अंदाजपत्रकीय बंधने

अर्थशास्त्रात, अर्थसंकल्पातील मर्यादा वस्तू आणि सेवांच्या सर्व संयोजनांचे प्रतिनिधित्व करते जे ग्राहक त्याच्या किंवा तिच्या दिलेल्या उत्पन्नामध्ये वर्तमान किमतीनुसार खरेदी करू शकतात. ग्राहक सिद्धांत ग्राहकांच्या निवडीच्या पॅरामीटर्सचे परीक्षण करण्यासाठी साधन म्हणून बजेट मर्यादा आणि प्राधान्य नकाशाच्या संकल्पना वापरते. दोन-चांगल्या केसमध्ये दोन्ही संकल्पनांचे तयार ग्राफिकल प्रतिनिधित्व आहे. ग्राहक त्यांच्या उत्पन्नाला परवानगी देईल तेवढीच खरेदी करू शकतात, त्यामुळे त्यांच्या बजेटमध्ये ते मर्यादित आहेत. अर्थसंकल्पाची मर्यादा हे समीकरण आहे $P_{x}x+P_{y}y=m$ कुठे $P_{x}$ चांगल्या X ची किंमत आहे, आणि $P_{y}$ चांगल्या Y ची किंमत आहे आणि m उत्पन्न आहे

सौम्य बजेट मर्यादा

सौम्य बजेट मर्यादा संकल्पना सामान्यतः संक्रमणामध्ये असलेल्या अर्थव्यवस्थांवर लागू केली जाते. हा सिद्धांत जानोस कोर्नाई यांनी 1979 मध्ये मांडला होता. हे "टंचाईने चिन्हांकित समाजवादी अर्थव्यवस्थांमधील आर्थिक वर्तन" स्पष्ट करण्यासाठी वापरले होते. समाजवादी संक्रमण अर्थव्यवस्थेत सबसिडी, क्रेडिट आणि किंमत समर्थनामुळे कंपन्यांवर मऊ बजेट मर्यादा आहेत. या सिद्धांताचा अर्थ असा आहे की फर्मचे अस्तित्व आर्थिक मदतीवर अवलंबून असते, विशेषतः समाजवादी देशात. सॉफ्ट बजेट कंस्ट्रेंट सिंड्रोम सामान्यत: सार्वजनिक आणि खाजगी कंपन्या आणि ना-नफा संस्थांसारख्या आर्थिक संस्थांमध्ये राज्याच्या पितृत्वाच्या भूमिकेत उद्भवते. जानोस कोर्नाई यांनी असेही ठळक केले की पोस्ट-समाजवादी संक्रमणाचे मूल्यमापन करण्यासाठी पाच परिमाणे आहेत, ज्यात वित्तीय अनुदान, सॉफ्ट टॅक्सेशन, सॉफ्ट बँक क्रेडिट (नॉन-परफॉर्मिंग लोन्स), सॉफ्ट ट्रेड क्रेडिट (फर्म्समधील रिअर्स जमा करणे) आणि वेतन थकबाकी यांचा समावेश आहे.

क्लॉवर [1965] च्या दृष्टिकोनानुसार, बजेट मर्यादा दोन मुख्य गुणधर्मांसह तर्कसंगत नियोजन गृहितक आहेत. पहिली म्हणजे बजेटची मर्यादा निर्णय घेणाऱ्यांच्या वर्तणुकीच्या वैशिष्ट्यांचा संदर्भ देते --- खर्चाची भरपाई करण्यासाठी आउटपुट विकणे किंवा मालमत्ता उत्पन्न मिळवणे. याचा अर्थ आर्थिक संसाधनांवर समायोजन मर्यादा स्पष्ट आहे. दुसरे म्हणजे, भविष्यातील आर्थिक परिस्थितीच्या अपेक्षेवर आधारित वर्तमान वास्तविक मागणीवरील मर्यादांसारख्या पूर्वीच्या व्हेरिएबल्सवर बंधने लादणे.

सॉफ्ट बजेट मर्यादांचे कारण म्हणजे उत्पन्नापेक्षा जास्त खर्च अतिरिक्त संस्था (राज्य) द्वारे भरला जाईल. याशिवाय, निर्णय घेणाऱ्याला अशी बाह्य आर्थिक मदत त्याच्या कृतींच्या आधारे अत्यंत संभाव्य असण्याची अपेक्षा आहे. पुढील स्पष्टीकरण हे आहे की बाह्य सहाय्याने जितका जास्त खर्च केला जाईल तितके अर्थसंकल्पातील मर्यादा अधिक मऊ होतील.

बँक

बँक पर्यवेक्षण म्हणजे बँकांच्या भांडवल पर्याप्ततेच्या गुणोत्तरावरील पर्यवेक्षण. जेव्हा मोठ्या प्रमाणात कर्ज चुकल्यामुळे बँकेच्या भांडवलाला वित्तपुरवठा करणे कठीण होते, तेव्हा सरकारच्या मदतीने बँक दिवाळखोर होण्यापासून रोखू शकते, तेव्हा बँकेच्या सॉफ्ट बजेटची मर्यादा उद्भवते.

Dewatripont and Maskin(1995) यांनी सूचित केले आहे की, जेव्हा बँकांना अतिरिक्त आर्थिक सहाय्याची आवश्यकता असते तेव्हा विद्यमान कर्जांमध्ये बुडलेल्या खर्चाची उपस्थिती मऊ बजेटची मर्यादा निर्माण करू शकते. बाह्य पर्यायांचे अंतर्गतीकरण बँकांना नवीन कर्जे आणि जुन्या कर्जांचे पुनर्वित्त यांच्यामध्ये निधी वाटप करण्याची परवानगी देऊन मॉडेलचा विस्तार करू शकते. गुंतवणूक तपासणी आणि देखरेख तंत्रज्ञानाद्वारे, बँका नवीन कर्जांच्या सापेक्ष नफा सुधारू शकतात, अशा प्रकारे मऊ बजेट मर्यादांचा समतोल भंग करू शकतात.

संदर्भ