शिवाजी महाराजांची सैन्य रचना

विकिपीडियातील इतिहासविषयक लेखात पाळावयाचे लेखनसंकेत

हा ऐतिहासिक विषयाशी संदर्भातील लेख असून,विकिपीडियावरील लेखन विश्वकोशिय आणि मराठी विकिपीडिया लेखनाचे मानदंडास अनुसरून असणे अभिप्रेत आहे.*कथाकथन अथवा ललित साहित्य लेखनशैली टाळावी,ऐतिहासिक कथा कादंबर्‍यातील संदर्भ टाळावेत अथवा विशीष्टपणे नमुद करून ललित साहित्यातील उल्लेखांबद्दल वेगळा परिच्छेद बनवावा. *विकिपीडियावर इतिहास-विषयक संदर्भ देताना इतिहास संशोधनातील केवळ प्रमाण संशोधन साधनांचा उपयोग करून केलेल्या समसमिक्षीत संशोधनाचेच संदर्भांना प्राधान्य देण्याबद्दल सजग रहावे.

ऐतिहासिक परिपेक्षात एकाच (कुटूंबा/घराण्या)तील दोन पिढ्यात एकाच नावाच्या व्यक्ती असु शकतात.कृ.[[अंतर्गत विकिदुवा]] देताना, तो नेमका कोणत्या लेखात उघडतो ते तपासा;घाई आणि गल्लत टाळा.

विकिपीडियात संदर्भ कसे जोडावेत लेखाकडे चला

मूळ एतिहासिक दस्तएवज कुठे चढवावेत ते

शिवाजी महाराजांची सैन्य रचना साधारणपणे खालील प्रकारची होती.

पायदळ

९ शिपायांवर (पावलोक) -१ नाईक
१० नाईकांवर - १ हवालदार
३ हवालदारांवर - १ जुमलेदार
१० जुमलेदारांवर - १ हजारी मनसबदार
७ एक हजारी मनसबदारांवर - सप्त हजारी मनसबदार

वरील सर्वांचा अधिकारी- सरनोबत/सरसेनापती

घोडदळ

यात दोन प्रकार असत. एक 'बारगीर' आणि 'शिलेदार'. बारगीर म्हणजे सरकारी घोडेस्वार.यास सर्व सामान शिवाजी महाराजांतर्फे दिल्या जायचे शिलेदार म्हणजे ज्याच्याकडे स्वतःचा घोडा व आवश्यक सामान आहे तो. त्यात तैनाती फौज व राखीव फौज असे दोन प्रकार होते.तैनाती फौजेत बारगीर तर राखीव फौजेत शिलेदार असत.घोड्यांची निगा राखणारे-मोतद्दार. दर २ माणसांमागे तीन घोडे ठेवल्या जात होते.

२५ घोडेस्वारांवर - १ नियंत्रक (हवालदार)
५ हवालदारांवर - १ जमादार
१० जमादारांवर - १ अधिकारी (एक हजारी मनसबदार)
५ एक हजारी मनसबदारांवर - १ पंच हजारी मनसबदार
सर्व पंच हजारी मनसबदारांचा अधिकारी - १ सरनोबत(सर्वोच्च अधिकारी)

गुप्तहेर

अंगरक्षक

संदर्भ व नोंदी