जाती संस्था निर्मूलनाच्या चळवळी

१९३६ मध्ये डॉ. आंबेडकरांनी लाहोरच्या जातपात तोडक मंडळासाठी 'जातिनिर्मूलन' हे ऐतिहासिक भाषण तयार केले, ते वादग्रस्त झाल्यामुळे प्रत्यक्षात होऊ शकले नाही. पुढे त्यांनी ते ग्रंथरूपाने प्रकाशित केले.

"जातिभेद, जातिद्वेष नि जातिमत्सर यांचे योगाने आमचा देश कसा विभागला जात आहे, कसा भाजून निघत आहे, कसा करपून जात आहे याचेही ज्ञान राष्ट्रीय शाळेतील मुलांना मिळाले पाहिजे; जातिभेद सोडण्याची आवश्यकता किती आहे हे आमच्या विद्यार्थ्यांना समजले पाहिजे."- लोकमान्य टिळक (बेळगावचे व्याख्यान, १९०७)

महर्षी धोंडो केशव कर्वे : जाती निर्मूलन संघाची स्थापना => 1948

जातिभेद निर्मूलनाच्या चळवळी करणारे भारतीय

• स्वातंत्र्यवीर सावरकर
• साने गुरुजी
• सेनापती बापट
• झुणका भाकर फेम अनंत हरि गद्रे
• शाहू महाराज
• कर्मवीर भाूराव पाटील

पुस्तके

• संकल्प जातिभेद निर्मूलनाचा (डॉ. गौतम बेंगाळे)