भारतीय काँग्रेस (समाजवादी)
political party in India, active 1978–86 | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| प्रकार | राजकीय पक्ष | ||
|---|---|---|---|
| स्थान | भारत | ||
| स्थापना |
| ||
| विसर्जित,रद्द केले अथवा पाडले |
| ||
| |||
 | |||
भारतीय काँग्रेस (समाजवादी) किंवा काँग्रेस (धर्मनिरपेक्ष) म्हणून ओळखला जाणारा भारतातील १९७८ ते १९८६ दरम्यानचा एक राजकीय पक्ष होता.
भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये फूट पडून या पक्षाची स्थापना झाली होती. सुरुवातीला हा पक्ष भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस (उर्स) म्हणून ओळखला जात होता आणि त्याचे नेतृत्व डी. देवराज उर्स करत होते.
१९७७ च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत इंदिरा गांधींचा पराभव झाल्यानंतर १९७८ मध्ये ते मूळ पक्षापासून वेगळे झाले. कर्नाटक, केरळ, महाराष्ट्र आणि गोव्यातील भावी केंद्रीय मंत्री आणि मुख्यमंत्री ए.के. अँटनी, शरद पवार, देव कांत बरुआ, प्रियरंजन दासमुंशी, सरत चंद्र सिन्हा, के.पी. उन्नीकृष्णन आणि मोहम्मद युनूस सलीम यांच्यासह अनेक आमदार उर्सला त्यांच्यासोबत घेऊन गेले.
ऑक्टोबर १९८१ मध्ये शरद पवारांनी पक्षाचे अध्यक्षपद स्वीकारले तेव्हा पक्षाचे नाव बदलून भारतीय काँग्रेस (समाजवादी) करण्यात आले.[१]
१९७८ मध्ये वसंतदादा पाटीलांच्या नेतृत्वाखालील काँग्रेस सरकार पाडून पवार हे महाराष्ट्राचे सर्वात तरुण मुख्यमंत्री बनले. त्यांनी ४० आमदारांच्या गटाचे नेतृत्व करून मूळ पक्षापासून फारकत घेतली आणि जनता पक्षाच्या पाठिंब्याने सरकार स्थापन केले.
१९८० मध्ये इंदिरा गांधींनी लोकसभा निवडणुकीत विजय मिळवल्यानंतर पवारांचे राज्य सरकार बरखास्त करण्यात आले. १९८० च्या महाराष्ट्र निवडणुकीत त्यांच्या पक्षाचा पराभव झाला.
पुन्हा १९८५ मध्ये, पवारांच्या पक्ष भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस (समाजवादी) ने केवळ ५४ जागा जिंकल्या आणि ते महाराष्ट्रातील विरोधी पक्षनेते बनले. राष्ट्रीय स्तरावर जनता पक्षाचे विभाजन आणि अधःपतन झाल्यामुळे, पवारांना लवकरच समजले की ते स्वबळावर महाराष्ट्रात पुन्हा सत्तेवर येऊ शकत नाहीत. पवारांनी १९८६ मध्ये त्यांचा पक्ष पुन्हा काँग्रेसमध्ये विलीन केला.[२]
सरतचंद्र सिन्हा यांच्या नेतृत्वाखालील एका गटाने १९८४ मध्ये भारतीय काँग्रेस (समाजवादी) पासून फारकत घेतली आणि भारतीय काँग्रेस (समाजवादी) – सरत चंद्र सिन्हा म्हणून ओळखला जाणारा वेगळा पक्ष स्थापन केला. हा गट १९९९ मध्ये शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसमध्ये विलीन झाला.[३]
तथापि, केरळमध्ये, भारतीय काँग्रेस (समाजवादी), कडन्नापल्ली रामचंद्रन यांच्या नेतृत्वाखालील काँग्रेस (धर्मनिरपेक्ष) यांचा अवशिष्ट गट अजूनही अस्तित्वात आहे आणि डाव्या लोकशाही आघाडीचा एक भाग आहे. २००७ मध्ये डेमोक्रॅटिक इंदिरा काँग्रेस (डावी) या पक्षात विलीन झाली.
संदर्भ
[संपादन]- ^ Andersen, Walter K.. India in 1981: Stronger Political Authority and Social Tension, published in Asian Survey, Vol. 22, No. 2, A Survey of Asia in 1981: Part II (February, 1982), pp. 119-135
- ^ "Why Sharad Pawar is a politician obsessed with staying in power". www.dailyo.in. 23 July 2018 रोजी पाहिले.
- ^ "Spotlight: Merger with NCP". Tribune India. 1999-06-11. 2009-05-19 रोजी पाहिले.