चंद्रमुखी बासू
भारतीय बंगाली शिक्षणतज्ज्ञ  | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| स्थानिक भाषेतील नाव | চন্দ্রমুখী বসু | ||
|---|---|---|---|
| जन्म तारीख | इ.स. १८६० डेहराडून | ||
| मृत्यू तारीख | फेब्रुवारी ३, इ.स. १९४४ | ||
| नागरिकत्व | |||
| शिक्षण घेतलेली संस्था |
| ||
| व्यवसाय |
| ||
| नियोक्ता |
| ||
| मातृभाषा | |||
| |||
 | |||
चंद्रमुखी बसु (बंगाली: চন্দ্রমুখী বসু, १८६०-१९४४),देहरादूनमधल्या त्या एक बंगाली ख्रिश्चन होत्या.ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिल्या दोन महिला पदवीधरांपैकी त्या एक होत्या. १८८२ मध्ये, कदंबिनी गांगुलीसह,त्यांनी कोलकत्ता विद्यापीठातून कला मध्ये बॅचलर पदवी परीक्षा उत्तीर्ण केली.१८८३ मध्ये विद्यापीठाच्या दिक्षांत सोहळ्यात त्यांना औपचारिकपद्धतीने त्यांच्या हातामध्ये पदवी देण्यात आली.[१]
सुरुवातीचे जीवन[संपादन]
चंद्रमुखी बसु ह्या भुवन मोहन बोस यांची कन्या आहेत.१८८० मध्ये देहरादून नेटी क्रिश्चियन स्कूलमधून त्या प्रथम कला परीक्षा उत्तीर्ण झाल्या.त्यांनी बेथुइन स्कूल मध्ये प्रवेश करण्यासाठी अर्ज केला.त्या शाळेत हिंदू मुलींना प्रवेश दिला नाही आणि म्हणून त्यांना आदरणीय अलेक्झांडर डफच्या फ्री चर्च संस्थेमध्ये (आता स्कॉटिश चर्च कॉलेज) प्रथम कला (एफए) पातळीवर प्रवेश करावा लागला.१८७६ साली लैंगिकतेबद्दल भेदभावकारी आधिकारिक भूमिका असल्यामुळे त्यांना एफ.ए. परीक्षणासाठी अर्ज करण्याची विशेष परवानगी देणे आवश्यक होते. त्या वर्षी परीक्षेस बसलेल्या एकमेव मुलीप्रमाणेच ती प्रथम क्रमांकावर होती, परंतु विद्यापीठाने त्याचे निकाल प्रकाशित होऊ शकतात किंवा नाही हे ठरवण्यासाठी अनेक बैठका आयोजित केल्या होत्या. कदंबिनी गांगुलीच्या आधी, चंद्रमुखी बसु यांनी १८९७ मध्ये आधीच प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झाल्या,परंतु विद्यापीठाने त्यांना यशस्वी उमेदवार म्हणून घेण्यास नकार दिला. १८७८ मध्ये केवळ विद्यापीठाने बदललेले रिझोल्यूशनने तिला आणखी अभ्यास करण्याची परवानगी दिली.तिने एफ.ए.परीक्षेत उत्तीर्ण झाल्यावर, त्या कदंबिनी गांगुलीसह, पदवी अभ्यासक्रमासाठी कॉलेजमध्ये गेल्या.पदवी मिळवल्यानंतर, कोलकत्ता विद्यापीठातून एमए आणि १८८४ मध्ये ब्रिटीश साम्राज्य उत्तीर्ण करण्यासाठी ती एकमेव (आणि प्रथम) स्त्री होत्या.[२][३]
कारकीर्द[संपादन]
१८८६ साली त्यांनी बेथून महाविद्यालयात प्राध्यापक म्हणून (बेथून स्कूलचा एक भाग) म्हणून नोकरी सुरू केली. १८९८ मध्ये महाविद्यालयाची शाळा वेगळी झाली.दक्षिण आशियातील एका पदवीपूर्व शैक्षणिक संस्थेचे ते पहिले स्त्री प्रमुख झाले.१९४८ मध्ये निरोगी आरोग्यामुळे नसल्याने त्या सेवानिवृत्त झाल्या आणि देहरादूनमध्ये त्यांचे संपूर्ण आयुष्य व्यतीत केले.[४]
बहिणी[संपादन]
त्यांना दोन बहिणी आहेत.बिधुमुखी आणि बिंदुबसिनी हेही प्रसिद्ध होत्या. बिधुमुखी बोस आणि व्हर्जिनिया मेरी मित्रा (नंदी) कोलकत्ता मेडिकल कॉलेजमधील सर्वात जुनी महिला वैद्यकीय पदवीधर होत्या. १८९० मध्ये त्या उत्तीर्ण झाल्या.त्यानंतर,१८९१ मध्ये बिंदूबसिनी बोस कोलकत्ता मेडिकल कॉलेजमधून उत्तीर्ण झाल्या.[५]
संदर्भ[संपादन]
- ^ "Chandramukhi Basu". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2018-07-07.
- ^ "Teaching girls to take on an unequal society". The Telegraph. 2018-08-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Chandramukhi Basu (1860–1944), was a Bengali woman famous for becoming one of the first two female graduates of British empire in 1883. Although sh… | HISTORY!!!!!!!!! | Pinterest | Entrance exam". Pinterest (इंग्रजी भाषेत). 2018-08-05 रोजी पाहिले.
- ^ Kjeld, Pollux Variste (2012-09-24). Chandramukhi Basu (इंग्रजी भाषेत). Chrono Press. ISBN 9786201818231.
- ^ "Chandramukhi Basu Biography". All About India – Bharat Stories (इंग्रजी भाषेत). 2018-08-05 रोजी पाहिले.[permanent dead link]