Jump to content

पुरुषी हक्कांची चळवळ

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

पुरुषी हक्कांची चळवळ ( MRM ) [१] ही पुरुष चळवळीची एक शाखा आहे. विशेषतः MRM मध्ये विविध गट आणि व्यक्ती ( पुरुष हक्कांची कार्यकर्ते) असतात जे सामान्य सामाजिक समस्यांवर आणि विशिष्ट शासकीय सेवांवर लक्ष केंद्रित करतात ज्यांचा विपरित परिणाम होतो किंवा काही प्रकरणांमध्ये, पुरुष आणि मुले यांच्याशी संरचनात्मकपणे भेदभाव होतो . पुरुषी हक्कांच्या चळवळीत चर्चा केलेल्या सामान्य विषयांमध्ये कौटुंबिक कायदा (जसे की मुलांचा ताबा, पोटगी आणि वैवाहिक संपत्ती वितरण), पुनरुत्पादन, आत्महत्या, पुरुषांवरील घरगुती हिंसाचार, बलात्काराचे खोटे आरोप, सुंता, शिक्षण, भरती, सामाजिक सुरक्षणाची जाळे आणि आरोग्य यांचा सामावेश होतो. धोरणे १९७० च्या दशकाच्या प्रारंभी पुरुषांच्या मुक्ती चळवळीपासून पुरुषी हक्कांची चळवळ चालू झाली, दोन्ही गटांमध्ये मोठ्या पुरुष चळवळीचा एक भाग होता.

अनेक विद्वान चळवळीचे किंवा त्यातील काही भागांचे वर्णन स्त्रीवादाच्या विरोधातील प्रतिक्रिया म्हणून करतात. [२] पुरुषी गोलकांचा एक भाग म्हणून, चळवळीचे आणि चळवळीचे क्षेत्र, विद्वान आणि भाष्यकारांनी दुराचरी, [३] [४] [५] द्वेषयुक्त, [५] [६] आणि काही प्रकरणांमध्ये स्त्री हिंसाचाराचे समर्थन करणारी चळवळ म्हणून वर्णन केले आहे., [५] [७] २०१८ मध्ये, दक्षिणी निर्धनता कायदा केंद्राने काही पुरुष अधिकार गटांना पुरुष वर्चस्वाच्या छत्रछायेखाली द्वेषयुक्त विचारसरणीचा भाग म्हणून वर्गीकृत केले आणि इतरांनी "कायदेशीर गाऱ्हाणींवर लक्ष केंद्रित केले" असे उल्लेख केले. [८] [९]

इतिहास

[संपादन]

अग्रदूत

[संपादन]

"पुरुषी हक्क" हा शब्द किमान फेब्रुवारी १८५६ मध्ये पुटनामच्या मासिकात दिसला तेव्हा वापरला गेला. लेखक महिलांच्या हक्कांच्या मुद्द्यावर प्रतिसाद देत होते, त्याला "सामाजिक सुधारणा आणि अगदी राजकीय क्रांतीसाठी एक नवीन चळवळ" असे संबोधत होते, ज्याला लेखकाने पुरुषी हक्कांशी विरोध करण्याचा प्रस्ताव दिला होता. [१०] अर्नेस्ट बेलफोर्ट बॅक्सने १८९६ मध्ये पुरुषांचे कायदेशीर विषय लिहिले, स्त्री हक्कांच्या चळवळीचा स्त्रीयांनी केलेला उपहासात्मक प्रयत्न - "विशेषाधिकार मिळविणारा लिंग" - स्वतःला "पीडित" असल्याचे सिद्ध करण्यासाठी. [११]

