शुक्राचार्य

हा लेख शुक्र नावाचा हिंदू पौराणिक ऋषी याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, शुक्र (निःसंदिग्धीकरण).

शुक्राचार्य
हिंदू देवता शुक्र, ब्रिटिश संग्रहालय
निवासस्थान	शुक्र ग्रह
लोक	पातळ लोक
वाहन	पांढरा घोडा
वडील	भृगु ऋषी
आई	काव्यमाता
पत्नी	जयंती , उर्जस्वती व शतपर्वा
अपत्ये	देवयानी
अन्य नावे/ नामांतरे	उशनस काव्य
मंत्र	ॐ द्रां द्रीं द्रौं सः शुक्राय नमः

शुक्र उशनसाचे शिल्प

शुक्र (Sanskrit: शुक्र, IAST: Śukra) शुक्र उशनस्, अर्थात शुक्राचार्य (अन्य नावे: उशनस काव्य) हा संस्कृत शब्द आहे ज्याचा अर्थ "स्पष्ट" किंवा "तेजस्वी" असा होतो. त्याचे इतर अर्थ देखील आहेत, जसे की असुरांचे गुरू आणि त्यांना वेद शिकवणाऱ्या ऋषीचे नाव.  मध्ययुगीन पौराणिक कथा आणि हिंदू ज्योतिषशास्त्रात , हा शब्द नवग्रहांपैकी एक असलेल्या शुक्र ग्रहाचा संदर्भ देतो.

हिंदू धर्म

हिंदू धर्मात , शुक्र हा सप्तर्षींपैकी एक असलेल्या भृगुचा एक पुत्र आहे . तो असुरांचा गुरू होता आणि विविध हिंदू ग्रंथांमध्ये त्याला शुक्राचार्य किंवा असुराचार्य असेही म्हटले जाते . महाभारतात सापडलेल्या दुसऱ्या एका कथेनुसार , शुक्राने स्वतःला दोन भागात विभागले, एक अर्धा देवांसाठी ( देवतांसाठी ) ज्ञानाचा स्रोत बनला आणि दुसरा अर्धा असुरांचा (राक्षसांचा) ज्ञान स्रोत बनला.  पुराणांमध्ये, शुक्राने शिवाला प्रसन्न करण्यासाठी तप केले त्यानंतर, शुक्राला शिवाने मृत संजीवनी विद्या देऊन आशीर्वाद दिला. मृत संजीवनी विद्या म्हणजे मृतांना पुन्हा जिवंत करण्याचे ज्ञान, ज्याचा वापर तो वेळोवेळी असुरांना जीवन देण्यासाठी करत असे . नंतर, देवांनी हे ज्ञान शोधले आणि शेवटी त्यांना ते प्राप्त झाले.

विष्णूचा पाचवा अवतार वामन , असुर राजा महाबलीला तीन पावले जमीन देण्याची विनंती करतो. महाबलीने विनंती मान्य केली आणि प्रथेप्रमाणे, वामनाला दान देण्याचे प्रतीकात्मक प्रतीक म्हणून पाणी ओतण्यासाठी कमंडलू उचलला . जेव्हा असुरांचे गुरू शुक्र यांना वामनाची खरी ओळख पटली, तेव्हा त्यांनी कमंडलूमधून पाण्याचा प्रवाह रोखण्याचा प्रयत्न केला आणि नळी अडवली, तेव्हा वामनाने काठीने नळी भोसकली आणि शुक्रांना आंधळे केले.

शुक्राची आई काव्यमाता होती, तर शुक्राच्या पत्नी उर्जस्वती, जयंती आणि शतपर्वा या देवी होत्या . कधीकधी, उर्जस्वती आणि जयंती यांना एकच देवी मानले जाते.  तिच्यापासून, शुक्राला अनेक मुले झाली, ज्यात राणी देवयानीचाही समावेश होता .  शतपर्वा निपुत्रिक होती.

महाभारतात , शुक्राचार्यांचा उल्लेख भीष्मांच्या गुरूंपैकी एक म्हणून केला आहे , त्यांनी त्यांच्या तरुणपणी त्यांना राज्यशास्त्र शिकवले होते .

हिंदू पुराणांनुसार भृगूचा पुत्र व असुरांचा गुरू होते. ऋग्वेदातील उल्लेखांनुसार ते सूक्तद्रष्टा ऋषी होते. हिंदू फलज्योतिषानुसार शुक्र ग्रहाशी त्यांचे ऐकात्म्य मानले जाते.

वैवस्वत मन्वंतरातील पुरंदर इंद्राची कन्या जयंती ह्यांच्याशी शुक्राचार्यांचा विवाह झाला. त्यांच्यापासून जयंतीला देवयानी नामक कन्या झाली.

शुक्राचार्यांना संजीवनीविद्या प्राप्त असल्याने, असुरांचा राजा वृषपर्वा यांनी त्यांचे शिष्यत्व पत्करले व त्यांच्या त्या विद्येच्या आधाराने युद्धांत देवांचा वारंवार पराभव केला.

ज्योतिष

शास्त्रीय वैदिक ज्योतिष किंवा ज्योतिषात , शुक्राला पृथ्वीवरील जीवनाच्या स्वरूपावर प्रभाव पाडणाऱ्या नवग्रहांपैकी मानले जाते. शुक्राचा अर्थ महिला, सौंदर्य, संपत्ती, विलासिता आणि लिंग आहे. शास्त्रीय ज्योतिष ग्रंथांनुसार, गुरुसारख्या शुभ ग्रहांनी दृष्टीक्षेपित केलेला आणि जन्मकुंडलीतील अनुकूल राशी आणि घरांमध्ये असलेला शुक्र भौतिक कल्याण सुनिश्चित करतो. त्याचा बीज मंत्र "ॐ द्रां द्रीं द्रौं सः शुक्राय नमः" आहे. तो शुक्रवार आणि रत्न हिऱ्याशी संबंधित आहे. शास्त्रीय शास्त्रांमध्ये असे म्हटले आहे की शुक्राचे आशीर्वाद मिळविण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे एखाद्याच्या जीवनात महिलांचा आदर करणे.

देवी आराधना किंवा लक्ष्मीची पूजा करून देखील ते लोकप्रियपणे प्रसन्न केले जाते .

कॅलेंडर आणि राशी

हिंदू कॅलेंडरमधील शुक्रवार हा आठवड्याचा दिवस शुक्र ग्रहापासून येतो. बहुतेक भारतीय भाषांमध्ये शुक्रवार आढळतो आणि हिंदू ज्योतिषशास्त्रात "शुक्र" शुक्र ग्रहाद्वारे चालवला जातो. ग्रीको-रोमन आणि इतर इंडो-युरोपियन कॅलेंडरमध्ये "शुक्रवार" हा शब्द देखील शुक्र ग्रहावर आधारित आहे.

अंक

ज्या व्यक्तींचा जन्म ६, १५ आणि २४ या तारखेला झाला आहे. त्यांचा मूलांक ६ आहे. या मूलांकाचा स्वामी शुक्र ग्रह आहे. या मूलाकांच्या व्यक्तीवर शुक्रासह लक्ष्मी देवीची कृपा असल्याचे सांगितले जाते.

हे पण पहा

व्हीनस (रोमन देवता)

नवग्रह