देवनागरी अंक

देवनागरी अंक देवनागरी लिपीत संख्या लिहायला वापरली जाणारी चिन्हे आहेत. देवनागरी ही भारतातली प्रधान लिपी असून, मराठी, कोंकणी, हिंदी आणि नेपाळी सारख्या भाषांमध्ये हे अंक वापरले जातात. ते पाश्चात्य अरबी अंकांऐवजी दशांश पद्धतीत संख्या लिहिण्यासाठी वापरले जातात.

सारणी[संपादन]

आधुनिक देवनागरी	पाश्चात्य अरबी	मुख्य संख्येसाठी शब्द
आधुनिक देवनागरी	पाश्चात्य अरबी	संस्कृत	हिंदी	मराठी
०	0	शून्य	शून्य	शून्य
१	1	एक	एक	एक
२	2	द्वि	दो	दोन
३	3	त्रि	तीन	तीन
४	4	चतुर्	चार	चार
५	5	पंच	पॉंच	पाच
६	6	षट्	छह	सहा
७	7	सप्त	सात	सात
८	8	अष्ट	आठ	आठ
९	9	नव	नौ	नऊ

संस्कृत ही प्राचीन भारतीय भाषा आहे. शून्यासाठी "शुन्य" या शब्दाचे अरबी भाषांतर "صفر" "सिफ्र" केले गेले, ज्याचा अर्थ 'काहीही नाही' असा झाला जो मध्ययुगीन लॅटिन, झेफिरममधील बऱ्याच युरोपियन भाषांमध्ये "शून्य" संज्ञा बनला.^[१]

रूपे[संपादन]

भौगोलिक क्षेत्राच्या आधारे देवनागरी अंकांचे आकार बदलू शकतात.^[२]^[३]

१	सामान्य	नेपाळी
५	"मराठी" प्रकार	"कलकत्ता" प्रकार
८	"मराठी" प्रकार	"कलकत्ता" प्रकार
९	सामान्य	नेपाळी