आंतरयुद्ध कालावधीत ऑस्ट्रियामध्ये तीन सैलपणे जोडलेल्या पुरुषांच्या हक्क संघटना स्थापन झाल्या. लीग फॉर मेन्स राइट्सची स्थापना १९२६ मध्ये "स्त्रीयांच्या मुक्तीच्या सर्व अतिरेकांशी झुंज" या ध्येयाने झाली. [१२] [१३] [१४] [१५] १९२७ मध्ये, जस्टिटिया लीग फॉर कौटुंबिक कायदा सुधारणा आणि एक्विटास वर्ल्ड लीग फॉर द राइट्स ऑफ मेन हे लीग ऑफ मेन्स राइट्समधून वेगळे झाले. [१२] [१३] तीन पुरुषी हक्क गटांनी श्रमिक बाजारात स्त्रीयांच्या प्रवेशाला विरोध केला आणि त्यांना सामाजिक आणि कायदेशीर संस्थांवर स्त्री चळवळीचा संक्षारक प्रभाव म्हणून पाहिले. त्यांनी विवाह आणि कौटुंबिक कायद्यांवर टीका केली, विशेषतः भूतपूर्व पत्नी आणि बेकायदेशीर मुलांना पती-पत्नी आणि मुलांचा आधार देण्याची आवश्यकता आणि पितृत्व निश्चित करण्यासाठी रक्त तपासणीच्या वापराचे समर्थन केले. [१२] [१३] जस्टिटिया आणि एक्विटास यांनी त्यांची स्वतःची अल्पायुषी जर्नल्स मेन्स राइटिस्ट वृत्तपत्र आणि सेल्फ-डिफेन्स जारी केली जिथे त्यांनी त्यांचे विचार व्यक्त केले जे हेनरिक शर्ट्झ, ओटो वेनिंगर आणि जॉर्ग लॅन्झ फॉन लीबेनफेल्स यांच्या कार्याने अतिशय प्रभावित होते. १९३९ पूर्वी संघटनांचे अस्तित्त्व संपुष्टात आले. [१२] [१३]

पुरुष मुक्ती चळवळीपासून विभक्त

[संपादन]

आधुनिक पुरुषी हक्क चळवळ पुरुषमुक्ती चळवळीतून उदयास आली, जी १९७० च्या पहिल्या सहामाहीत प्रगट झाली जेव्हा विद्वानांनी स्त्रीवादी कल्पना आणि राजकारणाचा अभ्यास करण्यास प्रारंभ केला. [१६] [१७] पुरुषसत्ताक समाजात पुरुष आणि स्त्रिया दोघांनाही त्रास सहन करावा लागतो असे मानून या विद्वानांनी वर्चस्ववादी पुरुषत्वाच्या परिणामांचे गंभीरपणे परीक्षण करताना पुरुषांच्या संस्थात्मक [१६] स्वीकृती दिली. [१८] पुरुषमुक्ती चळवळीचे नेतृत्व मानसशास्त्रज्ञांनी केले होते ज्यांनी असा युक्तिवाद केला की स्त्रीयत्व आणि पुरुषत्व हे जनुकांचे परिणाम नसून सामाजिकरित्या तयार झालेल्या वागणूक आहेत. त्यांनी स्त्रीयांवर अत्याचार करण्यासाठी पुरुष जबाबदार आहेत, पण कठोर लिंग भूमिकांद्वारे स्वतःवर अत्याचार केले जातात या दोन कल्पनांमध्ये समतोल साधण्याचा प्रयत्न केला. [18] [१९] [२०]

१९७० च्या मध्यदशकात, ही चळवळ पुरुषांच्या दडपशाहीवर आणि स्त्रीयांवरील लैंगिकतेच्या परिणामांवर कमी लक्ष केंद्रित करू लागली. [२१] हा बदल लेखक वॉरेन फॅरेल आणि त्याच्या द मिथ ऑफ मेल पॉवर या पुस्तकाने प्रभावित झाला होता. पुरुषांच्या लैंगिक भूमिकांमुळे पुरुषांना काळजी किंवा भावना असल्यासारखे पाहण्यास निषिद्ध करून त्यांची अवहाणी कशी होते यावर त्यांनी भर दिला. [२२] १९७० च्या उत्तरार्धात, विरोधी विचारांसह चळवळ दोन वेगळ्या पट्ट्यांमध्ये विभागली गेली: स्त्रीवादी-समर्थक पुरुषी चळवळ आणि स्त्रीवादी विरोधी पुरुष हक्क चळवळ, [१६] जे पुरुषांना एक अत्याचारित गट म्हणून पाहते. [२०][२३] [२४] [२५]

