Jump to content

"मराठी चलचित्रपट" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
छोNo edit summary
ज (चर्चा | योगदान)
५७,२९९ edits
No edit summary
ओळ १: ओळ १:
{{विस्तार}}
{{विस्तार}}
{{अनुवाद|en}}
{{अनुवाद|en}}
[[दादासाहेब फाळके]] यांनी भारतीय चित्रपटसृष्टीची व पर्यायाने मराठी चित्रपटसृष्टीची मुहूर्तमेढ रोवली. मराठी चित्रपटसृष्टी ही फाळके, [[व्ही. शांताराम]], [[सचिन पिळगांवकर|सचिन]], [[लता मंगेशकर]], [[आशा भोसले]], सुलोचना, सूर्यकांत, [[लक्ष्मीकांत बेर्डे]], [[अशोक सराफ]] इत्यादी कलाकारांची कर्मभूमी आहे. मराठी चित्रपटसृष्टी अलिकडच्या काळात पुन्हा भरभराटीला आली आहे. [[श्वास, चित्रपट|श्वास]] हा मराठी चित्रपट [[ऑस्कर पुरस्कार|ऑस्करकरिता]] पाठवला गेला होता तसेच त्याला राष्ट्रपती पुरस्कारदेखील मिळाला होता.
[[दादासाहेब फाळके]] यांनी मराठी चित्रपटसृष्टीची व पर्यायाने भारतीय चित्रपटसृष्टीची मुहूर्तमेढ रोवली. मराठी चित्रपटसृष्टी ही फाळके, [[व्ही. शांताराम]], [[सचिन पिळगांवकर|सचिन]], [[लता मंगेशकर]], [[आशा भोसले]], सुलोचना, सूर्यकांत, [[लक्ष्मीकांत बेर्डे]], [[अशोक सराफ]] इत्यादी कलाकारांची कर्मभूमी आहे. मराठी चित्रपटसृष्टी अलीकडच्या काळात पुन्हा भरभराटीला आली आहे. [[श्वास, चित्रपट|श्वास]] हा मराठी चित्रपट [[ऑस्कर पुरस्कार|ऑस्करकरिता]] पाठवला गेला होता तसेच त्याला राष्ट्रपती पुरस्कारदेखील मिळाला होता.


[[सातच्या आत घरात, चित्रपट|सातच्या आत घरात]], [[उत्तरायण, चित्रपट|उत्तरायण]], [[सरीवर सरी, चित्रपट|सरीवर सरी]], [[अगं बाई अरेच्चा!, चित्रपट|अगं बाई अरेच्चा]] इत्यादी चित्रपट मराठी चित्रपटसृष्टीचा नवा चेहरा म्हणून समोर येत आहेत.
[[सातच्या आत घरात, चित्रपट|सातच्या आत घरात]], [[उत्तरायण, चित्रपट|उत्तरायण]], [[सरीवर सरी, चित्रपट|सरीवर सरी]], [[अगं बाई अरेच्चा!, चित्रपट|अगं बाई अरेच्चा]] इत्यादी चित्रपट मराठी चित्रपटसृष्टीचा नवा चेहरा म्हणून समोर येत आहेत.
ओळ ८: ओळ ८:


