तासगाव

?तासगाव महाराष्ट्र • भारत
टोपणनाव: द्राक्षाचं शहर
—  तालुका  —
महाराष्ट्रराज्य महाराष्ट्रराज्य
१७° ०१′ ४८″ N, ७४° ३६′ ००″ E ओपनस्ट्रीट मॅप गूगल अर्थ प्रोक्सिमिटीरामा
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	• ५६० मी
लोकसंख्या	३७,९४५ (2011)
भाषा	मराठी
तहसील	तासगाव
पंचायत समिती	तासगाव
बोली भाषा	मराठी
कोड • पिन कोड • आरटीओ कोड	• 416312 • MH-10

तासगाव उच्चारण भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील तासगाव एक शहर आहे.तासगावला नगरपालिका परिषद आहे.तासगांव ची नगरपालिका 1858 साली स्थापन झाली आहे.1774 मध्ये नारायण बल्लाल पेशवे यांनी परशुराम भाऊ पटवर्धन यांना तासगाव बक्षीस म्हणून दिले होती. श्रीमंत गणपतराव पटवर्धन यांच्या शासनकाळात तासगाव संस्थानाची स्थापना करण्यात आली होता. तासगांवच्सया सर्कससिंह परशुराम माळी यांची जगप्रसिद्ध सर्कस होती शहरातील द्राक्षे महाराष्ट्रातील अतिशय प्रसिद्ध द्राक्षे आहेत.तासगांव शहर वेगाने विकसीत होत आहे. तासगांवचे बेदाणा मार्केट प्रसिद्ध आहे.तसेच तासगाव हे जिल्ह्याचे मध्यवर्ती ठिकाण आहे. तासगांवचा उजव्या सोंडेचा गणपती खुप प्रसिद्ध आहे. तासगांवला गणपतीचं तासगांव, द्राक्षाचे शहर म्हणून सुद्धा ओळखले जाते.

भूगोल

तासगाव हे द्राक्षांसाठी महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध ठिकाणांपैकी एक आहे. येथे शेतकरी अनेक प्रकारचे द्राक्षे विकसित करतात. तासगाव 17.03°N 74.6°E / 17.03; 74.6 येथे स्थित आहे. त्याची सरासरी उंची 560 मीटर आहे (1837 फुट). तासगांवमध्ये SW मान्सूनमधून 450 मिमी सरासरी पाऊस पडतो.

लोकसंख्याशास्त्र: 2001च्या भारतीय जनगणनेनुसार, तासगावची लोकसंख्या सुमारे 300000 उपनगरीय 33,435 आहे. पुरुषांची संख्या 52% आणि महिलांची 48% आहे. तासगावचा सरासरी साक्षरता दर 74% आहे, जो राष्ट्रीय सरासरी 5 9 .5% पेक्षा अधिक आहे: पुरुष साक्षरता 80% आणि महिला साक्षरता 68% आहे. तासगावमध्ये 13% लोक 6 वर्षाखालील आहेत.

शहर त्याच्या जागतिक दर्जाच्या द्राक्षांसाठी प्रसिद्ध आहे. द्राक्षे मुख्यत: यूके, यूएई, सिंगापूर, हाँगकाँग, श्रीलंका, बांग्लादेश इत्यादी आशियाई तसेच यूरोपीय देशांमध्ये निर्यात केली जातात. उत्तम दर्जाचे द्राक्ष उत्पादन तासगाव मध्ये होते, जसे कधीकधी द्राक्षांचा आकार 3.5 इंच इतका असतो. द्राक्षे उत्पादन दर नाशिक पेक्षा दुप्पट आहे. तासगांवमधील गणपती मंदिर 225 वर्षांपेक्षा जुने आहे, कारण गणेश मूर्तीची सोंड उजव्या दिशेने वाकलेली आहे आणि हे जागृत देवस्थान आहे. गणेश मूर्ति सोन्यामध्ये आणि 125 किलो वजन असलेली आहे. गणेश मंदिराचे गोपुर (मंदिरासाठी प्रवेश म्हणून 5 स्टोरी प्राचीन बांधकाम) महाराष्ट्रात सर्वात उंच (96 फूट) आहे कारण अशा प्रकारचे गोपुर सामान्यतः दक्षिण भारतामध्ये दिसते. गणेश उत्सव मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. गणेश चतुर्थीच्या एक दिवसानंतर होणारा गणेश रथोत्सव प्रसिद्ध आहे. विठ्ठल सखाराम पान, विधान परिषदेचे माजी अध्यक्ष आणि रोजगार हमी योजनेचे संस्थापक तासगाव जवळच्या विसापूर नावाच्या गावातील आहेत.