१९८० च्या दशकात, पुरुषी हक्कांच्या चळवळीने दोन्ही लिंगांवर होणाऱ्या दडपशाहीपेक्षा केवळ लैंगिक भूमिका पुरुषांविरुद्ध भेदभाव करण्याच्या मार्गांवर लक्ष केंद्रित केले. लेखक हर्ब गोल्डबर्ग यांनी क्लेम केला की यूएस एक "मातृसत्ताक समाज" आहे कारण स्त्रीयांना लिंग भूमिकांचे उल्लंघन करण्याची आणि पुरुष आणि स्त्रीलिंगी भूमिका स्वीकारण्याची शक्ती आहे, तर पुरुष अजूनही पूर्णपणे मर्दानी भूमिकेसाठी मर्यादित आहेत. [२६] रेनी ब्लँक आणि सँड्रा स्लिप यांनी १९९४ मध्ये त्यांच्या लिंग आणि वंशाच्या आधारावर त्यांच्याशी भेदभाव केला जात असल्याचा विश्वास असलेल्या पुरुषांच्या साक्ष्य गोळा केले. हे अशा काळात घडले जेव्हा स्त्री कार्यठिकाणांमध्ये प्रवेश करत होत्या आणि व्यवस्थापकीय पदे मिळवत होत्या. [२७]

पुरुषांच्या हक्क चळवळीची एक प्रमुख चिंता म्हणजे वडिलांच्या हक्कांचा मुद्दा. [१८] १९८० आणि १९९० च्या दशकात, पुरुषी हक्कांचे कार्यकर्त्यांनी स्त्रीवाद्यांनी मागितलेल्या सामाजिक बदलांना विरोध केला आणि कुटुंब, शाळा आणि कामाच्या ठिकाणी पितृसत्ताक लिंग व्यवस्थेचा संरक्षण केला. [२८] समाजशास्त्रज्ञ मायकेल किमेल म्हणतात की लिंग भूमिकांविषयीचे त्यांचे पूर्वीचे समालोचन "सर्व पौरुषीय गोष्टींचा उत्सव आणि पारंपारिक पौरुषीय भूमिकेच्या जवळच्या संमोहात रूपांतरित झाले". [२९]

संघटना

[संपादन]

रिचर्ड डॉयल यांनी १९७१ मध्ये स्थापन केलेली अमेरिकी घटस्फोट सुधारणा घटक युती ही पहिली प्रमुख पुरुष हक्क संघटनांपैकी एक होती, ज्यातून १९७३ मध्ये पौरुषीय हक्क संघटना चालू झाली [१७] [३०] स्वतंत्र पुरुष संस्थापनाची स्थापना कोलंबिया, मेरीलँड येथे १९७७ मध्ये झाली, ज्याने पुढील वर्षांमध्ये अनेक अध्याय तयार केले, जी शेवटी नॅशनल कोलिशन ऑफ फ्री मेन (2008 पासून नॅशनल कोएलिशन फॉर मेन म्हणून ओळखले जाते) तयार करण्यात विलीन झाले. [३१] Men's Rights, Inc. देखील 1977 मध्ये स्थापन करण्यात आली, [20] [३२] [३१] पुरुषांसाठी राष्ट्रीय संघटना 1983 मध्ये स्थापन करण्यात आली, [20] आणि Fathers and Families ची स्थापना 1994 मध्ये झाली [३३] युनायटेड किंगडममध्ये, स्वतःला यूके मेन्स मूव्हमेंट म्हणवून घेणारा एक पुरुष हक्क गट 1990 च्या दशकाच्या सुरुवातीला संघटित होऊ लागला. [३४] सेव्ह इंडियन फॅमिली फाउंडेशन (एसआयएफएफ) ची स्थापना 2005 मध्ये झाली आणि 2010 मध्ये 30,000 पेक्षा जास्त सदस्य असल्याचा दावा केला. [३५] [३६] [३७]

