स्त्रीवादाची तिसरी-लाट

२००३ मध्ये रेबेका वॉकर . थर्ड वेव्ह हा शब्दच्या वापराचे प्रथम श्रेय वॉकरच्या १९९२ मधील् "बिकमिंग द थर्ड वेव्ह" या लेखाला दिला जातो. ^[१]

स्त्रीवादाची तिसरी-लाट ही एक स्त्रीवादी चळवळ होती. ही चळवळ फक्त पाश्चात्य देशांपूर्तीच मर्यादित होती. ही चळवळ १९९० च्या दशकाच्या सुरुवातीला सुरू झाली.^[२] चौथ्या लाटेच्या काही दशकांपूर्वी ही नोंदवली गेली होती.^[३] ^[४] दुसऱ्या लाटेच्या काळात जन्मलेल्या, १९६० आणि १९७० च्या दशकात, जेन-एक्स स्त्रीवाद्यांनी स्त्रियांमधील विविधता आणि व्यक्तिवाद स्वीकारला. त्यांनी स्त्रीवादी म्हणजे काय याचा अर्थ पुन्हा परिभाषित करण्याचा प्रयत्न केला.^[२] ^[५] ^[६] तिसऱ्या लाटेमध्ये नवीन स्त्रीवादी प्रवाह आणि सिद्धांतांचा उदय झाला. जसे की इंटरसेक्शनॅलिटी, लैंगिक सकारात्मकता, शाकाहारी इकोफेमिनिझम, ट्रान्सफेमिनिझम आणि पोस्टमॉडर्न फेमिनिझम. स्त्रीवादी विद्वान एलिझाबेथ इव्हान्स यांच्या मते, "तिसऱ्या-लहरी स्त्रीवादाच्या सभोवतालचा असलेला गोंधळच काही बाबतीत त्याचे वैशिष्ट्य आहे."^[२]

तिसऱ्या लाटेची सुरुवात अनिता हिल हिने १९९१ मध्ये दिलेल्या एका टीव्ही वरील साक्षेने झाली होती. ही साक्ष तीने एका सिनेट न्यायिक समिती न्यायाधीश क्लॅरेन्स थॉमस याच्या विरुद्ध लैंगिक छळ झाल्याच्या केसमध्ये दिली होती. शब्द तिसरी-लाट (थर्ड वेव्ह) याचे श्रेय रेबेका वॉकर हिला दिले जाते. तिने थॉमसच्या सर्वोच्च न्यायालयात नियुक्तीला उत्तर देताना मिसेस. मॅगझीन मध्ये लिहिलेल्या "बिकमिंग द थर्ड वेव्ह" या लेखात (१९९२)^[१]^[६] तिने लिहिले होते की:

मी सर्व स्त्रियांना, विशेषत: माझ्या पिढीतील स्त्रियांना विनंती म्हणून हे लिहितो: थॉमसच्या पुष्टीकरणामुळे तुम्ही स्वतःला आठवण करून द्या, की लढा अजून संपलेला नाही. स्त्रीच्या अनुभवाची ही बरखास्ती तुम्हाला रागात आणू दे. त्या संतापाचे राजकीय सत्तेत रूपांतर करा. स्त्रियांसाठी काम केल्याशिवाय त्यांना मत देऊ नका. त्यांच्याशी लैंगिक संबंध ठेवू नका. त्यांच्याबरोबर जेवू नका. जर ते आमच्या शरीरावर आणि आमच्या जीवनावर नियंत्रण ठेवण्याच्या स्वातंत्र्याला प्राधान्य देत नसतील तर त्यांचे पालनपोषण करू नका. मी स्त्रीवादानंतरची स्त्रीवादी नाही. मी तिसरी लाट आहे.^[१]

