बारा कमान

बारा कमान ही कर्नाटकातील विजापूर येथील एक ऐतिहासिक स्थळ आणि अली आदिलशाह दुसरा याची अपूर्ण समाधी आहे.

आदिलशाही घराण्यातील अली आदिल शाह याला अतुलनीय वास्तुशिल्पीय दर्जाची समाधी बांधायची होती. अली आदिलशाहच्या कबरीभोवती बारा कमानी उभ्या तसेच आडव्या ठेवल्या जातील अशी योजना होती. तथापि, अज्ञात कारणांमुळे संरचनेचे काम अपूर्ण राहिले आणि केवळ दोन उभ्या कमानी पूर्ण झाल्या. अशी अफवा पसरली आहे की समाधीचे बांधकाम थांबविण्यात आले कारण ते एकदा पूर्ण झाल्यानंतर त्याची सावली गोल घुमटाला स्पर्श करेल. आजच्या काळात इथे बारा आडव्या कमानींचे अवशेष दिसतात.

हे ऐतिहासिक ठिकाण भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण विभागाद्वारे व्यवस्थापित केले जाते.

बारा कमान हे इ.स. १६७२ मध्ये अली आदिल शाह दुसरा याने बांधले होते. हे स्थळ राजा आणि त्याच्या पत्नींसाठी दफनभूमी असावी असे मानले जात होते. बारा कमानमध्ये अली आदिलशाह दुसरा, त्याची पत्नी चांदबीबी, त्याच्या मालकिन आणि त्याच्या मुलींच्या कबरी आहेत.

बारा कमानचे शिल्पकार मलिक संदल होते. या संरचनेने एकाग्र कमानीमध्ये भिंती उंचावल्या आहेत. कमानी उभारल्यानंतर आतील कमानी उखडल्या गेल्या आणि फक्त बाहेरची कमान उरली. बांधकामासाठी सिमेंटचा वापर केला नसून त्याऐवजी दगड एकत्र ठेवण्यासाठी लोखंडी कड्या वापरल्या गेल्या होत्या.