प्रख्यात पुरुष हक्क कार्यकर्ते

[संपादन]
  • कॅरेन डेक्रो
  • मार्क अँजेलुची
  • वॉरेन फॅरेल
  • हर्ब गोल्डबर्ग
  • एरिन पिझी
  • बेटिना अर्ंड

प्रतिसाद

[संपादन]

पुष्कळ लेखकांनी पुरुषांच्या हक्कांच्या चळवळीचे वर्णन स्त्रीद्वेषी म्हणून केले आहे. [३८] सदर्न पॉव्हर्टी लॉ सेंटरने असे म्हणले आहे की चळवळीशी संबंधित काही संकेतस्थळे, ब्लॉग्स आणि मंचांवर "पुरुषांच्या वागणुकीबद्दल कायदेशीर आणि कधीकधी त्रासदायक तक्रारी ऐकल्या जातात, पण सर्वात उल्लेखनीय गोष्ट म्हणजे अनेकांना व्यापून टाकणारा चुकीचा टोन आहे." [३९] [४०] [४१] चळवळीतील पुढील संशोधनानंतर, एसपीएलसीने स्पष्ट केले: "स्त्रियांच्या वर्चस्वाची एक बारीक आच्छादित इच्छा आणि सध्याची व्यवस्था स्त्रियांच्या बाजूने पुरुषांवर अत्याचार करते याची खात्री पुरुषांचे एकत्रित सिद्धांत आहेत. वर्चस्ववादी जागतिक दृष्टीकोन." [८] इतर अभ्यासांनी भारतातील पुरुषांच्या हक्कांच्या गटांकडे लक्ष वेधले आहे जे स्त्रियांसाठी "पितृसत्ताक चिंता" चे एक प्रकार म्हणून तसेच स्त्रियांच्या विरोधातील महत्त्वाचे कायदेशीर संरक्षण बदलण्याचा किंवा पूर्णपणे रद्द करण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. [४२]