===चित्रपट निर्मितीस आरंभ===
===चित्रपट निर्मितीस आरंभ===
मराठी चित्रपटसृष्टीतील सर्वात पहिला बोलपट [[अयोध्येचा राजा]] हा प्रभात निर्मित आहे. प्रभातचा संत तुकाराम हा १९३७ साली व्हेनिस चित्रपट महोत्सवात सर्वोत्क्रुष्ट चित्रपट हा बहुमान मिळवणारा पहिला भारतीय चित्रपट आहे. १९५४ साली पहिल्या राष्ट्रिय पुरस्कारामध्ये [[श्यामची आई (चित्रपट)|श्यामची आई]] या [[प्रल्हाद केशव अत्रे|आचार्य अत्रे]] दिग्दर्शित चित्रपटाने राष्ट्रपती पदक मिळवले होते.
मराठी चित्रपटसृष्टीतील सर्वात पहिला बोलपट [[अयोध्येचा राजा]] हा प्रभात निर्मित आहे. प्रभातचा संत तुकाराम हा १९३७ साली व्हेनिस चित्रपट महोत्सवात सर्वोत्कृष्ट चित्रपट हा बहुमान मिळवणारा पहिला भारतीय चित्रपट आहे. १९५४ साली पहिल्या राष्ट्रीय पुरस्कारामध्ये [[श्यामची आई (चित्रपट)|श्यामची आई]] या [[प्रल्हाद केशव अत्रे|आचार्य अत्रे]] दिग्दर्शित चित्रपटाने राष्ट्रपती पदक मिळवले होते.




ओळ २२: ओळ २२:
|-
|-
|
|
| [[माझा होशिल का]]
| [[Maza Hoshil Ka]]
| एल्. बी. ठाकूर
| L.B.Thakur
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९६४
| 1964
| [[संत निवृत्ती ज्ञानदेव]]
| [[Sant Nivrutti Gyandeo]]
| विनायक सरस्वते व बाळ चव्हाण
| Vinayak Sarasvate & Bal Chavan
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९६५
| 1965
| [[लक्ष्मी आली घरा]]
| [[Lakshmi Aali Ghara]]
| माधव शिंदे
| Madhav Shinde
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९६६
| 1966
| [[गुरुकिल्ली]]
| [[Gurukilli]]
| राजा परांजपे
| Raja Paranjpe
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९६७
| 1967
| पवनाकाठचा धोंडी
| Pawnakanthcha Dhondi
| विनायक ठाकूर
| Vinayak Thakur
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९६८
| 1968
| ऍकटी
| Ekti
| जी. चौगुले
| G. Chaugule
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९६९
| 1969
| जिव्हाळा
| Jiwhala
| आत्माराम
| Atmaram
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९७०
| 1970
| अपराध
| Apradh
| शरद पिळगांवकर
| Sharad Pilgaonkar
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९७१
| 1971
| शांतता कोर्ट चालू आहे
| Shantata! Court Chaloo Ahe
| [[सत्यदेव दुबे]] आणि [[गोविंद निहलानी]]
| [[Satyadev Dubey]] & [[Govind Nihalani]]
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९७२
| 1972
| कुंकू माझे भाग्याचे
| Kunku Mazhe Bhagyache
| शामराव माने
| Shamrao Mane
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९७३
| 1973
| आंधळा मारतो डोळा
| Andhala Marto Dola
| [[दादा कोंडके]]
| [[Dada Kondke]]
|  
|  
|  
|  
|  
|  
|-
|-
| १९७४
| 1974
| सुगंधी कट्टा
| Sugandhi Katta
| पारितोषिक दिले गेले नाही.
| Not Awarded
| [[श्रीराम लागू]] (सुगंधी कट्टा)
| [[Shreeram Lagoo]] (Sugandhi Katta)
| सरला येवलेकर (सुगंधी कट्टा)
| Sarla Yevlekar (Sugandhi Katta)
|  
|  
|-
|-
| १९७५
| 1975
| सामना
| Samna
[[जब्बार पटेल]] (सामना)
| [[Jabbar Patel]] (Samna)
| [[श्रीराम लागू]] (सामना)
| [[Shreeram Lagoo]] (Samna)
| संध्या (चंदनाची चोळी अंग अंग जाळी)
| Sandhya (Chandanachi Choli Ang Ang Jali)
|  
|  
|-
|-
| १९७६
| 1976
| आराम हराम आहे
| Aaram Haram Aahe
| वसंत जोगळेकर (हा खेळ सावल्यांचा)
| Vasant Joglekar (Ha Khel Saavlyancha)
| रविंद्र महाजनी (झुंज)
| Ravindra Mahajani (Zunj)
| आशा काळे (हा खेऴ्अ सावल्यांचा)
| Asha Kale (Ha Khel Saavlyancha)
|  
|  
|-
|-
| १९७७
| 1977
| नांव मोठं लक्षण खोटं
| Naon Mothan Lakshan Khotan
| मुरलीधर कापडी ( नांव मोठं लक्षण खोटं
| Murlidhar Kapdi (Naon Mothan Lakshan Khotan)
| [[श्रीराम लागू]] (भिंगरी)
| [[Shreeram Lagoo]] (Bhingree)
| Usha Chavan (Naon Mothan Lakshan Khotan)
| Usha Chavan (Naon Mothan Lakshan Khotan)
|  
|  