रेबेका वॉकर हिने हे सिद्ध करण्याचा प्रयत्न केला की स्त्रीवादाची तिसरी-लाट ही केवळ प्रतिक्रिया नव्हती तर स्वतःच एक चळवळ होती. कारण स्त्रीवाद्यांना पुढे बरेच काम करणे बाकी होते. शब्द आंतरसंयोजकता उदाहरणार्थ, लिंग, वंश आणि वर्गामुळे स्त्रियांनी अनुभवलेले "दडपशाहीचे स्तर" वेगवेगळे असतात. या कल्पनेचे वर्णन करण्यासाठी किम्बर्ले क्रेनशॉ हिने १९८९ मध्ये, आणि तिसऱ्या लाटेतच ही संकल्पना भरभराटीला आणली.^[७]

याव्यतिरिक्त, स्त्रीवादाची तिसरी-लाटेत रायट ग्र्रल नावाची स्त्रीवादी पंक उपसंस्कृती उदयास आली. हीची सुरुवात ऑलिंपिया, वॉशिंग्टन येथे १९९० च्या दशकाच्या सुरुवातीला झाली.^[a]. १९९० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात आणि २००० च्या दशकाच्या सुरुवातीला स्त्रीवादी ऑनलाइन आले. ब्लॉग आणि ई सह जागतिक प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचले. झिन त्यांनी आपले ध्येय विस्तृत केले. लिंग-भूमिका रूढी रद्द करण्यावर आणि विविध वांशिक आणि सांस्कृतिक ओळख असलेल्या स्त्रियांना समाविष्ट करण्यासाठी स्त्रीवादाचा विस्तार करण्यावर लक्ष केंद्रित केले.^[९]^[१०]

इतिहास[संपादन]

दुसऱ्या लाटेतील स्त्रीवादींनी मिळवलेले अधिकार आणि कार्यक्रम तिसऱ्या लाटेसाठी पाया म्हणून कामाला आले. या फायद्यांमध्ये समावेश असलेल्या गोष्टींना टायटल नाईन म्हणतात. त्यात शिक्षणाचा समान प्रवेश, महिलांवर अत्याचार आणि बलात्कार, गर्भनिरोधक आणि इतर प्रजनन सेवांचा प्रवेश (गर्भपाताच्या कायदेशीरपणासह), कामाच्या ठिकाणी महिलांसाठी लैंगिक छळ धोरणांची निर्मिती आणि अंमलबजावणी, महिला आणि मुलांसाठी घरगुती अत्याचार आश्रयस्थान, बाल संगोपन सेवा, तरुण महिलांसाठी शैक्षणिक निधी आणि महिला अभ्यास कार्यक्रम यांचा समावेश होतो.

ग्रंथसंग्रह[संपादन]

चेंबरलेन, प्रुडन्स (२०१७). द फेमिनिस्ट फोर्थ वेव्ह : अफेक्टिव्ह टेंपोरलिटी. स्प्रिंगर. ISBN 9783319536828. २७ मे २०१९ रोजी पाहिले.
इवान, एलिझाबेथ (२०१५). द पॉलिटिक्स ऑफ थेर्ड वेव्ह फेमिनिझम: निओलिब्रलिझम, इंटरसेक्शनॅलिटी, ॲंड द स्टेट इन ब्रिटेन ॲंड द युएस. लंडन: पॅलग्रेव्ह मॅकमिलन. ISBN 978-1-137-29527-9.
गिलिस, स्टेसी; हॉवि, गिलियन; मन्फोर्ड, रेबेका (२००७). थेर्ड वेव्ह फेमिनिझम: अ क्रिटीकल एक्सप्लोरेशन (Revised ed.). पॅलग्रेव्ह मॅकमिलन. ISBN 978-1-4039-1821-5.