  1. ^ Rafail, Patrick; Freitas, Isaac (2019). "Grievance Articulation and Community Reactions in the Men's Rights Movement Online". Social Media + Society. 5 (2): 205630511984138. doi:10.1177/2056305119841387. ISSN 2056-3051.
  2. ^ Sources:
  3. ^ Ruzankina, E.A. (2010). "Men's movements and male subjectivity". Anthropology & Archeology of Eurasia. Armonk, New York: M.E. Sharpe Inc. 49 (1): 8–16. doi:10.2753/aae1061-1959490101.
  4. ^ Dragiewicz, Molly (2011). Equality with a Vengeance: Men's Rights Groups, Battered Women, and Antifeminist Backlash (इंग्रजी भाषेत). Northeastern University Press. ISBN 978-1-55553-756-2.
  5. ^ a b c Schmitz, Rachel M.; Kazyak, Emily (12 May 2016). "Masculinities in Cyberspace: An Analysis of Portrayals of Manhood in Men's Rights Activist Websites". Social Sciences. 5 (2): 18. doi:10.3390/socsci5020018.
  6. ^ Goldwag, Arthur (15 May 2012). "Hatewatch: Intelligence report article provokes fury among Men's Rights Activists" (इंग्रजी भाषेत). Southern Poverty Law Center. 5 May 2017 रोजी पाहिले.
  7. ^ Farrell, Tracie; Fernandez, Miriam; Novotny, Jakub; Alani, Harith (June 2019). "Exploring Misogyny across the Manosphere in Reddit" (PDF). Proceedings of the 10th ACM Conference on Web Science. pp. 87–96. doi:10.1145/3292522.3326045. ISBN 978-1-4503-6202-3.
  8. ^ a b "Male Supremacy" (इंग्रजी भाषेत). Southern Poverty Law Center. 19 June 2018 रोजी पाहिले.
  9. ^ Russell-Kraft, Stephanie (4 April 2018). "The Rise of Male Supremacist Groups". The New Republic. 19 March 2019 रोजी पाहिले.
  10. ^ "A word for men's rights". Putnam's Magazine. 7 (38): 208–214. February 1856. 6 September 2017 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 6 June 2013 रोजी पाहिले.
  11. ^ Bax, E. Belfort (1908). The Legal Subjection of Men. London: The New Age Press. OCLC 875136389.
  12. ^ a b c d Malleier, Elisabeth (2003). "Der 'Bund für Männerrechte'. Die Bewegung der 'Männerrechtler' im Wien der Zwischenkriegszeit". साचा:Interlanguage link. 58 (3): 208–233.
  13. ^ a b c d Wrussnig, Kerstin Christin (2009). 'Wollen Sie ein Mann sein oder ein Weiberknecht?' Zur Männerrechtsbewegung in Wien der Zwischenkriegszeit (PDF) (MA thesis). University of Vienna.
  14. ^ {{स्रोत बातमी|url=https://www.nytimes.com/1926/03/10/archives/mens-rights-league-in-vienna.html%7Ctitle=Men's Rights League in Vienna|date=10 March 1926|work=[[The न्यू यॉर्क टाइम्स|page=20|quote=A 'League for Men's Rights' was founded today to protect men against Austrian feminism, which has grown rapidly since the war.|access-date=6 June 2013}}
  15. ^ Healy, Maureen (2004). Vienna and the Fall of the Habsburg Empire: Total War and Everyday Life in World War I. Cambridge UP. p. 272. ISBN 978-0-521-83124-6. As historians Sigrid Augeneder and Gabriella Hauch explain, legally removing women from traditional male jobs constituted one facet of the return to a 'healthy order' (gesunde Ordnung) in the postwar period. Hauch discusses the somewhat comical 'League for Men's Rights' founded in the 1920s to "protect the endangered existence of men.
  16. ^ a b c Messner, Michael A. (June 1998). "The limits of 'The Male Sex Role': an analysis of the men's liberation and men's rights movements' discourse" (PDF). Gender & Society. 12 (3): 255–276. doi:10.1177/0891243298012003002. JSTOR 190285.
  17. ^ a b Newton 2004.
  18. ^ a b Eagle, Jonna (2003). "Men's Movements". In Carroll, Bret (ed.). American Masculinities: A Historical Encyclopedia. Thousand Oaks, Calif.: SAGE Publications. p. 302. ISBN 978-1-4522-6571-1.
  19. ^ Baker, Maureen; Bakker, J. I. Hans (Autumn 1980). "The Double-Bind of the Middle Class Male: Men's Liberation and the Male Sex Role". Journal of Comparative Family Studies. 11 (4): 547–561. doi:10.3138/jcfs.11.4.547.
  20. ^ Carrigan, Tim; Connell, Bob; Lee, John (1985). "Toward a New Sociology of Masculinity". Theory and Society. 14 (5): 551–604. doi:10.1007/BF00160017. JSTOR 657315.
  21. ^ Messner, Michael A. (1997). Politics of Masculinities: Men in Movements. Lanham, Md.: AltaMira Press. pp. 42–43. ISBN 978-0-7591-1755-6.