००:०२, ६ मार्च २०१० ची आवृत्ती


दादासाहेब फाळके यांनी मराठी चित्रपटसृष्टीची व पर्यायाने भारतीय चित्रपटसृष्टीची मुहूर्तमेढ रोवली. मराठी चित्रपटसृष्टी ही फाळके, व्ही. शांताराम, सचिन, लता मंगेशकर, आशा भोसले, सुलोचना, सूर्यकांत, लक्ष्मीकांत बेर्डे, अशोक सराफ इत्यादी कलाकारांची कर्मभूमी आहे. मराठी चित्रपटसृष्टी अलीकडच्या काळात पुन्हा भरभराटीला आली आहे. श्वास हा मराठी चित्रपट ऑस्करकरिता पाठवला गेला होता तसेच त्याला राष्ट्रपती पुरस्कारदेखील मिळाला होता.

सातच्या आत घरात, उत्तरायण, सरीवर सरी, अगं बाई अरेच्चा इत्यादी चित्रपट मराठी चित्रपटसृष्टीचा नवा चेहरा म्हणून समोर येत आहेत.


चित्रपट निर्मितीस आरंभ

मराठी चित्रपटसृष्टीतील सर्वात पहिला बोलपट अयोध्येचा राजा हा प्रभात निर्मित आहे. प्रभातचा संत तुकाराम हा १९३७ साली व्हेनिस चित्रपट महोत्सवात सर्वोत्कृष्ट चित्रपट हा बहुमान मिळवणारा पहिला भारतीय चित्रपट आहे. १९५४ साली पहिल्या राष्ट्रीय पुरस्कारामध्ये श्यामची आई या आचार्य अत्रे दिग्दर्शित चित्रपटाने राष्ट्रपती पदक मिळवले होते.


फिल्मफेअर पारितोषिक

निर्मितीचा काळ चित्रपट निर्माते नायक नायिका संगीत
माझा होशिल का एल्. बी. ठाकूर      
१९६४ संत निवृत्ती ज्ञानदेव विनायक सरस्वते व बाळ चव्हाण      
१९६५ लक्ष्मी आली घरा माधव शिंदे      
१९६६ गुरुकिल्ली राजा परांजपे      
१९६७ पवनाकाठचा धोंडी विनायक ठाकूर      
१९६८ ऍकटी जी. चौगुले      
१९६९ जिव्हाळा आत्माराम      
१९७० अपराध शरद पिळगांवकर      
१९७१ शांतता कोर्ट चालू आहे सत्यदेव दुबे आणि गोविंद निहलानी      
१९७२ कुंकू माझे भाग्याचे शामराव माने      
१९७३ आंधळा मारतो डोळा दादा कोंडके      
१९७४ सुगंधी कट्टा पारितोषिक दिले गेले नाही. श्रीराम लागू (सुगंधी कट्टा) सरला येवलेकर (सुगंधी कट्टा)  
१९७५ सामना

जब्बार पटेल (सामना)

