औरंगजेबाची कबर

औरंगजेबाची कबर
औरंगजेबाची कबर
	औरंगजेबाची कबर
स्थान	खुलताबाद, औरंगाबाद जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत
निर्मिती	4 मार्च 1707 (317 वर्षां पूर्वी)
वास्तुविशारद	आजम शाह

शेवटचा प्रभावशाली मुघल सम्राट^[२] औरंगजेबची कबर खुलताबाद, औरंगाबाद जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत येथे आहे. ताज महालसह मुघल स्थापत्यकलेचे मोठे स्मारक असलेल्या इतर मुघल थडग्यांपेक्षा लक्षणीय विपरीत, औरंगजेबांना त्यांच्याच ईछे नुसार शेख जैनुद्दीन साहेबांच्या दर्गा किंवा तीर्थस्थानाच्या संकुलात एका अचिन्हांकित कबरीत दफन करण्यात आले आहे.^[३]

पार्श्वभूमी[संपादन]

औरंगजेब (४ नोव्हेंबर १६१८ - ३ मार्च १७०७), सहावे मुघल सम्राट, त्यांनी ३ मार्च १७०७ रोजी मृत्यू होईपर्यंत अर्धशतकभर भारतीय उपखंडावर राज्य केले. त्याच्या इच्छेनुसार, त्याला शेख जैनुद्दीन यांच्या दर्ग्याजवळ दफन करण्यात आले. सुफी जे त्यांचे "आध्यात्मिक आणि धार्मिक गुरू" होते.^[१]

स्थान[संपादन]

औरंगाबादपासून २४ किलोमीटर (१५ मैल) अंतरावर औरंगाबाद जिल्ह्यातील खुलताबाद शहरात समाधी आहे. हे शेख जैनुद्दीनच्या दर्ग्याच्या संकुलाच्या दक्षिण-पूर्व कोपऱ्यात आहे.

वर्णन[संपादन]

१७०७ मध्ये अहमदनगर येथे औरंगजेबांचा मृत्यू झाला. त्यांचा मुलगा आझम शाह आणि त्यांची मुलगी झीनत-उन-निसा त्यांच्या वडिलांच्या छावणीत आल्यानंतर त्यांचा मृतदेह खुलदाबादला नेण्यात आला.

तीन यार्डांपेक्षा कमी लांबीच्या लाल दगडाने बनवलेल्या थडग्यावर एक व्यासपीठ आहे. मध्यभागी एक "पोकळी" देखील आहे जी "काही बोटांनी" मोजते. त्यांची बहीण जहांआरा बेगमच्या कबरीपासून प्रेरणा घेऊन, थडगे मातीने झाकले गेले आहे ज्यावर औषधी वनस्पती वाढतात.^[४] त्यांच्या दफनविधीनंतर, औरंगजेबाला मरणोत्तर "खुल्द-मकान" ("ज्याचे निवासस्थान अनंतकाळ आहे") ही पदवी देण्यात आली. लॉर्ड कर्झनने नंतर त्या जागेला संगमरवरी झाकून टाकले आणि त्याच्याभोवती "छिद्रित संगमरवरी पडदा" लावला. थडग्यावर "आकाशाची तिजोरी" आहे.^[५] प्रवेशद्वार आणि घुमटाकार पोर्च 1760 मध्ये जोडण्यात आले.^[६]

असे म्हटले जाते की औरंगजेबांनी त्यांच्या शेवटच्या वर्षांत त्यांचा व्यवसाय, टोप्या शिवून दफनभूमीसाठी पैसे दिले आणि त्यासाठी फक्त 14 रुपये आणि 12 आणे खर्च झाला.^[७] कबर "औरंगजेबाच्या स्वतःच्या इच्छेनुसार अगदी साधी आहे". समाधीच्या एका कोपऱ्यात असलेल्या संगमरवरी पाटीवर औरंगजेबाचे पूर्ण नाव लिहिलेले आहे.

दर्ग्यात हैदराबादचे पहिले निजाम, आसफ जह पहिला, त्याचा मुलगा नासिर जंग आणि औरंगजेबाचा मुलगा मुहम्मद आझम शाह आणि त्याची पत्नी यांची कबर देखील आहे.^[८]

साहित्यात[संपादन]

तिच्या काव्यात्मक चित्रणात, द टॉम्ब ऑफ औरंगजेब, लेटिशिया लेटिशिया एलिझाबेथ लँडन तिला दिलेल्या कोरीव कामामुळे गोंधळून गेला असावा (सॅम्युअल प्राउटच्या पेंटिंगमधून), कारण त्यात ती पराक्रमी थडग्यांचे बांधकाम समर्थन करते.

संदर्भ[संपादन]

^ ^a ^b "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.
^ "Aurangzeb" Encyclopædia Britannica. Retrieved 21 March 2015.
^ Mikaberidze, Alexander (2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: Historical Encyclopedia. I. Santa Barbara: ABC-CLIO. pp. 148–149. ISBN 9781598843378.
^ Sarkar, Jadunath (1952). History of Aurangzib. V (2 ed.). Calcutta: M. C. Sarkar & Sons. pp. 209–210.
^ "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.
^ "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.
^ "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.
^ "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.

[Location-1] "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.

[2] "Aurangzeb" Encyclopædia Britannica. Retrieved 21 March 2015.

[3] Mikaberidze, Alexander (2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: Historical Encyclopedia. I. Santa Barbara: ABC-CLIO. pp. 148–149. ISBN 9781598843378.

[:02-4] Sarkar, Jadunath (1952). History of Aurangzib. V (2 ed.). Calcutta: M. C. Sarkar & Sons. pp. 209–210.

[Location2-5] "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.

[Location3-6] "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.

[Location4-7] "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.

[Location6-8] "Tomb of Aurangzeb" (PDF). Archaeological Survey of India, Aurangabad. Archived from the original (PDF) on 9 June 2020. 20 March 2015 रोजी पाहिले.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]