Jump to content

इंग्लंडचा तिसरा हेन्री

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
(हेन्री तिसरा, इंग्लंड या पानावरून पुनर्निर्देशित)
Enrique III de Inglaterra (es); Hinrik 3. Englandskonungur (is); Henry III dari England (ms); Henry III of England (en-gb); د انګلستان دریم هنري (ps); Хенри III (bg); Henric al III-lea al Angliei (ro); 亨利三世 (zh-hk); Henrich III. (sk); Enric III d'Anglatèrra (oc); 亨利三世 (zh-hant); 亨利三世 (zh-cn); Genrix III (uz); Henrik III (fo); Henriko la 3-a (eo); Хенри III (mk); Henrik III, kralj Engleske (bs); Henri III (fr); Henrik III. Plantagenet (hr); इंग्लंडचा तिसरा हेन्री (mr); Henry III của Anh (vi); Henrijs III Plantagenets (lv); Hendrik III van Engeland (af); Хенри III Плантагенет (sr); Henrique III de Inglaterra (pt-br); 亨利三世 (zh-sg); Henry 3-sè (nan); Henrik III av England (nb); III Henri (İngiltərə kralı) (az); Henry III of England (en); هنري الثالث ملك إنجلترا (ar); Herri III (br); III. Henrik angol király (hu); Henrike III.a Ingalaterrakoa (eu); Enric III d'Anglaterra (ca); Генрих III (ba); Harri III, brenin Lloegr (cy); Генрых III (be); هنری سوم انگلستان (fa); 亨利三世 (zh); Henrik 3. af England (da); ჰენრი III (ka); ヘンリー3世 (ja); هنرى التالت ملك إنجلترا (arz); הנרי השלישי (he); Henricus III (la); इंग्लैंड के हेनरी तृतीय (hi); 亨利三世 (英格兰) (wuu); Henrik III (fi); Henry III of England (en-ca); Ερρίκος Γ΄ της Αγγλίας (el); ჰენრი III (xmf); Enrico III d'Inghilterra (it); Henryk III Plantagenet (pl); 헨리 3세 (ko); 亨利三世 (zh-tw); Гэнрых III (be-tarask); Henrique III de Inglaterra (pt); Jindřich III. Plantagenet (cs); Henrik III av England (sv); Hendrik III van Engeland (nl); ہنری سوم شاہ انگلستان (ur); Генріх III (uk); Henri III Plantagenet (sr-el); Heanric III Engla Cyning (ang); พระเจ้าเฮนรีที่ 3 แห่งอังกฤษ (th); Хенри III Плантагенет (sr-ec); Anraí III Shasana (ga); Henrik III. Angleški (sl); Henrik 3ma di Anglia (io); Heinrich III. (de); Генрих III (ru); Henry III dari Inggris (id); Henry III wa Uingereza (sw); Eanraig III Shasainn (gd); Henry III od Engleske (sh); III. Henry (tr); اۆچونجو هنری (azb); Henrik III av England (nn); Henry III (et); Henrique III de Inglaterra (gl); Հենրի III (hy); 亨利三世 (zh-hans); Anrique III de Anglaterra (mwl) Rey de Inglaterra (1216-1272) (es); roi d'Angleterre, seigneur d'Irlande et duc d'Aquitaine de 1216 à 1272 (fr); кароль Ангельшчыны (be-tarask); кароль Англіі (1216—1272) (be); re d'Inghilterra (r. 1216-1272) (it); teyrn, gwleidydd (1207-1272) (cy); король Англии (ru); King of England from 1216 to 1272 (en); König von England (1216–1272) (de); Rei da Inglaterra (1216 até 1272) (pt); Rí Shasana (ga); angol király (hu); 英格蘭國王,愛爾蘭勳爵和阿基坦公爵 (zh); Konge af England (1207-1272) (da); İngiltere Kralı, İrlanda lordu ve Akitanya Dükü (1216-1272) (tr); プランタジネット朝のイングランド王 (ja); Englannin kuningas (fi); מלך אנגליה (he); kung av England 1216–1272 (sv); król Anglii (1216–1272) (pl); konge av England (nb); Rex Angliae, Dominus Hiberniae et Dux Aquitaniae (la); พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรอังกฤษ (th); rejo di Anglia (io); koning (1216-1272) (nl); 1216년부터 1272년까지 영국의 왕 (ko); King of England from 1216 to 1272 (en); ملك إنجلترا ولورد إيرلندا ودوق أكيتين منذ عام 1216 حتى وفاته عام 1272 (ar); anglický král (cs); Henrik III kralj Engleske, gospodar Irske i vojvoda Akvitanije (bs) Enrique III (es); Henry III d'Angleterre, Henri III d’Angleterre, Henri III Plantagenêt (fr); Henrik III., engleski kralj (hr); Ingalaterrako Henry III.a, Henry III.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako Henrike III.a (eu); Генрих III Английский (ru); Henry III af England, Henry 3. (da); Henry III. (de); Henrique III da Inglaterra, Henry III de Inglaterra, Henrique III (pt); Генрых III (кароль Англіі), Генрых III Англійскі (be); Ερρίκος Γ' της Αγγλίας (el); Henry III van Engeland, Hendrik III (af); Henri III, Хенрик III (sr); Henry al III-lea al Angliei, Henric III al Angliei, Henric al III-lea (ro); Henryk III (pl); Henrik 03, Henry III, Henrik III (sv); הנרי השלישי מאנגליה, הנרי השלישי מלך אנגליה (he); สมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 3 แห่งอังกฤษ, Henry III of England (th); Mfalme Henry III (sw); Kong Henrik III av England, Henry III av England (nb); Master Henry (nl); Enrico III di Inghilterra (it); हेनरी तृतीय (hi); Henricus III Angliae Rex (la); Englannin Henrik III (fi); Henry of Winchester, Henry III (en); Harri III o Loegr, Harri'r III, Brenin Lloegr (cy); Jindřich III. Anglický (cs); Henrik III Engleski (bs)
इंग्लंडचा तिसरा हेन्री 
King of England from 1216 to 1272
  