श्रीराम लागू (सामना) संध्या (चंदनाची चोळी अंग अंग जाळी)  
१९७६ आराम हराम आहे वसंत जोगळेकर (हा खेळ सावल्यांचा) रविंद्र महाजनी (झुंज) आशा काळे (हा खेऴ्अ सावल्यांचा)  
१९७७ नांव मोठं लक्षण खोटं मुरलीधर कापडी ( नांव मोठं लक्षण खोटं श्रीराम लागू (भिंगरी) Usha Chavan (Naon Mothan Lakshan Khotan)  
1978 Devki Nandan Gopala Jabbar Patel (Jait Re Jait) Yashwant Dutt (Bhairu Pahilwan Ki Jai) Smita Patil (Jait Re Jait)  
1979 Sinhasan Jabbar Patel (Sinhasan) Sachin (Ashtavinayak) Ranjana (Sushila)  
1980 22 June 1897 Jayu & Nachiket Patwardhan (22 June 1897) Nilu Phule (Sahkar Samrat) Usha Chavan (Ran Pakhre)  
1981 Umbartha Jabbar Patel (Umbartha) Girish Karnad (Akriet) Smita Patil (Umbartha)  
1982 Shapit Raj Dutt & Arvind Deshpande (Shapit) Ashok Saraf (Gondhalat Gondhal) Madhu Kambikar (Shapit)  
1983 Gupchup Gupchup V. K. Naik (Gupchup Gupchup) Ashok Saraf (Goshta Dhamal Namyachi) Ranjana (Savitri)  
1984 Lek Chalali Saasarla N. S. Vaidya (Lek Chalali Saasarla) Ashok Saraf (Sage Soyre) Supriya Sabnis (Navri Mile Navryala)  
1987 Dhoom Dhadaka Mahesh Kothare (Dhoom Dhadaka) Laxmikant Berde ??  
1994 Vazir Sanjay Rawal (Vazir) Vikram Gokhale (Vazir) Sukanya Kulkarni (Varsa Laxmicha) Shridhar Phadke (Varsa Laxmicha)
1995 Aai Mahesh Manjrekar (Aai) Sayaji Shinde (Aboli) Renuka Shahane (Aboli) Anand Modak (Mukta)
1996 Putravati Nichiket & Jayoo Patwardhan (Limited Manuski) Ashok Saraf (Soona Yeti Ghara) Sonali Kulkarni (Doghi) Shridhar Phadke (Putravati)
1997 Bangarwadi Amol Palekar (Bangarwadi) Mohan Joshi (Rao Saheb) Sukanya Kulkarni (Sarkarnama) Anand Modak (Sarkarnama)
1998 Tu Tithe Mee Sanjay Soorkar (Tu Tithe Mee) Mohan Joshi (Tu Tithe Mee) Suhas Joshi (Tu Tithe Mee) Anand Modak (Tu Tithe Mee)
1999 Bindhast Chandrakant Kulkarni (Bindhast) Dilip Prabhavalkar (Ratra Aarambh) Sharvari Jamenis (Bindhast) Shridhar Phadke (Lekru)

