मॅग्नस कार्लसन

मॅग्नस कार्लसन
२०२३ मध्ये कार्लसन
पूर्ण नाव	स्वेन मॅग्नस ओएन कार्लसन
देश	नॉर्वे
जन्म	३० नोव्हेंबर, १९९० (1990-11-30) टॉन्सबर्ग, नॉर्वे
पद	ग्रॅंडमास्टर
विश्व अजिंक्यपद	२०१३–२०२३
फिडे गुणांकन	२८३९ (क्र. १) (नोव्हेंबर २०२५)
सर्वोच्च गुणांकन	२८८२ (मे २०१४)

स्वेन मॅग्नस कार्लसन हा नॉर्वेजियन बुद्धिबळ ग्रँडमास्टर आहे. कार्लसन हा पाच वेळा जागतिक बुद्धिबळ विजेता, पाच वेळा जागतिक रॅपिड बुद्धिबळ विजेता आणि इयान नेपोम्नियाच्चीसोबत सामायिक केलेला आठ वेळा जागतिक ब्लिट्झ बुद्धिबळ विजेता आहे. १ जुलै २०११ पासून तो फिडे क्रमवारीत पहिल्या क्रमांकावर आहे, जो सलग सर्वात मोठा क्रम आहे आणि जगातील सर्वाधिक मानांकित खेळाडू म्हणून एकूण वेळेत गॅरी कास्पारोव्हपेक्षा मागे आहे. त्याचे २८८२ चे सर्वोच्च गुणांकन इतिहासातील सर्वोच्च आहे. १२५ सामन्यांमध्ये क्लासिकल बुद्धिबळात एलिट स्तरावर सर्वात जास्त अपराजित राहण्याचा विक्रमही त्याच्याकडे आहे.

बुद्धिबळातील एक प्रतिभावान खेळाडू, कार्लसन १३ वर्षांचा झाल्यानंतर लगेचच कोरस बुद्धिबळ स्पर्धेच्या सी गटात प्रथम क्रमांकावर आला आणि काही महिन्यांनी ग्रँडमास्टरची पदवी मिळवली. १५ व्या वर्षी, त्याने नॉर्वेजियन बुद्धिबळ स्पर्धा जिंकली आणि नंतर २००५ मध्ये कॅंडिडेट स्पर्धेसाठी पात्र ठरणारा सर्वात तरुण खेळाडू बनला. १७ व्या वर्षी, तो कोरसच्या अव्वल गटात संयुक्तपणे प्रथम क्रमांकावर राहिला. त्याने १८ व्या वर्षी २८०० रेटिंग ओलांडले, जे त्यावेळी असे करणारे सर्वात तरुण होते. २०१० मध्ये, १९ व्या वर्षी, तो फिडे जागतिक क्रमवारीत क्रमांक १ वर पोहोचला, जो असे करणारा सर्वात तरुण व्यक्ती होता.

२०१३ मध्ये विश्वनाथन आनंदला हरवून कार्लसन जागतिक बुद्धिबळ विजेता बनला. पुढच्या वर्षी त्याने आनंदविरुद्ध आपले जेतेपद कायम ठेवले आणि २०१४ ची जागतिक रॅपिड अजिंक्यपद स्पर्धा आणि जागतिक ब्लिट्झ अजिंक्यपद स्पर्धा दोन्ही जिंकले, एकाच वेळी तिन्ही जेतेपदे जिंकणारा तो पहिला खेळाडू बनला, ही कामगिरी त्याने २०१९ आणि २०२२ मध्ये पुन्हा केली. त्याने २०१६ मध्ये सर्गेई कर्जाकिन, २०१८ मध्ये फॅबियानो कारुआना आणि २०२१ मध्ये इयान नेपोम्नियाच्ची यांच्याविरुद्ध त्याचे क्लासिकल जागतिक जेतेपद राखले. कार्लसनने प्रेरणा कमी असल्याचे कारण देत २०२३ मध्ये त्याचे जेतेपद राखण्यास नकार दिला.

२०२३ च्या बुद्धिबळ विश्वचषकात, कार्लसनने तिसऱ्या फेरीत ६५ व्या मानांकित आर्यन तारी, चौथ्या फेरीत ३२ व्या मानांकित व्हिन्सेंट काईमर, पाचव्या फेरीत वासिल इव्हानचुक, क्वार्टरफायनलमध्ये गुकेश डोम्माराजू आणि सेमीफायनलमध्ये निजात अबासोव्ह यांचा पराभव करून अंतिम फेरी गाठली. स्पर्धेदरम्यान कार्लसन अन्नातून विषबाधेमुळे आजारी पडला होता. आर प्रज्ञानंदा विरुद्धच्या अंतिम सामन्यात, कार्लसनने टायब्रेक दरम्यान विजय मिळवला, ज्यामुळे तो पहिल्यांदाच विश्वचषक जिंकला.

२०२५ मध्ये, त्याने ई-स्पोर्ट्स संघटन टीम लिक्विड सोबत संघ केला आणि त्यानंतर २०२५ ई-स्पोर्ट्स विश्वचषकमध्ये उद्घाटन बुद्धिबळ स्पर्धा जिंकली, अलिरेझा फिरूझाला हरवून तो पहिला बुद्धिबळ ई-स्पोर्ट्स विश्वचषक विजेता बनला.

• ठळक, नवीन उच्चांक