माध्यमे अपभारण करा
  विकिपीडिया
स्थानिक भाषेतील नावHenry III
जन्म तारीखऑक्टोबर १, इ.स. १२०७
विंचेस्टर
मृत्यू तारीखनोव्हेंबर १६, इ.स. १२७२
Westminster
चिरविश्रांतीस्थान
नागरिकत्व
  • Kingdom of England
व्यवसाय
पद
  • monarch of England (इ.स. १२१६ – इ.स. १२७२)
  • Lord of Ireland (इ.स. १२१६ – इ.स. १२७२)
कार्यक्षेत्र
उत्कृष्ट पदवी
कुटुंब
  • House of Plantagenet
वडील
आई
  • Isabella of Angoulême
भावंडे
  • Joan, Lady of Wales
  • Isabella of England
  • Joan of England
  • Eleanor of Leicester
  • Isabella of Lusignan
  • Alice de Lusignan, Countess of Surrey
  • Aymer de Valence, 2nd Earl of Pembroke
  • Hugh XI of Lusignan
  • Richard, 1st Earl of Cornwall
  • William de Valence, 1st Earl of Pembroke
  • Richard FitzRoy
अपत्य
वैवाहिक जोडीदार
  • Eleanor of Provence (इ.स. १२३६ – )
कर्मस्थळ
अधिकार नियंत्रण
साचा:Translations:Template:Wikidata Infobox/i18n/msg-editlink-alttext/mr

तिसरा हेन्री (इ.स. १२०७ - इ.स. १२७२) हा इंग्लंडचा एक राजा होता. त्याची कारकीर्द १२१६ ते १२७२ होती.

तिसऱ्या हेन्रीच्या राजवटीपासून इंग्लंडचे नॉर्मन राजे स्वतःला इंग्लिश राजे मानू लागले असे म्हणले जाते. हेन्रीचे राज्य कमकुवत होते पण या राजवटीतील सर्वात लक्षणीय गोष्ट म्हणजे हेन्री व त्याच्या प्रजेत झालेले यादवी युद्ध होय. एव्हाना नॉर्मन घराण्याचे फ्रांसमधील राज्य कोलमडून पडले होते व त्यांची हद्द आज ज्याला इंग्लंड म्हणले जाते त्या परिसरापुरतीच मर्यादित राहिली होती. आपल्या या उर्वरीत जमीनीवर आपली स्वतःची छाप उमटवावी म्हणून हेन्रीने अनेक बांधकामे हाती घेतली. यातले सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे आज ज्यास वेस्टमिन्स्टर ॲबी म्हणले जाते ते लंडनमधील चर्च होय. याशिवाय त्याने लंडनच्या किल्ल्याचा विस्तार केला व सॅलिसबरीचा किल्लादेखील बांधला. परंतु या सर्व बांधकामामुळे सरकारची बरीचशी संपत्ती खर्च झाली व या खर्चामुळे जॉनच्या, माग्ना कार्टाच्या, वेळीस पहिल्यांदा उफाळून आलेला राजा व प्रजेतील वाद पुन्हा एकदा चिघळला. यावेळेस मात्र या वादाने मोठे उग्र रूप धारण केले. तत्कालिन इंग्लंडमधल्या लहान खेड्यांपासून ते लंडनसारख्या महानगरापर्यंत शेतमजुरांपासून सरदारांपर्यंत लोक हेन्रीच्या उधळपट्टीच्या विरोधात उभे राहिले.

इंग्लंडचे हे पहिले यादवी युद्ध होय. यावेळेस इंग्लंडच्या इतिहासात पहिल्यांदाच इंग्लंड एक गणराज्य बनण्याच्या जवळ येऊन ठेपले. या कलहात प्रजेचा मुख्य सायमन डी मन्टफट हा सरदार होता. १२६४ मध्ये झालेल्या लढाईत मंटफटने हेन्रीचा मुलगा एडवर्ड यांस कैद केले, व हेन्री आणि त्याची पत्नी इलिनॉर यांना लंडनच्या किल्ल्यात बंदिस्त केले. पुढच्याच वर्षी मंटफटने लंडनमध्ये प्रजेच्या वतीने पार्लमेन्ट भरवली. आज जगातील सगळ्या लोकशाही देशांमध्ये सत्तेची प्रमुख भूमिका निभावणाऱ्या या संस्थेचा अशा रितीने जन्म झाला. या सुमारास इंग्लंडचा राजा हेन्री असला तरी खरी सत्ता मंटफटच्याच हातात होती. पण केवळ अठराच महिन्यात परिस्थिती पालटली. एडवर्डने मंटफटच्या कैदेतून पळून जाऊन स्वतःचे सैन्य उभे केले व एका लढाईत मंटफटला ठार मारले. अशी रितीने इंग्लंडचे पहिले यादवी युद्ध संपले व हेन्री पुनश्च इंग्लंडच्या गादीवर आला.

१२७२ साली त्याच्या मृत्यूनंतर एडवर्ड इंग्लंडचा राजा झाला.