महाराष्ट्र राज्य पुरस्कार

मुख्य पान: Maharashtra State Film Awards
Production Year Best Film 1 Best Film 2 Best Film 3
1962 Prapanch (Madhukar Pathak) Suvasini (Raja Paranjpe) Shahir Parshuram (Anant Mane)
1963 Ranglya Ratri Ashya (Raja Thakur) Ha Maazha Marg Ekla (Raja Paranjpe) Phkira (Chandrashekar)
1964 Chhota Jawaan, Paathlag (Raja Gabale, Raja Paranjpye) Pahu Re Kiti Vat (Raja Thakur) Thoratanchi Kamala (Madhu Shinde)
1965 Vautal (Shantaram Aathavale) Sawal Mazha Aika (Anant Mane) Third award not given
1966 Sadhi Maanse (Bhalji Pendharkar) Kela Ishara Jata Jata (Anant Mane) Shewatcha Malusara (Vasant Joglekar)
1967 Sant Vahate Krishnamai (Madhukar Pathak) Kaka Mala Wachwa (Raja Paranjpe) Swapna Tech Lochni (Chandrawadan)
1968 Gharchi Rani (Rajdutt) Aamhi Jato Aamuchya Gawa (Kamalakar Torne) Ekti (Raja Thakur)
1969 Apradh (Rajdutt) Mukkam Post Dhebewadi (Madhukar Pathak) Dharmkanya (Madhav Shinde)
1970 Mumbaicha Jawai (Raja Thakur) Warnecha Wagh (Vasant Painter) Laxmanresha (Manshav Shinde)
1971 Gharkul (Raja Thakur) Shantata Court Chalu Aahe (Satyadev Dubey) Dohni Gharcha Pahuna, Songadya (Garjanan Jagirdar, Govind Kulkarni)
1972 Jawai Vikat Ghene Aahe (Raja Thakur) Bholibhabdi (Rajdutt) Aandla Marto Dola (Dinesh)
1973 Sugandhi Katha (Vasant Painter) Kartiki (Datta Mane) Ashi Hi Sataryadi (Murlidhar Kapadi)
1974 Pandu Hawaldar (Dada Kondke) Saamna (Dr. Jabbar Patel) Bayanno Naure Sambhala (Dattatry Kulkarni)
1975 Charicha Mamla (Babsaheb Phattelal) Tumch Aamch Jamle (Dada Kondke) Pahuni (Anant Mane)
1976 Phrari (V. Ravindra) Bala Gau Kashi Aangai (Kamlakar Torne) Naav Motha Lakshan Khota (Murlidhar Kapadi)
1977 Devkinandan Gopala (Rajdutt) Bhairu Phehelwan Ki Jai (Kamlakar Torne) Jait Re Jait (Dr. Jabbar Patel)
1978 Janki (Vasant Joglekar) Ashtavinayak (Rajdutt) Bot Lavin Tithe Gudgulaya (Dada Kondke)
1979 22 June 1897 (Nechiket and Jayu Patwardhan) Sinhasan (Dr. Jabbar Patel) Paij (Babasaheb Phattelal)
1980 Umbartha (Dr. Jabbar Patel) Gondhlat Gondhal (V.K. Naik) Aakrit (Amol Palekar)
1981 Shapit (Rajdutt and Arvind Deshpande) Ek Dav Bhootacha (Ravi Namade) Aali Angawar (Dada Kondke)
1982 Raghu-Maina (Rajdutt) Goopchoop Goopchoop (V.K. Naik) Thorli Jau (Kamlakar Torne)
1983 Hech Mazhe Maher (Rajdutt) Thkas Mahathak (Raja Bargir), Mumbaicha Phoujdar (Rajdutt) (Divided) Bahurupi (Satish Randive)
1984 Ardhangi (Rajadutt) Deva Shapath Kharan Sangen (Bhaskar Jadhav) Stridhan (Babasaheb Phattelal)
1985 Pudhcha Paul (Rajdutt) Tuzhyavdachun Karmena (Damu Kenkare) Aaj Zale Mukt Me (Rajdutt)
1986 Prem Karuya Khullam Khulla (Girish Ghanekar) Gammat Jammat (Sachin) Khatyal Sasu Nathal Sun (N.S. Vaidya)
1987 Ashi Hi Banwa Banwi (Sachin) Nashibvan (N.S. Vaidya) Rangat Sangat (Girish Ghanekar)
1988 Kalat Nakalat (Kanchan Nayak) Aatmavishwas (Sachin) Hamal De Dhamal (Purushottam Berde)
1989 Aaghat (Ramakant Kavthekar) Ekapeksha Ek (Sachin) Kooldeepak (N.S. Vaidya)
1990 Chaukat Raja (Sanjay Surkar) Vedh (Pradip Berlekar) Anapekshit (Sanjiv Naik)
1991 Ek Hota Vidushak (Dr. Jabbar Patel) Aapli Mansan (Sanjay Surkar) Vajwa Re Vajwa (Girish Ghanekar)
1992 Vazir (Sanjay Rawal) Sawat Mazhi Ladki (Smita Talwalkar) Lapandav (Shravani Devdhar)
1993 Mukta (Dr. Jabbar Patel) Warsa Laxmicha (Madhukar Pathak) Mazha Chhakula (Mahesh Kothare)
1994 Doghi (Sumitra Bhave) Bangarwadi (Amol Palekar) Aboli (Amol Shedge)
1995 Raosaheb (Sanjay Surkar) Putrawati (Bhaskar Jadhav) Suna Yeti Ghara (A. Radhaswani)
1999 Gaabhara (N.F.D) Gharabaher (Suyog Chitra) Bindhast (Devyani Movies)

