गुरुमाई चिद्विलासनंद

गुरुमाई चिद्विलासनंद (किंवा गुरुमाई किंवा स्वामी चिद्विलासनंद ), २४ जून १९५५ रोजी जन्मलेल्या मालती शेट्टी या सिद्ध योग मार्गाच्या गुरू किंवा आध्यात्मिक प्रमुख आहेत, ज्याचे भारतातील गणेशपुरी आणि पाश्चात्य जगामध्ये आश्रम आहेत.

सिद्ध योगाच्या साहित्यानुसार, गुरुमाईंना तिचे गुरु, स्वामी मुक्तानंद यांच्याकडून आध्यात्मिक दीक्षा ( शक्तिपात ) मिळाली, जेव्हा ती १४ वर्षांची होती, त्या वेळी त्यांनी तिला आणि तिचा भाऊ स्वामी नित्यानंद यांना उत्तराधिकारी म्हणून नियुक्त केले. ती १९८२ मध्ये संन्यासी झाली. त्याच वर्षी नंतर मुक्तानंद यांचे निधन झाले आणि ती आणि तिचा भाऊ संयुक्तपणे सिद्ध योगाचे प्रमुख बनले. मोठ्या संख्येने भक्तांना सामावून घेण्यासाठी त्यांनी फॉल्सबर्ग आश्रमाचा विस्तार केला. १९८५ मध्ये नित्यानंद यांनी सिद्ध योग मार्ग सोडला.

आयुष्य आणि कारकीर्द

प्रारंभिक जीवन

गुरुमाई चिद्विलासनंद यांचा जन्म २४ जून १९५५ रोजी मंगळूर, भारताजवळ झाला तिला लहानपणी मालती असे संबोधले जात होते आणि १९५० च्या दशकात मुक्तानंदांचे भक्त असलेल्या मुंबईतील जोडप्याच्या तीन मुलांपैकी ती सर्वात मोठी होती. ती पाच वर्षांची असताना तिच्या पालकांनी तिला गणेशपुरी येथील गुरुदेव सिद्धपीठ आश्रमात नेले. तिच्या बालपणात, तिचे पालक तिला, तिची बहीण आणि दोन भावांना आठवड्याच्या शेवटी आश्रमात घेऊन आले.

उत्तराधिकारी

३ मे १९८२ रोजी, गुरुमाईंना भिक्षूंच्या सरस्वती क्रमात संन्यासी म्हणून दीक्षा देण्यात आली, त्यांनी दारिद्र्य, ब्रह्मचर्य आणि आज्ञापालनाचे व्रत घेतले आणि स्वामी चिद्विलासनंदांचे मठवासी नाव किंवा चैतन्याच्या खेळाचा आनंद घेतला. ती नंतर गुरुमाई या नावाने प्रसिद्ध झाली, म्हणजे गुरूमध्ये लीन किंवा मग्न. यावेळी स्वामी मुक्तानंद यांनी औपचारिकपणे तिला त्यांचा धाकटा भाऊ सुभाष शेट्टी, ज्यांचे मठवासी नाव स्वामी नित्यानंद होते, त्यांच्या उत्तराधिकारींपैकी एक म्हणून नियुक्त केले.

ऑक्टोबर १९८२ मध्ये स्वामी मुक्तानंद यांचे निधन झाले, त्यानंतर गुरुमाई आणि नित्यानंद हे सिद्ध योग मार्गाचे संयुक्त आध्यात्मिक प्रमुख बनले. नित्यानंद यांनी १९८५ मध्ये सिद्ध योगमार्ग सोडला; हिंदूइझम टुडे मधील त्यांच्या १९८६ च्या मुलाखतीनुसार, त्यांनी स्वतःच्या मर्जीने, अनेक भक्तांसोबत लैंगिक संबंध ठेवल्याचे कबूल करून, सिद्ध योग संन्यासी होण्याचे थांबवण्याचा निर्णय घेतला परंतु त्यांच्या बहिणीला एकमेव गुरू म्हणून शुभेच्छा दिल्या. घटनांची एक वेगळी आवृत्ती नंतर नोंदवली गेली, की वारसाहक्कासाठी लढाई झाली होती, ज्यामध्ये गुरुमाईने "तिच्या भावाला " विरोधी लैंगिक विधींमध्ये भाग घेतल्याबद्दल "निंदा केली आणि पदच्युत केले".

जेफ्री कृपाल आणि साराह काल्डवेल हे विद्वान लिहितात की १९९७ चे मेडिटेशन रिव्होल्यूशन हे पुस्तक, ज्यामध्ये सहा लेखकांपैकी पाच मान्यताप्राप्त विद्वानांचा समावेश आहे, मूलत: गुरुमाई चिद्विलासंद यांच्या सिद्ध योग वंशाला वैधता, पद्धतशीर आणि मान्यता देते. ते म्हणतात की भक्तांप्रमाणे सादर केल्यास हे अपवादात्मक असेल, परंतु धर्माचे विद्वान इतिहासकार म्हणून त्यांचे सादरीकरण समस्याप्रधान आहे.

