंची कमी केली तर ही फाकण्याची प्रवृत्ती वाढते. त्याचे बांधकाम कोसळू नये म्हणून, त्यास आतील बाजूस आवश्यक असे अंतर्गत बंधक[भा ४] देऊन अथवा, बाह्य बाजूस भरीव बांधकाम करून ते टाळता येते.
स्थिर कमान विरुद्ध कब्जा(हिंज्ड) असलेली कमान
[संपादन]कमानीचे प्रकार
[संपादन]-
गोल कमान अथवा अर्ध-वर्तुळाकृती कमान
-
पूर्णपणे अर्ध-वर्तुळाकृती नसलेली कमान
-
दोन्ही भाग सम-नसलेली कमान किंवा रॅंपन्ट गोल कमान
-
सपाट-खंद कमान / जॅक आर्च
-
त्रि-स्तरीय कमान अथवा चंद्रकोर कमान
-
घोड्याच्या नालेच्या आकाराची कमान
-
त्रि-केंद्रित कमान
-
इलिप्टिकल[मराठी शब्द सुचवा] कमान
-
ताठर अथवा न-वाकणारी कमान
-
ऑगी पद्धतीची कमान
-
विरुद्ध-ऑगी पद्धतीची कमान
-
चार केंद्रे असलेली कमान अथवा ट्यूडर कमान
-
पॅराबोला[मराठी शब्द सुचवा] आकाराची कमान
इतिहास
[संपादन]बांधकाम
[संपादन]जगातील विविध कमानींची चित्रदिर्घा
[संपादन]
-
Arch of Gallienus, Rome, Italy (2006)
-
Arch of Hadrian, Athens, Greece (2013)
-
The Arc de Triomphe, Paris, France; a 19th-century triumphal arch modelled on the classical Roman design (1998)
-
The dry stone bridge, so called Porta Rosa (4th century BC), in Elea, Province of Salerno, Campania, Italy (2005)
-
Pont du Garde, a Roman aqueduct in Vers-Pont-du-Gard, Gard, France (2014)
-
Bridge in Český Krumlov, Czech Republic (2004)
-
Pont de Bercy over the River Seine, Paris, France, carrying the Paris Métro on its upper deck and a boulevard extension on its lower deck (2006)
-
Union Arch Bridge carrying the Washington Aqueduct and MacArthur Boulevard (formerly named Conduit Road) in Cabin John, Montgomery County, Maryland (2008)
-
Woodrow Wilson Bridge carrying Interstate 95 (I-95) and the Capital Beltway over the Potomac River between Alexandria, Virginia and Oxon Hill, Maryland (2007)
-
Ludendorff Bridge over the Rhine River, Remagen, Germany, showing damage before collapse during the Battle of Remagen in World War II (1945)
-
Eiffel Tower, Paris, France (2009)
-
Arch supporting the Eiffel Tower, Paris, France (2015)
-
The Second Wembley Stadium in London, built in 2007 (2007)
-
The First San Mamés Stadium, in Bilbao, arch built in 1953, demolished 2013 (2013)
-
Lucerne railway station, Switzerland (2010)
-
Train shed in Lucerne railway station, Switzerland (2016)
-
Central railway station, Frankfurt, Germany (2008)
-
Haus der Kulturen der Welt, Berlin, Germany (2011)
-
Stonework arches seen in a ruined stonework building – Burg Lippspringe, Germany
-
Several arches at the Casa Simón Bolívar in Havana, Cuba
-
Neuschwanstein Castle, Bavaria, Germany
-
Arches in the nave of the church in monastery of Alcobaça, Portugal
-
North facade of Chartres Cathedral, Chartres, France (2008)
-
Arches in choir of Chartres Cathedral, Chartres, France (2013)
-
Arches inside the Washington National Cathedral, Washington, D.C. (2005)
-
Hagia Sophia in Istanbul, Turkey (2013)
-
Arches inside the Hagia Sophia in Istanbul, Turkey (1983)
-
Arches inside the western upper gallery, Hagia Sophia, Istanbul, Turkey (2007)
-
Interior arches in Masjid al-Haram, Mecca, Saudi Arabia (2008)
-
Roof of Masjid al-Haram, Mecca, Saudi Arabia (2008)
-
Arches inside Dome of the Rock, Old City of Jerusalem (2014)
-
East side of United States Capitol in Washington, D.C. (2005)
-
Arches in corridor of United States Capitol, Washington, D.C. (2006)
-
Arches in Main Reading Room, Thomas Jefferson Building, Library of Congress, Washington, D.C. (2009)
-
Arches inside entrance of New York Public Library Main Branch, Manhattan, New York City, New York (2012)
-
Arches in Pavilion Hall, Small Hermitage, Hermitage Museum, St. Petersburg, Russia (2015)
-
Cour Carrée, Louvre Palace, Paris, France (2010)
-
Arches in Salle du Manège, Louvre Palace, Paris, France (2007)
-
Aljafería Palace in Zaragoza, Spain (2005)
-
Horseshoe arch inside Aljafería Palace, Zaragoza, Spain (2004)
-
Multifoil arches inside Aljafería Palace, Zaragoza, Spain (2004)
-
Arches inside the Smithsonian Institution Building ("The Castle"), Washington, D.C. (2012)
-
National Building Museum (formerly Pension Building), Washington, D.C. (2005)
-
Arches inside National Building Museum (formerly Pension Building), Washington, D.C. (2007)
-
Main facade of the Old Post Office Pavilion (now the Trump International Hotel) in Washington, D.C. (2012)
-
Front entrance of Old Post Office Pavilion in Washington, D.C. (2006)
-
Arches inside Old Post Office Pavilion in Washington, D.C. (2009)
-
Crypt of the Popes in the Catacomb of Callixtus, Rome, Italy (2007)
-
Chinese Eastern Han Dynasty (25–220 AD) tomb chamber (2008)
-
Double O Arch, Arches National Park, Utah (2007)
हा लेख/विभाग स्वत:च्या शब्दात विस्तार करण्यास मदत करा. |