राष्ट्रिय चित्रपट पुरस्कार

Production Year Best Feature Film in Marathi Director
1954 Shyamchi Aai Acharya Pralhad Keshav Atre
1955 Mahatma Phule Aacharya Atre
1956 Mee Tulas Tuzhya Angani Raja Thakur
1957 Shirdiche Saibaba Kumarsen Samarth
1958 Gruhdevta Madhav Shinde
1959 Dhakti jau Anant Mane
1961 Kanyadan deepak
1962 Prapanch Madhukar Pathak
1962 Manini Anant Mane
1962 Vaijyanta Gajanan Jagirdar
1963 Ranglya Ratri Asha Raja Thakur
1963 Gariba Gharchi Lek Kamlakar Torne
1963 Jawai Mazha Bhala Neelkanth Magdum
1964 Ha Mazha Marg Ekla Raja Paranjpe
1964 Te Mazhe Ghar Ganesh Bhatt
1965 Pathlag Raja Paranjpe
1966 Sadhi Manasa Bhalji Pendharkar
1967 Pavana Kathcha Dhondi Anant Thakur
1968 Santh Wahate Krishnamai Madhukar Pathak
1969 Ekti Raja Thakur
1970 Tambdi Mati Bhalji Pendharkar
1971 Mumbaicha Jawai Raja Thakur
1972 Shantata! Court Chalu Aahe Satyadev Dubey
1972 Ajab Tuzhe Sarkar Raja Thakur
1973 Pinjara V. Shantaram
1976 Saamna Dr.Jabbar Patel
1978 Jait Re Jait Dr. Jabbar Patel
1979 Sinhasan Dr. Jabbar Patel
1980 22 June 1897 Nachiket and Jayu Patwardhan
1982 Umbartha Dr. Jabbar Patel.
1983 Shaapit Arvind Deshpande-Rajdutt
1984 Smruti Chitre Vijaya Mehta
1985 Mahananda K.G.Korgaokar
1986 Pudhcha Paool Rajdutta
1987 Sarja Rajdutt
1989 Kalat Nakalat Kanchan Nayak
1992 Ek Hota Vidushak Dr. Jabbar Patel
1993 Lapandav Shravani Devdhar
1994 Mukta Dr. Jabbar Patel
1995 Bangarwadi Amol Palekar
1996 Doghi Sumitra Bhave
2000 GharaBaher Sanjay Surkar
2001 Astitva Mahesh Manjrekar
2003 Vaastuprush Sumitra Bhave/Sunil Sukthankar
2004 Not Only Mrs. Raut Gajendra Ahire
2005 Uttarayan Bipin Nadkarni
2006 Dombivali Fast Nishikant Kamat
2006-2007 Shevri Gajendra Ahire
2008 Nirop Sachin Kundalkar
2009 Harishchandrachi Factory Paresh Mokashi
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=मराठी_चलचित्रपट&oldid=500980" पासून हुडकले