कवठे-एकंद: दशहरा (दशरा) (भारतातील सांगली रोडवरील तासगावपासून 7 कि. मी.) वर भारतातील सर्वात मोठा आतिशबाजी महोत्सव

सावळजः सावळसिद्ध मंदिर

मणेराजुरी:(तासगावपासून अंतर 11किमी) लोकसंख्या 14,204 असल्यामुळे महत्त्वाचे गाव. द्राक्ष उत्पादनात तासगाव तसेच संपूर्ण भारतात अग्रगन्य.शिकोबा डोंगर प्रसिद्ध आहे.

सिद्धेवाडी (सावळजः): पाणी टँकरच्या मदतीने द्राक्षे उत्पादन (तासगांव शहरापासून 10 किमी)

चिंचणी: (तासगावपासून 5 किमी) जागृत यल्लमादेवी मंदिर. दर वर्षी जानेवारी महिन्यात जत्रा भरते. माजी आमदार दिनकर (आबा) पाटील आणि खासदार संजयकाका पाटील यांचे गाव. चिंचणी हे गांव उत्कृष्ट द्राक्षासाठी प्रसिद्ध आहे. सुमारे 30% शेतकरी या गावात द्राक्ष पीकाचे उत्पादन घेतात. येथील पटवर्धन राजवंशाचा राजवाडा प्रसिद्ध आहे.

तुरची : एकाच नारळाची दोन भकले व्हावी तशी तुरची - ढवळी दोन गावे येरळा नदीच्या तीरावर आहेत. येरळा नदी तीरावर प्रसिद्ध श्री. सिद्धनाथ मंदिर आहे. आणि संत श्री. गुंडूबुवा महाराज यांचे जन्म गाव आहे तसेच त्यांच्या नावाने दरवर्षी चैत्र महिन्यात तुरची ते पंढरपूर पायी वारी जाते व दिंडी सोहळा पार पडतो. तुरची हे गाव स्वामी रामानंद भारती यांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेलं गाव आहे, गावात त्याची समाधी स्थळ व सुंदर मठ आहे. पश्चिम दिशेला तासगाव सहकारी साखर कारखाना आहे आणि स्वतंत्रसैनिकाच गाव म्हणून महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध पोलीस ट्रेनिंग सेंटर हे हणमंतपूर विभागात आहे. गावात हुतात्मा राजाराम पाटील वाचनालय आहे.

पर्यटन

• इस्कॉन मंदिर आरवडे, तासगांव
• श्री गणपती मंदिर, तासगांव

पोलीस प्रशिक्षण शाळा

• पोलीस प्रशिक्षण शाळा तुर्ची,तासगाव ता. तासगांव, जि. सांगली नाशिक पोलीस प्रशिक्षण शाळेनंतर महाराष्ट्र पोलिसांची ही दुसरी क्रमांक आहे.