गुरू

१९८० आणि १९९० च्या दशकात, गुरुमाई चिद्विलासनंद यांनी व्याख्याने दिली आणि भारत, युनायटेड स्टेट्स, युरोप, ऑस्ट्रेलिया, हाँगकाँग, जपान आणि मेक्सिकोमध्ये सिद्ध योग शक्तीपत गहन कार्यक्रम आयोजित केले. शक्तीपत इंटेन्सिव्हजद्वारे, सहभागींना शक्तीपात दीक्षा (भारतीय शास्त्रोक्त परंपरेनुसार, प्रत्येक व्यक्तीमध्ये राहणारी कुंडलिनी उर्जा जागृत करणे) आणि सिद्ध योग ध्यानाचा त्यांचा सराव अधिक सखोल करणे असे म्हणले जाते. १९८९ ते २०१९ पर्यंत, SYDA फाऊंडेशन - "सिद्ध योग शिकवणींचे संरक्षण, जतन आणि प्रसार सुलभ करणारी संस्था" - ने जागतिक स्तरावर दिलेले सिद्ध योग शक्तीपत गहन प्रायोजित केले.

१९९२ मध्ये, गुरुमाईंचा मानवतावादी उपक्रम, प्रसाद प्रकल्प, युनायटेड स्टेट्समध्ये समाविष्ट करण्यात आला. हा प्रकल्प संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या आर्थिक आणि सामाजिक परिषदेसह विशेष सल्लागार स्थितीत असलेली एनजीओ आहे. हे "भारतात आरोग्य, शिक्षण आणि शाश्वत समुदाय विकासाचे कार्यक्रम, युनायटेड स्टेट्समध्ये दातांची काळजी आणि मेक्सिकोमध्ये डोळ्यांची काळजी घेऊन लोकांना स्वावलंबन आणि सन्मानाचे जीवन प्राप्त करण्यास मदत करते." मोतीबिंदूच्या उपचारात, प्रसाद डी मेक्सिको यांनी "२६,०८७ प्रौढ आणि मुलांवर मोफत नेत्र शस्त्रक्रिया केल्या आहेत."

1997 मध्ये, गुरुमाईंनी मुक्तबोध इंडोलॉजिकल रिसर्च इन्स्टिट्यूटची स्वतःची प्रकाशन छाप, आगमा प्रेससह स्थापना केली. 1997 मध्ये संस्थेसाठी गुरुमाईंच्या मूळ उद्देशावर आधारित मुक्तबोधाचे ध्येय "अभिजात भारतातील धार्मिक आणि तात्विक परंपरेतील लुप्त होत चाललेल्या ग्रंथांचे जतन करणे आणि जगभरातील अभ्यास आणि शिष्यवृत्तीसाठी त्यांना उपलब्ध करून देणे."

रिसेप्शन

धर्माचे विद्वान आंद्रेया जैन सांगतात की गुरुमाईंनी सिद्ध योग मिशन कायम ठेवण्यासाठी मुक्तानंदांना मूलत: परिपूर्ण म्हणून सादर करणारी "नकाराची रणनीती" स्वीकारली आहे. तिने विद्वान डग्लस रेन्फ्रू ब्रूक्स यांच्या टिप्पणीचा हवाला दिला की ती मुक्तानंद प्रमाणेच हिंदू तांत्रिक धर्मग्रंथ कुलर्णव तंत्र "वारंवार परंतु निवडकपणे" उद्धृत करते.

विद्वान कॅरेन पेचिलिस यांनी नमूद केले आहे की स्त्री ब्रह्मचर्यामुळे अम्माची आणि गौरी मा सारख्या गुरूंच्या कुटुंबात संघर्ष झाला आहे, परंतु चिद्विलासनंदांच्या चरित्रांमध्ये ही समस्या आढळत नाही. धर्माचे आणखी एक विद्वान, कॅथरीन वेसिंगर, टिप्पणी करतात की चिद्विलासनंदांचे स्थान "उल्लेखनीय आहे कारण तिने देवावरील तिच्या उत्साही प्रेमाचा करिष्मा (ती जेव्हा देवाच्या नावाचा जप करते तेव्हा हे स्पष्ट होते) संन्यासी म्हणून दीक्षा घेतल्याच्या संस्थात्मक अधिकाराशी जोडते. आणि परंपरा (गुरुंचा वंश) [तिच्या तिर्यक] मध्ये गुरू म्हणून नियुक्त केल्याबद्दल."