वासुकी (नाग देवता)

समुद्रमंथनात वासुक नाग देवता

वासुकी हे हिंदू धर्मातील नागांचा राजे आहेत . त्यांच्या डोक्यावर नागमणी नावाचे रत्न होते असे त्याचे वर्णन आहे . वासुकीने समुद्र मंथनाच्या घटनेत भाग घेतला. पालक कद्रू (आई), कश्यप (वडील), नागांचा राजा आणि नारायणाचा पर्वत आदिशेष हा त्यांचा मोठा भाऊ आहे,  मनसा आणि नागा त्याची बहीण आहेत. चिनी आणि जपानी पौराणिक कथांमध्ये वासूकी नागाचे संदर्भ आहेत्. वासुकी भगवान शिवांच्या गळ्यात विराजमान आहेत.

शिवशंकरांच्या गळ्यात नागराज वासुकी

बौद्ध धर्मात , वासुकी आणि इतर नागा राजे गौतम बुद्धांच्या अनेक उपदेशांसाठी प्रेक्षकांमध्ये दिसतात. नागा राजांच्या कर्तव्यांमध्ये बुद्धांचे संरक्षण आणि उपासना करण्यात तसेच इतर ज्ञानी प्राण्यांचे संरक्षण करण्यात नागांचे नेतृत्व करणे समाविष्ट होते. वासुकीचा नागा पुजारी तातिग नाग आहे. सनातन संस्कृतीत सावन महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या पाचव्या तिथीला नागांची पूजा करण्याची परंपरा पौराणिक काळापासून चालत आलेली आहे.

नाग

शेषनागाच्या कुशीवर पृथ्वी आहे, अशी हिंदू धर्मीयांची दृढ श्रद्धा आहे. एकीकडे नागराज वासुकी भोलेशंकरांच्या गळ्यात शोभत असत. दुसरीकडे विश्वाचे रक्षक भगवान श्री हरी विष्णू सहत्रमुख अनंतनागच्या पलंगावर विराजमान आहेत.