ऐकण्यासाठी[संपादन]

बिकिनी किल - सी.डी. पहिल्या दोन रेकॉर्ड्सची आवृत्ती (किल रॉक स्टार्स) (१९९४)
हेव्हन्स टू बेट्सी - कॅल्क्युलेटेड (किल रॉक स्टार्स) (१९९२)
हग्गी बेअर - अवर ट्रबल्ड युथ ईपी [बिकिनी किलसह येह येह येह स्प्लिट एलपी वर दिसते] (रॉक स्टार्स मारणे) (१९९३)
ॲलानिस मॉरिसेट - जॅग्ड लिटल पिल (मॅव्हरिक/रिप्राइज) (१९९५)
लिझ फेअर - गायविले (मटाडोर) मध्ये निर्वासित (१९९३)

बाह्य दुवे[संपादन]

संदर्भ[संपादन]

^ ^a ^b ^c Walker, Rebecca (January 1992). "Becoming the Third Wave" (PDF). Ms.: 39–41. doi:Rebecca Walker Check |doi= value (सहाय्य). ISSN 0047-8318. OCLC 194419734. Archived from the original (PDF) on 2017-01-15. 2016-10-13 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b ^c Evans 2015.
^ Rivers, Nicola (2017). Postfeminism(s) and the Arrival of the Fourth Wave. Palgrave Macmillan. 8.
^ Cochrane, Kira (10 December 2013). "The Fourth Wave of Feminism: Meet the Rebel Women". The Guardian. Archived from the original on 14 March 2016. 2 June 2019 रोजी पाहिले.
^ "The Third Wave of Feminism" Archived 2019-05-28 at the Wayback Machine., Encyclopaedia Britannica.
^ ^a ^b Baumgardner & Richards 2000
^ Evans 2015, 19.
^ Feliciano, Steve (19 June 2013). "The Riot Grrrl Movement". New York Public Library. Archived from the original on 3 April 2019. 2 June 2019 रोजी पाहिले.
^ Brunell, Laura (2008). "Feminism Re-Imagined: The Third Wave" Archived 2018-09-22 at the Wayback Machine.. Encyclopædia Britannica Book of the Year. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc.
^ Tong, Rosemarie (2009). Feminist Thought: A More Comprehensive Introduction (Third ed.). Boulder, CO: Westview Press. pp. 284–285, 289. ISBN 978-0-8133-4375-4. OCLC 156811918.

चुका उधृत करा: "lower-alpha" नावाच्या गटाकरिता <ref>खूणपताका उपलब्ध आहेत, पण संबंधीत <references group="lower-alpha"/> खूण मिळाली नाही.

[Walker1992-1] Walker, Rebecca (January 1992). "Becoming the Third Wave" (PDF). Ms.: 39–41. doi:Rebecca Walker Check |doi= value (सहाय्य). ISSN 0047-8318. OCLC 194419734. Archived from the original (PDF) on 2017-01-15. 2016-10-13 रोजी पाहिले.

[FOOTNOTEEvans2015-2] Evans 2015.

[3] Rivers, Nicola (2017). Postfeminism(s) and the Arrival of the Fourth Wave. Palgrave Macmillan. 8.

[4] Cochrane, Kira (10 December 2013). "The Fourth Wave of Feminism: Meet the Rebel Women". The Guardian. Archived from the original on 14 March 2016. 2 June 2019 रोजी पाहिले.

[5] "The Third Wave of Feminism" Archived 2019-05-28 at the Wayback Machine., Encyclopaedia Britannica.

[Baumgardner_Richards-6] Baumgardner & Richards 2000

[FOOTNOTEEvans201519-7] Evans 2015, 19.

[8] Feliciano, Steve (19 June 2013). "The Riot Grrrl Movement". New York Public Library. Archived from the original on 3 April 2019. 2 June 2019 रोजी पाहिले.

[Brunell2008-10] Brunell, Laura (2008). "Feminism Re-Imagined: The Third Wave" Archived 2018-09-22 at the Wayback Machine.. Encyclopædia Britannica Book of the Year. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc.

[Tong-11] Tong, Rosemarie (2009). Feminist Thought: A More Comprehensive Introduction (Third ed.). Boulder, CO: Westview Press. pp. 284–285, 289. ISBN 978-0-8133-4375-4. OCLC 156811918.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[a]

[९]

[१०]