"भौगोलिक गुणक पद्धती" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
No edit summary |
No edit summary |
||
| ओळ ३: | ओळ ३: | ||
== अक्षांश - रेखांश == |
== अक्षांश - रेखांश == |
||
अक्षांश (Lattitude) हा आकडा पृथ्वीवरील एखाद्या स्थळाचे विषुववृत्तापासूनचे अंशांतर सांगतो. हे अंशांतले अंतर |
अक्षांश (Lattitude) हा आकडा पृथ्वीवरील एखाद्या स्थळाचे विषुववृत्तापासूनचे अंशांतर सांगतो. हे अंशांतले अंतर सांगण्यासाठी विषुववृत्त]]ाचा अक्षांश ० अंश (°), [[उत्तर धृव]]ाचा अक्षांश ९०° उत्तर , तर [[दक्षिण धृव]]ाचा अक्षांश ९०° दक्षिण (S) मानला गेला आहे. ह्याचा अर्थ असा की, पृथ्वीवरील सर्व स्थळे ९०° उत्तर व ९०° दक्षिण ह्या अक्षांशांच्या दरम्यान आहेत. अंशांचे विभाजन मिनिटे व सेकंदांमध्ये करण्यात येते. १ अंश = ६० मिनिट; १ मिनिट = ६० सेकंद. अंशाचा आकड्यावर <sup>०</sup> ही खूण, मिनिटाच्या आकड्यावर ' ही, तर सेकंद दाखवणार्‌या आकड्यावर " असे चिन्ह असते. |
||
रेखांश (Longitude) हा आकडा स्थळाचे पृथ्वीवरील शून्य रेखावृत्तापासून पूर्व-पश्चिम अंशांतर सागतो. [[लंडन]] शहराजवळील [[ग्रीनविच]] ह्या ठिकाणावरून उत्तर-दक्षिण ध्रुवबिंदूंना जोडणार्‌या पृथ्वीच्या गोलावरून काढलेल्या काल्पनिक रेषेला ०° रेखावृत्त म्हणतात. त्यामुळे ग्रीनविचचे रेखांश शून्य अंश. त्याच्या पूर्वेकडील स्थळे ० ते १८०° पूर्व तर पश्चिमेकडील स्थळे ० ते १८०° पश्चिम रेखांशांवर स्थित आहेत, असे मानले गेले आहे. १८० पूर्व आणि १८० पश्चिम ही वेगळी रेखावृत्ते नसून ती एकच रेषा आहे. |
रेखांश (Longitude) हा आकडा स्थळाचे पृथ्वीवरील शून्य रेखावृत्तापासून पूर्व-पश्चिम अंशांतर सागतो. [[लंडन]] शहराजवळील [[ग्रीनविच]] ह्या ठिकाणावरून उत्तर-दक्षिण ध्रुवबिंदूंना जोडणार्‌या आणि पृथ्वीच्या गोलावरून काढलेल्या काल्पनिक रेषेला ०° रेखावृत्त म्हणतात. त्यामुळे ग्रीनविचचे रेखांश शून्य अंश. त्याच्या पूर्वेकडील स्थळे ०<sup>०</sup> ते १८०° पूर्व तर पश्चिमेकडील स्थळे ०<sup>०</sup> ते १८०° पश्चिम रेखांशांवर स्थित आहेत, असे मानले गेले आहे. १८०<sup>०</sup> पूर्व आणि १८०<sup>०</sup> पश्चिम ही वेगळी रेखावृत्ते नसून ती एकच रेषा आहे. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
यात १<sup>०</sup> = ६० मिनिट (६०') आणि १' = ६० सेकंद (६०") असे भाग असतात. |
|||
== उदाहरणे == |
== उदाहरणे == |
||
१८:०२, १ मार्च २०११ ची आवृत्ती
भू-गोलावरील स्थाननिर्देशक पद्धती ही एखादे ठिकाण पृथ्वीवर नेमके कोठे आहे ते सांगण्यासाठी वापरण्यात येते.
अक्षांश - रेखांश
अक्षांश (Lattitude) हा आकडा पृथ्वीवरील एखाद्या स्थळाचे विषुववृत्तापासूनचे अंशांतर सांगतो. हे अंशांतले अंतर सांगण्यासाठी विषुववृत्त]]ाचा अक्षांश ० अंश (°), उत्तर धृवाचा अक्षांश ९०° उत्तर , तर दक्षिण धृवाचा अक्षांश ९०° दक्षिण (S) मानला गेला आहे. ह्याचा अर्थ असा की, पृथ्वीवरील सर्व स्थळे ९०° उत्तर व ९०° दक्षिण ह्या अक्षांशांच्या दरम्यान आहेत. अंशांचे विभाजन मिनिटे व सेकंदांमध्ये करण्यात येते. १ अंश = ६० मिनिट; १ मिनिट = ६० सेकंद. अंशाचा आकड्यावर ० ही खूण, मिनिटाच्या आकड्यावर ' ही, तर सेकंद दाखवणार्‌या आकड्यावर " असे चिन्ह असते.
रेखांश (Longitude) हा आकडा स्थळाचे पृथ्वीवरील शून्य रेखावृत्तापासून पूर्व-पश्चिम अंशांतर सागतो. लंडन शहराजवळील ग्रीनविच ह्या ठिकाणावरून उत्तर-दक्षिण ध्रुवबिंदूंना जोडणार्‌या आणि पृथ्वीच्या गोलावरून काढलेल्या काल्पनिक रेषेला ०° रेखावृत्त म्हणतात. त्यामुळे ग्रीनविचचे रेखांश शून्य अंश. त्याच्या पूर्वेकडील स्थळे ०० ते १८०° पूर्व तर पश्चिमेकडील स्थळे ०० ते १८०° पश्चिम रेखांशांवर स्थित आहेत, असे मानले गेले आहे. १८०० पूर्व आणि १८०० पश्चिम ही वेगळी रेखावृत्ते नसून ती एकच रेषा आहे.
अक्षांश व रेखांश वापरुन पृथ्वीवरील कोणत्याही ठिकाणाचे अचूक स्थान निश्चित करता येते, परंतु त्या ठिकाणाची समुद्रसपाटीपासूनची उंची वा खोली ठरवता येत नाही.
उदाहरणे
- मुंबई: अक्षांश=१८° ५७′ ५३″ उ, रेखांश=७२° ४९′ ३३″ पू (18°57′53″N 72°49′33″E / 18.96472°N 72.82583°E)
- लंडन: अक्षांश=५१° ३०′ २८″ उ, रेखांश=००° ०७′ ४१″ प (51°30′28″N 00°07′41″W / 51.50778°N 0.12806°W)
- वेलिंग्टन: अक्षांश=४१° १७′ २०″ द, रेखांश=१७४° ४६′ ३८″ पू (41°17′20″S 174°46′38″E / 41.28889°S 174.77722°E)
- क्विटो: अक्षांश=००° १५′ ००″ उ, रेखांश=७८° ३५′ ००″ प (00°15′00″S 78°35′00″W / 0.25000°S 78.58333°W)