शिक्षण संस्था

; शाळा:

• स्वामी रामानंद भारती विद्यामंदिर, तासगांव.
• आनंदसागर पब्लिक स्कूल आणि कनिष्ठ महाविद्यालय, तासगांव.
• चंपाबेन वाडीलाल ज्ञानमंदिर, तासगांव.
• गुरुवर्य दाडोजी कोंडदेव मिलिटरी स्कूल, तासगांव.
• आदर्श इंग्रजी शाळा
• के आर एस माने पाटील विद्यामंदिर, विसापूर
• महावीर पांडुरंग साळुंखे हायस्कुल, मणेराजुरी
• श्री वीरभद्र कृष्णा विद्यालय, सिद्धेवाडी
• श्रीमंत विनायकराव उर्फ बाबासाहेब पटवर्धन कन्या प्रशाला, तासगांव
• वसंतराव पाटील हायस्कूल व महाविद्यालय, मांजर्डे
• यशवंत हायस्कूल
• महाराष्ट्र रत्न व्ही. एस. पागे विद्यानिकेतन कृषि माध्यमिक विद्यालय आणि कनिष्ठ महाविद्यालय तासगांव
• बॅरिस्टर टी के शेंडगे विद्यालय आणि कनिष्ठ महाविद्यालय, पेड

• श्री सिद्धेश्वर हायस्कूल तुरची
• प्राथमिक आश्रमशाळा तुरची
• भारती विद्यापीठ प्रशाला तुरची फाटा
• पंचक्रोशी विद्यानिकेतन निमणी

वक्रतुंड कॉम्प्युटर्स

; शैक्षणिक महाविद्यालयेः

• पद्मभूषण डॉ वसंतरावदा पाटील महाविद्यालय, तासगांव
• आनंदसागर पब्लिक स्कूल आणि कनिष्ठ महाविद्यालय, तासगांव
• एकलव्य कॉलेज ऑफ फार्मसी, वासुंबे, तासगांव
• सरकारी आयटीआय कॉलेज, तासगांव
• सरकारी निवासी महिला पॉलिटेक्निक, तासगांव
• महावीर पांडुरंग साळुंखे ज्युनि.कोलेज, मणेराजुरी
• इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट कॉम्प्यूटर रिसर्च डेव्हलपमेंट, वासुंबे
• लोकनेट आर. आर. (आबा) पाटील एज्युकेशन सोसायटीज आर्ट कॉमर्स सायन्स (एग्री) जुनियर कॉलेज, सिद्धेवाडी
• महात्मा गांधी जुनियर कॉलेज ऑफ आर्ट्स ॲण्ड सायन्स, सावळज
• महात्मा गांधी जुनियर कॉलेज, सावळज
• महिला महाविद्यालय, तासगांव
• आर. पाटील महाविद्यालय, सिद्धेवाडी, सावळज
• श्री वीरभद्र कृष्णा विद्यालय सिद्धेवाडी (एसव्हीकेव्हीएस)
• विद्यानिकेत कृषी माध्यमिक विद्यालय आणि जुनियर कॉलेज, तासगांव

वाहतूक

• राज्य मुख्यालय मुंबई रस्त्याने 400 किमी आहे.
• तासगांव ते पुणे 210 किमी आंतर आहे.
• तासगांवपासून कोल्हापूर अंतर 70 किमी आहे
• जिल्हा मुख्यालय सांगली 24 किमी रस्त्याने आहे
• जवळचे रेल्वे जंक्शन मिरज 25 किमी आहे
• तासगांवला भिलवडी स्टेशन हे रेल्वे स्थानक 9 km

 आंतरावर आहे.

• किर्लोस्करवाडी भिलवडी सांगली कराड जवळील रेल्वे

 स्थानक आहेत.

• कोल्हापूर मार्गे तटीय शहर मालवण 230 किलोमीटर

 आहे

• नवीन प्रस्तावित राष्ट्रीय महामार्ग - मनमाड-अहमदनगर-

 दौंड-बारामती-फलतान-विता-तासगांव-काकाडवाडी- 
 बेळगाव (570 किमी)

• नवीन प्रस्तावित राष्ट्रीय महामार्ग NH266 घुहाघर-

 चिपळूण-कराड-तासगाव-मणेराजुरी-क.महांकाळ- 
 जत-विजापूर (380किमी)

संदर्भ

Translated By Parikshit Patil from Original Page Tasgaon