"कल्हई" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added

Inline

२२:५४, ४ डिसेंबर २०१७ ची आवृत्ती

कल्हई म्हणजे तांब्याच्या वा पितळेच्या भांड्यांना आतल्या बाजूने कथलाचा पातळ थर देण्याची प्रक्रिया आहे.^[१] ॲल्युमिनियमची व स्टीलची भांडी वापरात येण्यापूर्वी तांब्याची वा पितळेचीच भांडी असत. या भांड्यात जास्त काळ ठेवलेला, विशेषतः आंबट पदार्थ भांड्याच्या धातूशी प्रक्रिया होउन खराब होऊ नये (कळकू नये) म्हणून त्यास कल्हई केली जात असे.

पद्धत

कोळसे पेटवून त्यावर कल्हई करावयाचे भांडे अत्यंत तप्त केले जाई. त्यात नवसागराचीची पूड टाकून ती कपड्याने भांड्यास आतून सर्व बाजूस लावली जात असे. उष्णतेमुळे नवसागरातून अमोनिया वायू बाहेर पडून भांडे स्वच्छ होई. त्यानंतर भांड्याचा आतून कथलाची रेघ मारून ती कपड्याचे साहाय्याने भांड्याच्या सर्व पृष्ठभागावर फिरवून कथलाचा एक अत्यंत पातळ थर निर्माण केला जाई. अशी कल्हई लावल्यानंतर लगेच भांडे थंड पाण्यात बुडवत. त्यामुळे कल्हई चकचकीत होते. ही कल्हई बरेच दिवस टिके. त्या भांड्यात ठेवलेले पदार्थ कळकत नसत. काही महिन्यांनी कल्हई उडून गेल्यावर मग पुन्हा त्या भांड्याला कल्हई करावी लागे.

हेही पहा

हद्दपार शब्द

संदर्भ

^ दैनिक तरुण भारत,नागपूर मधील लेख^{[मृत दुवा]}

बाह्यदुवे

ठाकूर, अ. ना. http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=6006&Itemid=2. २ मे, इ.स. २०१३ रोजी पाहिले. मराठी विश्वकोश |ॲक्सेसदिनांक= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty |title= (सहाय्य)

[1] दैनिक तरुण भारत,नागपूर मधील लेख^{[मृत दुवा]}

[१]

@@ ओळ १: / ओळ १: @@
-'''{{लेखनाव}}''' म्हणजे [[तांबे|तांब्याच्या]] वा [[पितळ|पितळीच्या]] भांड्यांना आतल्या बाजूने [[टिन|कथीलाचा]] पातळ थर देण्याची प्रक्रिया आहे.<ref>[http://tarunbharat.net/news.detail/news_id/132687 दैनिक तरुण भारत,नागपूर मधील लेख]{{मृत दुवा}}</ref> [[ॲल्युमिनियम]] व स्टील च्या भांडे वापरात येण्यापूर्वी तांबे वा पितळीचीच भांडे असत. या भांड्यात जास्त काळ ठेवलेला पदार्थ भांड्याच्या धातूशी प्रक्रिया होउन खराब होऊ नये(कळकु नये) म्हणून त्यास कल्हई केल्या जात असे.
+'''{{लेखनाव}}''' म्हणजे [[तांबे|तांब्याच्या]] वा [[पितळ|पितळेच्या]] भांड्यांना आतल्या बाजूने [[टिन|कथलाचा]] पातळ थर देण्याची प्रक्रिया आहे.<ref>[http://tarunbharat.net/news.detail/news_id/132687 दैनिक तरुण भारत,नागपूर मधील लेख]{{मृत दुवा}}</ref> [[ॲल्युमिनियम]]ची व स्टीलची भांडी वापरात येण्यापूर्वी तांब्याची वा पितळेचीच भांडी असत. या भांड्यात जास्त काळ ठेवलेला, विशेषतः आंबट पदार्थ भांड्याच्या धातूशी प्रक्रिया होउन खराब होऊ नये (कळकू नये) म्हणून त्यास कल्हई केली जात असे.
 ==पद्धत==
+[[कोळसा|कोळसे]] पेटवून त्यावर कल्हई करावयाचे भांडे अत्यंत तप्त केले जाई.  त्यात [[नवसागर|नवसागराची]]ची पूड टाकून ती कपड्याने भांड्यास आतून सर्व बाजूस लावली जात असे. उष्णतेमुळे नवसागरातून अमोनिया वायू बाहेर पडून भांडे स्वच्छ होई.  त्यानंतर भांड्याचा आतून कथलाची रेघ मारून ती कपड्याचे साहाय्याने भांड्याच्या सर्व पृष्ठभागावर फिरवून कथलाचा एक अत्यंत पातळ थर निर्माण केला जाई. अशी कल्हई लावल्यानंतर लगेच भांडे थंड पाण्यात बुडवत. त्यामुळे कल्हई चकचकीत होते. ही कल्हई बरेच दिवस टिके. त्या भांड्यात ठेवलेले पदार्थ कळकत नसत. काही महिन्यांनी कल्हई उडून गेल्यावर मग पुन्हा त्या भांड्याला कल्हई करावी लागे.
-[[कोळसा|कोळसे]] पेटवून त्यावर कल्हई करावयाचे भांडे अत्यंत गरम केल्या जात असे.त्यात [[नवसागर]] ची पावडर टाकल्या जाउन ती कपड्याने भांड्यास आतून सर्व बाजूस लावल्या जात असे. त्यानंतर,त्यात थोडा कथील टाकून तो कपड्याचे साहाय्याने फिरवून एक अत्यंत पातळ थर निर्माण  केल्या जात असे. कल्हई लावल्यानंतर लगेच भांडे थंड पाण्यात बुडवितात. त्यामुळे कल्हई चकचकीत होते. ही कल्हई टिकेपर्यंत, त्या भांड्यात ठेवलेले पदार्थ कळकत नसत.मग पुन्हा त्यास कल्हई करावी लागत असे.
 ==हेही पहा==