  22. ^ . Detroit, Mich. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  23. ^ Pease, Bob; Camilleri, Peter (2001). "Feminism, masculinity and the human services". Working with men in the human services. Crow's Nest, N.S.W.: Allen & Unwin. pp. 3–4. ISBN 978-1-86508-480-0.
  24. ^ Kahn, Jack S. (2009). An introduction to masculinities. Chichester, U.K.: Wiley-Blackwell. p. 202. ISBN 978-1-4051-8179-2.
  25. ^ Williams, Gwyneth I. (2001). "Masculinity in context: an epilogue". In Williams, Rhys H. (ed.). Promise keepers and the new masculinity: private lives and public morality. Lanham, Md.: Lexington Books. p. 107. ISBN 978-0-7391-0230-5.
  26. ^ Coston, Bethany; Kimmel, Michael (1 January 2013). "White Men as the New Victims: Reverse Discrimination Cases and the Men's Rights Movement". Nevada Law Journal. 13 (2).
  27. ^ Blank, Renee; Slipp, Sandra (1 September 1994). "The white male: an endangered species?". Management Review. 83 (9): 27–33. साचा:Gale साचा:ProQuest.
  28. ^ Lingard, Bob; Mills, Martin; Weaver-Hightower, Marcus B. (2012). "Interrogating recuperative masculinity politics in schooling". International Journal of Inclusive Education. 16 (4): 407–421. doi:10.1080/13603116.2011.555095. The concept of recuperative masculinity politics was developed by Lingard and Douglas (1999) to refer to both mythopoetic (Biddulph 1995, 2010; Bly 1990) and men's rights politics (Farrell 1993). Both of these rejected the move to a more equal gender order and more equal gender regimes in all of the major institutions of society (e.g. the family, schools, universities, workplaces) sought by feminists and most evident in the political and policy impacts in the 1980s and 1990s from second-wave feminism of the 1970s. 'Recuperative' was used to specifically indicate the ways in which these politics reinforced, defended and wished to recoup the patriarchal gender order and institutional gender regimes.
  29. ^ Kimmel, Michael (2017). Angry White Men: American Masculinity at the End of an Era. The Nation Institute. ISBN 978-1-56858-962-6.
  30. ^ Lee, Calinda N. (2003). "Fathers' rights". In Carroll, Bret E. (ed.). American Masculinities: A Historical Encyclopedia. One. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. p. 167. ISBN 978-0-7619-2540-8.
  31. ^ a b Ashe 2007.
  32. ^ Pelak, Cynthia Fabrizio; Taylor, Verta; Whittier, Nancy (2006). "Gender movements". In Saltzman Chafetz, Janet (ed.). Handbook of the sociology of gender. New York: Springer. p. 168. ISBN 978-0-387-36218-2.
  33. ^ Chamberlain, Pam (March 2011). "Father's Rights Groups Threaten Women's Gains—And Their Safety". Political Research Associates (इंग्रजी भाषेत). 20 June 2018 रोजी पाहिले.
  34. ^ Dunphy 2000.
  35. ^ Karnad, Raghu (3 December 2007). "Now, is that malevolence?". Outlook magazine. 28 March 2013 रोजी पाहिले.
  36. ^ Polanki, Pallavi (17 July 2010). "Men Who Cry". OPEN. 21 July 2010 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 3 May 2013 रोजी पाहिले.
  37. ^ "Members of men's rights body meet". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 8 October 2008. 29 October 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 3 May 2013 रोजी पाहिले.
  38. ^ See e.g.:
  39. ^ Potok, M; Schlatter S (Spring 2012). "Men's Rights Movement Spreads False Claims about Women". Intelligence Report. 145. 7 March 2013 रोजी पाहिले.
  40. ^ Goldwag, A (Spring 2012). "Leader's Suicide Brings Attention to Men's Rights Movement". Intelligence Report. 145. 7 March 2013 रोजी पाहिले.
  41. ^ Shira Tarrant (11 February 2013). Men Speak Out: Views on Gender, Sex, and Power. Routledge. p. 174. ISBN 978-1-135-12743-5. 19 April 2013 रोजी पाहिले.
  42. ^ Lodhia, Sharmila (1 August 2014). ""Stop importing weapons of family destruction!": cyberdiscourses, patriarchal anxieties, and the men's backlash movement in India". Violence Against Women. 20 (8): 905–936. doi:10.1177/1077801214546906. ISSN 1552-8448. PMID 25238869.
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=पुरुषी_हक्कांची_चळवळ&oldid=2500897" पासून हुडकले